Sommige namen zijn van alle tijden
foto Anton Baaijens
Een levendbaren-
de hagedis,
foto René van Loo
Heivlinder.
Aanleg van het bijenreservaat bij Berkenbosch, Oostkapelle.
PZC Dinsdag 15 januari 2008 31
NAMEN
Torenhoeve
Er zijn verschillende Toren
hoeves in Zeeland. De jongste
staat in Burgh-Haamstede en
is pas zo genoemd toen daar
in de 19e eeuw de bekende
rood/witte vuurtoren ge
bouwd is. De andere drie zijn
aanzienlijk ouder. Aan de
Nieuwkerkse Kreek bij Groe-
de is een Torenhoeve ge
noemd naar de verdwenen
kerktoren van het dorpje
Nieuwkerke, dat al voor de
Tachtigjarige oorlog verdron
ken is. Bij Middelburg aan de
Segeersweg staat al eeuwen
het Torenhof. En in de Geers-
dijkpolder op Noord Beve
land staat - exact op de plek
waar ooit voor 1530 de kerk
van het oude Wissenkerke
stond - al sinds 1670 de
Noord-Bevelandse Torenhoe
ve. De plaats van die hoeve is
strategisch gekozen, het is na
melijk verreweg het hoogste
punt in de wijde omgeving.
Juist op die hoge, relatief veili
ge plaatsen, werden de ker
ken - met het dorp eromheen
- gebouwd. Zo ook hier. De
kerk van Wisse (ambachts
heer?) en het dorp eromheen
met een haventje, hebben
een paar honderd jaar deel
uitgemaakt van het oude
Noord-Beveland. Een eiland
waar we bijna niets vanaf we
ten. Rond 1530 verdween het
diep in zee en rond 1600
werd er weer ingepolderd. De
toren van de oude kerk had
de zee en de rampen over
leefd en stond nog overeind.
Het nieuwe Wissenkerke
werd noordelijker opge
bouwd en bij de oude toren
werd een mooie grote hoeve
neergezet. Rond 1755 werd de
toren opgeruimd wegens
bouwvalligheid. In plaats van
de toren kwam er een gedenk
steen op het erf met als op
schrift: 'Hier is het middel
punt van het oude Wissenker
ke.'
Gerard Smallegange
door Rinus Antonisse
Elk kwartaal presenteert de So
ciale Verzekeringsbank (SVB)
een overzicht van de meest po
pulaire kindernamen. Omdat
de SVB de kinderbijslag uitbetaalt,
weet de instelling van alle kinderen
de voornaam.
Uit de gegevens blijkt steevast dat een
kindernaam onderhevig is aan een ze
kere mode. Soms lijkt het wel: hoe
buitenlandser hoe meer in zwang.
Zo komen in de recente top-20 van de
populairste jongensnamen voor: [esse,
Lars, Sven, Jayden, Finn en Julian. Bij
de meisjesnamen is dat wat minder.
Sanne staat op kop (al lang in de
top-20 trouwens) en ook veel bloem
achtige namen: Iris, lasmijn, Roos,
Fleur. Oer-Hollandse namen ontbre
ken overigens niet: Daan, Thijs, Bram,
Jasper, Lotte, Sophie, Emma, Anna.
Ondanks mode-trekjes zullen die er
ook nooit uit gaan.
Veel van de voornamen zijn van chris
telijke oorsprong. Namen uit de Bijbel
en namen van heiligen handhaven
zich door de jaren heen. In het boekje
Weet hoe je heet worden door acht au
teurs 365 namen en verhalen van bij
belse helden en heiligen besproken.
Bijna voor elke dag van het jaar is er
wel één.
Van Maria op 1 januari tot en met Me-
lania op 31 december komen ze aan
de orde, met hun levensverhaal en de
betekenis van de naam. Behalve 29 fe
bruari, omdat de (katholieke) kerk dat
geen geschikte feestdag vond voor een
heilige. Ook 21 december ontbreekt.
Die was toebedacht aan de apostel
Thomaes, maar zijn naamdag is ver
plaatst naar 3 juli. Meegenomen is dat
op sommige dagen wel twee heiligen
te gedenken zijn.
Dankzij de vele heiligen is de geboor
tedag van een kind makkelijk te kop
pelen aan een naam. Een bron van in
spiratie voor wie op zoek is naar een
leuke naam voor een aankomende
spruit en er een wil met een histori
sche achtergrond of die wil koppelen
aan een zekere symboliek. Natuurlijk
is het wel zo aardig om (meteen) na
te gaan hoe het met de herkomst van
de eigen naam zit.
De roepnamen die zijn af te leiden
van een heilige (zoals Reuben van Ru
ben en Frank, Paco en Ciska van Fran-
ciscus) staan er steeds bij. Ondanks
het royale aanbod valt het soms toch
tegen. Zo is bijvoorbeeld Marinus niet
vernoemd. Weer wel, twee keer liefst,
Martinus (13 april en 11 november),
naar de Romeinse oorlogsgod Mars.
De samenstellers gaan ook in op het
hoe en waarom van heiligen. In begin
sel kan iedere sterveling die status be
reiken. Nou ja, iedere...
Een kandidaat moet in elk geval een
onberispelijk leven geleid hebben
(liefst een leven in de voetstappen
van Onze Lieve Heer) en een tweetal
daden verricht hebben die onverklaar
baar zijn, ofwel wonderen. Voor het
eind van de 16e eeuw was de katholie
ke kerk kwistig in het heilig verklaren
van mensen. Vanaf 1588 gelden er be
hoorlijk strikte regels, die bewaakt
worden door een commissie van het
Vacticaan.
Vroege heiligen waren vooral martela
ren, die stierven voor het geloof.
Sint-Sebastiaan werd doorzeefd met
pijlen (maar overleefde dat door bo
vennatuurlijke bemoeienis).
Er bestaan ook nog veertien noodhei-
ligen. Ze helpen als collectief tegen
een flink aantal aandoeningen en ge
steldheden Christoffel (eerder heilige
van de reizigers) helpt tegen pest en
onverwachte dood, de minder beken
de Achasius helpt tegen hoofdpijn.
Niet onvermeld mogen de ijsheiligen
blijven, vier stuks waarvan de naam
dag valt tussen 11 en 15 mei. De laatste
periode waarin in ons land (voor de
klimaatverandering) nog sprake kan
zijn van nachtvorst.
Weet hoe je heet. 365 namen en heiligen.
Uitgave Waanders, Zwolle, in samen
werking met Museum Catharijnecon-
vent. Utrecht. Prijs 39,95 euro.
