vervalsen is kinderspel
i5 spectrum
PZC
Zaterdag 5 januari 2008
De groeiende populariteit van
topwijnen onder vermogende
beleggers en steenrijke
verzamelaars trekt fraudeurs
aan. „Vervalsen is gewoon te
makkelijk!"
door Thomas Olivier
foto's David van Dam
Wijn
Francis Temmerman bezocht afge
lopen voorjaar een wijnavond bij
een vriend. De vier liefhebbers
namen allemaal een fles uit hun
collectie mee. Topstuk was een
Lafite Rothschild uit 1990. Het beloofde
een mooie avond proeven te worden, ver
telt de Gentenaar, die werkt voor het Bel
gische adviesbureau Wine Consultants.
Tót de Lafite op tafel kwam.
Temmerman rook, proefde, rook nog eens,
en riep toen uit: „Hier zit veel te veel caber
net in!" Een verhitte discussie volgde en
een tweede fles Lafite 1990, opnieuw goed
voor 500 euro, werd uit de kelder gehaald.
Het leidde tot een schokkende ontdek
king: de peperdure Lafite bleek een verval
sing. De kurk was net iets kleiner en de
tails op het etiket verschilden van het origi
neel.
Het voorval maakt pijnlijk duidelijk hoe
kwetsbaar wijnen zijn voor vervalsing. In
België kwam onlangs een grote zwendel
aan het licht, waarbij een handelaar Franse
kwaliteitswijnen mengde met minderwaar
dige wijn. In november werden elf Italia
nen opgepakt op verdenking van het ver
valsen van etiketten en eerder deed de
Amerikaanse opsporingsdienst FBI onder
zoek naar fraude.
Oplichterspraktijken met wijn zijn zo oud
als de drank zelf In het verleden beperkte
de fraude zich voornamelijk tot wijnboe
ren die probeerden goedkoop bocht te slij
ten als exclusieve wijn. Tegenwoordig
staat er meer op het spel. De prijzen van
topwijnen zijn de afgelopen vijfjaar door
speculatie omhooggeschoten. Wijnveilin-
gen brachten in 2006 ruim 240 miljoen dol
lar op, volgens het vooraanstaande blad
Wine Spectator, bijna de helft meer dan
het jaar daarvoor. „Het is wat de gek er
voor geeft", zegt Xavier Kat, eigenaar van
de Nederlandse wijninkoper Okhuysen.
Vermogende beleggers zien wijn als inte
ressante investering en steenrijke verzame
laars tellen met gemak tienduizenden eu
ro's neer voor één fles. Vooral exclusieve
wijnen uit de Bordeaux, zoals Chateau Pet
rus, zijn gewild.
Millenniumfraude
De magie van het nieuwe millennium
zorgde een jaar of tien geleden voor
een golf van fraude. De vraag naar goe
de flessen champagne om het jaar 2000
in te luiden, zou veel groter zijn dan het
aanbod. In diverse Britse kranten ver
schenen eind jaren negentig berichten
over het nijpende tekort.
Fraudeurs speelden handig op de berich
ten in en boden goudgerande rende
menten. Van het voorspelde gebrek aan
champagne bleek weinig waar te zijn.
Beleggers bleven met een kater achter.
In 2007 gingen de prijzen van de beste wij
nen volgens Wine Consultants met 80 pro
cent omhoog door de sterk stijgende vraag
uit Azië en het voormalige Oostblok. Voor
de nieuwe rijken uit die snelgroeiende eco
nomieën is wijn het jongste statussym
bool. Eerst was het een Ferrari, toen een
villa, daarna volgden kunstwerken en nu
zijn het exclusieve wijnen. Temmerman
zag het met eigen ogen, vertelt hij nip
pend van een glas rode Grande Cassagne
„Rijke Chinezen mixen een Bordeaux van
drie- of vierhonderd euro met Sprite. Het
is echt waanzin."
Ook de kleine belegger steekt steeds meer
geld in wijn. „Bewust wijn kopen om mee
te speculeren, heeft sinds de eeuwwisse
ling een vlucht genomen", zegt Kat.
Het is koren op de molen van zwende
laars. Volgens Wine Spectator schatten
kenners dat 5 procent van alle topwijnen
op veilingen nep is. De totale omvang van
de fraude is waarschijnlijk nog veel groter,
doordat ook met minder exclusieve flessen
gerommeld wordt. De winst is snel ge
maakt. Een handige vervalser die een Lafi
te Rothschild uit 1955 met een waarde van
bijna 700 euro weet te slijten als een fles
van het beroemde huis uit (het betere
jaar) '59, strijkt bij verkoop bijna het vier
dubbele op. De kurk mag misschien het
werkelijke jaartal dragen, dat blijkt vaak
pas jaren later als de fles geopend wordt.
„Vervalsen is gewoon te makkelijk!", roept
Temmerman uit. Fraude komt volgens de
adviseur, op alle niveaus voor, van de ver
valser die etiketten van topwijnen na
maakt tot de wijnboer die moet sappelen
om zijn tractor af te betalen. „Als die zijn
buurman rijk ziet worden, komt hij makke
lijk in de verleiding bijna dezelfde naam
aan zijn wijn te geven en mee te liften op
dat succes."
Oplichterspraktijken komen
ook in Nederland voor. Twee
jaar geleden ging het Bor
deaux Wijnfonds 2001 op de
fles. Het fonds zou beleggen in wijnen van
tophuizen als Margaux, Pomerol en Sauter-
nes, maar de flessen werden nooit ge
kocht. Het omstreden fonds Bordeaux Ad
visory vluchtte naar Luxemburg omdat het
geen vergunning kreeg van financieel toe
zichthouder AFM.
Onwetendheid speelt veel wijnbeleggers
en -verzamelaars parten. Xavier Kat ziet
veel opportunisten die zich amper laten ad
viseren. „Ze denken dat ze makkelijk geld
kunnen verdienen. Niet dus. Beleggen in
wijn is een kwestie van geduld en kennis
van de goede en de slechte jaren,"
Temmerman kan er over meepraten. „Tot
enkele jaren geleden trok ik elke zondag
een fles La Tache uit 1970 open", zegt de
Vlaming terwijl hij een armbeweging
maakt om zijn verhaal kracht bij te zetten.
„Plop! Die flessen kocht ik voor 25 euro,
nu doen ze 1.000 euro per stuk. Ik denk
dat ik in een paar jaar een halve villa heb
weggedronken."
De onkunde van wijnkopers speelt zwen
delaars in de kaart Veilinghuizen worden
steeds vaker opgeschrikt door vervalsin
gen. In 2007 deed de FBI onderzoek naar
een malafide handelaar die vervalste wij
nen via veilinghuizen Christie's en Zachys
verkocht zou hebben. Christie's liet in een
verklaring weten nooit een object te veilen
waarvan de authenticiteit niet vaststaat.
De meeste vervalsers vallen snel door de
mand, verzekert Peter Mansell, hoofd van
de wijnafdeling bij Christie's in Amster
dam. Zelf kreeg hij het afgelopen jaar een
paar overduidelijke vervalsingen in han
den. „Oplichters doen gewoon te veel hun
best om het er goed uit te laten zien. Een
fles uit 1900 die tot de nok toe vol zit, dat
klopt gewoon niet. Wijn verdampt."
De industrie komt eindelijk in actie tegen
vervalsers. Kodak, bekend van de fotorolle
tjes, kan etiketten onzichtbaar markeren.
Met apparatuur van de producent worden
de echtheidskenmerken zichtbaar. Het Ita
liaanse wijnhuis Arnaldo Caprai stopt een
chip in de kurk van zijn beste wijnen. De
informatie op de chip moet de echtheid
van de fles en de inhoud bewijzen.
Het is de vraag hoe zinvol dat is. Oplich
ters zitten niet stil en oude exclusieve wij
nen zijn op die manier nog steeds niet vei
lig voor vervalsing. Als de wijnprijzen blij
ven stijgen, trekt dat meer fraudeurs,
vreest Mansell. „Ze verfijnen hun metho
de.
Het risico een valse fles in handen te krij
gen, is groter geworden."
Temmerman durft een voorspelling wel
aan. De vraag naar goede wijnen vanuit
China gaat voorlopig alleen maar omhoog,
en dat zal de prijzen nog verder opdrijven.
„Voor oplichters wordt het alleen maar in
teressanter. Het aantal vervalsingen zal de
komende jaren explosief stijgen."
