s spectrum
Bordurenbreien en haken!
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
vooruitzicht
Marjan
Berk
1e
PZC
Zaterdag 5 januari 2008
Zakes Mda
eder vooroorlogs meisje, en dan heb ik het
over meisjes, die een héél stuk vóór de Twee
de Wereldoorlog zijn geboren, leerde op
.school op de handwerkles borduren. Zelfben
ik nooit veel verder gekomen dan een groezelig ge
kreukt lapje met lelijke kruissteekjes, maar mijn
moeder borduurde haar eigen ontbijtlakens. Zij
was van 1904, ik werd in 1932 geboren.
Vroeger had je ontbijtlakens, boterham-tus-
sen-de-middag-lakens (het woord lunch was nog
niet ingeburgerd) en spierwitte warme-maaltijd-la-
kens. En omdat ik me mijn moeder nog zo leven
dig herinner, met zo'n laken op schoot met daarin
een borduurraampje om de stof strak te trekken,
en ik mij die geborduurde tafellakens ook nog
voor de geest kan halen, was ik er van overtuigd
dat de borduurkunst wat mijn persoon betreft een
generatie had overgeslagen, maar dat mijn enige
dochter absoluut moest leren borduren!
Ik ben nogal dwingend (zeggen mijn kinderen) en
zo ontstond er een levendige discussie tussen mijn
dochter en mij over het nut van borduren. Ik zie
nog mijn tienjarige kind op de stoep van een zo
merhuisje, op haar schoot precies zo'n viezig bor-
duurlapje als het vodje uit mijn jeugd. Ze móest
van mij. En ze vertikte het!
Zij heeft de strijd gewonnen, het talent van haar
dooie grootmoeder is niet overgesprongen. Mis
schien staat er in de toekomst nog eens een klein
dochter op, die de intense drang tot het vervaardi
gen van naaldwerken gaat voelen. Dan zal ik ach
ter haar staan.
Nu is het wel zo dat ik, ondanks eigen nontalent
voor borduren, altijd buitengewoon gefascineerd
raak door de naaldkunst van anderen. Toen ik dan
ook hoorde dat CDA-Tweede Kamerlid Nicolien
van Vroonhoven bekende, dat zij van borduren
houdt, en door die bekentenis hoon en gelach
haar deel werd, werd ik van haar bekentenis heel
vrolijk. Want op mijn verre en nabije reizen kijk
ik altijd naar dat lokale handwerk. Op het Griekse
eiland Chios is een door de staat gesubsidieerde
borduurschool, waar ik een tafellaken met in au
thentiek patroon geborduurde rand kocht. In Tüz-
goyu, in Midden-Anatolië, kocht ik een Oezbeekse
lap, geborduurd door een vrouwencollectief dat
met de financiële steun van een NGO de oude mo
tieven weer had opgepakt en de meest waanzinni
ge lappen borduurde!
Op Kreta vond ik, op weg naar dat hoge plateau
waar nog geen elektriciteit is aangelegd, een tafel
kleed met daarin een antieke handgehaakte rand,
een broze lap die ik altijd op de hand was. Ik heb
ook een allerliefst stukje oud linnen met borduur
werk van een Russische vrouw, een handtekening
uit een verre streek.
En wat de handvaardigheid van mijn moeder be
treft: breien kon ze niet. Ze probeerde het wel,
maar moest voor de moeilijke hiel van de sok al
tijd naar de buurvrouw vluchten. Die hielp haar
over die onneembare hobbel. Maar borduren, dat
was haar sport Ik kon het één noch het ander. Ik
heb eens een zwembroek voor mijn eerste vriend
je gebreid. Maar na de eerste duik werd die broek
plotseling zo geweldig groot, dat hij hulpeloos het
afzakkend kledingstuk bij elkaar moest houden
voor hij uit het water durfde te komen...
Nee, eigenlijk kan ik alleen maar een beetje koke
en een beetje schrijven.