Psychologie
ambitieus én vermoeid
de hypochonder het ergste
PZC Vrijdag 18 januari 2008 21
punt. „Hoewel vrouwen al een tijd
meedoen op de arbeidsmarkt,
heerst er op het werk vaak nog
een mannencultuur, waarin hiërar
chie, competitie en strategisch den
ken de toon zetten. Die spelregels
beheersen vrouwen minder goed.
Typisch vrouwelijke kwaliteiten als
een sterk verantwoordelijkheidsge
voel, rekening houden met ande
ren en hechten aan kwaliteit, kun
nen in zo'n cultuur omslaan in
perfectionisme, schuldgevoel en
van de Nederlandse bevolking
heeft deze angststoornis. Peeters,
die bij ggz-instelling PsyQ_Haaglan-
den in Den Haag veel van deze pa
tiënten behandelt: „Binnen de
huisartsenpraktijk wordt het per
centage zelfs op 4 tot 9 procent ge
schat. Het zijn mensen die zeggen:
'dokter, ik ben zo bang'. Als ze iets
voelen, denken ze al het ergste."
Hypochonders of'ziektevrezigen'
zijn de angsthazen onder ons. „Zij
zijn vatbaarder voor signalen van
hun lichaam, voelen meer dan an
deren. Of iemand ziektevrees ont
wikkelt, hangt ook af van de mate
waarin hij of zij onzekerheid kan
verdragen. Sommigen hebben er
zelfkritiek. Personeelsbeleid dat
hierop inspeelt, kan helpen."
Werkgevers hebben nog niet door
dat vrouwen van vijftig een aan
stormende groep zijn. Uit de
emancipatiemonitor blijkt dat de
arbeidsdeelname van vrouwen tus
sen de 45 en 55 relatief het hardst
is gegroeid, omdat ze in toenemen
de mate blijven werken.
Boelens adviseert werkgevers te in
vesteren in deze groep. „Het is be
langrijk vrouwen op hun seniori-
grote moeite mee als een arts geen
fysieke oorzaakvindt. Zolang die
niet bekend is, blijven zij bang."
Hypochonders (alle bevolkingsla
gen en ongeveer evenveel mannen
als vrouwen) hebben grote behoef
te aan zekerheid en geruststelling.
„De huisarts sluit eerst ernstige
ziekten uit en probeert de patiënt
gerust te stellen. Maar hypochon
ders denken al snel: hij heeft toch
wel goed gekeken? Ze willen ho
ren dat ze ziek zijn én dat ze niets
mankeren." Vaak belanden ze in
een vicieuze cirkel. Peeters: „De
stoornis kan behoorlijk invalide
rend zijn en zorgen voor veel kort
stondig ziekteverzuim."
teit aan te spreken. Hun levenser
varing moet mee kunnen tellen.
Het is een misverstand dat oude
ren moeilijker leren. Ze Ieren an
ders. 'Coaching on the job' is een
goede manier. Werkgevers moeten
gebruik maken van de vrijgeko
men energie van oudere vrouwen.
De 'mammieknop' gaat om. Dat
geldt niet alleen voor vrouwen
met kinderen. Het is gewoon een
biologisch gegeven. Tot hun veer
tigste houden vrouwen energie in
De oorzaken moeten volgens Peet
ers worden gezocht in een combi
natie van erfelijke, verstandelijke
en gedragsfactoren en leerervarin
gen. „Een mix van: hoe zit ik in el
kaar, wat maak ik mee en hoe in
terpreteer ik dat? Een angstige aan
leg is een voorwaarde, maar ook
leerervaringen spelen mee. De va
der van een patiënt kreeg te horen
dat zijn vage buikklachten niet op
iets ernstigs wezen. Uit een scan
bleek echter dat zijn buik vol kan
ker zat. Zijn zoon, mijn patiënt, is
daar bang door geworden."
Peeters probeert patiënten na ver
wijzing door de huisarts er al pra
tend van te overtuigen dat het een
reserve voor mogelijke voortplan-
tingstaken. Daarna komen ze los."
Een van de redenen voor het hoge
percentage vermoeidheidsklachten
is misschien wel de beeldvorming
over oudere vrouwen. Theater
maakster Jetty Mathurin wijst op
de Surinaamse cultuur, waarin
oudere vrouwen worden gerespec
teerd. „Ze komen niet in de over
gang, maar in de overdracht." Een
nieuwe fase, waarin werk een gro
tere plaats kan innemen.
angst is en géén ziekte. „Met ge
dragstherapie proberen we te ont
dekken wanneer iemand bepaalde
klachten heeft. Het klachtenpa
troon is vaak niet te rijmen met
een ernstige ziekte. Zo had een pa
tiënt vooral op werkdagen van 9
tot 5 last, niet 's avonds of in het
weekeinde. We kwamen tot de
conclusie dat dit toch wel een
merkwaardig soort 'kanker' was.
De patiënt schoot ook in de lach."
Volgens Peeters knapt driekwart
van de patiënten op na een ge
dragstherapie van 6 tot 12 maan
den. „Die aanpak, al of niet in com
binatie met medicijnen, blijkt het
meest effectief."
Thimerosal valt ook af
als veroorzaker autisme
Nadat eerder de BMR-vaccinatie
was vrijgesproken van het veroor- j
zaken van autisme, kan thimerosal
ook uit de beklaagdenbank. Die
kwikbevattende hulpstof zat ooit
in veel vaccins, maar het verwijde
ren ervan bracht geen verandering
in het aantal nieuwe autismegeval-
len. Sterker nog, dat aantal stijgt,
schrijft R. Schechter (California
Department of Public Health,
Richmond.) in het vakblad Archi
ves of General Psychiatry op basis
gegevens van de staat Californië,
waar in 1993 is overgestapt op thi-
merosalvrije vaccins.
Bezoekers pro-ana-sites -
niet lekker in hun vel
Vrouwen die sites bezoeken die
eetstoornissen promoten, hebben
relatief vaak een slecht zelfbeeld
en abnormale eetgewoonten. Psy
chologen van de Universiteit van
South Florida vroegen 1.575 studen
tes of ze ooit zo'n site bezochten.
Van de 199 die 'ja' zeiden, bezoch
ten 31 alleen websites die stoornis
sen ondersteunen (pro-ana-sites),
87 alleen professionele (medische)
sites en 6 alleen sites gericht op
herstel. Bezoekers van pro-ana-si-
tes scoorden 't hoogst als het ging
om een verstoord lichaamsbeeld.
Manisch-depressieve
zwangere moet slikken
Manisch-depressieven die tijdens
de zwangerschap hun medicatie la
ten staan, lopen meer risico dat de
ziekte zich hevig manifesteert.
Zwangeren wordt vaak aangera
den te stoppen met medicatie, uit
angst voor het effect op de foetus.
Dr. A. Viguera concludeert in het
American Journal of Psychiatry
dat zwangeren die stoppen twee
keer zoveel kans hebben op een
aanval en dat de aanvallen elkaar
veel sneller opvolgen dan normaal.
Ze zouden een 'onderhoudsdosis'
medicatie moeten blijven slikken.
foto ANP
Brein ervaart agressie
als aangename prikkel
Ons brein ervaart agressie als aan
gename prikkel, net als seks, voed
sel en drugs, tonen onderzoekers
van de Vanderbilt University aan.
Dat verklaart onze fascinatie voor
horrorfilms en gewelddadige spor
ten als boksen. Het brein produ
ceert dopamine in respons op sti
muli als voedsel, seks en drugs. De
onderzoekers vonden een link tus- 1
sen gedrag en dopamine in reactie
op een agressieve gebeurtenis. Indi- 1
viduen zoeken opzettelijk agressie-
ve ontmoetingen op, uitsluitend
vanwege de belonende sensatie.
