De zoete triestheid
van gokpaleis Macau
i3 spectrum
PZC
Zaterdag 5 januari 2008
Sinds de Portugezen in 1847 gokken in hun voormalige kolonie in
het zuiden van China legaliseerden, is Macau synoniem voor
broeierige casino's, misdaad, gebroken levens en fabelachtige
rijkdom. Deze industrie is inmiddels zo winstgevend dat het in 2007
Las Vegas passeerde als gokhoofdstad van de wereld.
Uren aan de speeltafels van
Macau hebben de 35-jarige
Jimmy Tung uitgeput. Ineen
gedoken kijkt hij naar de
straat vlakbij het Lisboa Casi
no. Een illusie en zo'n 10.000 euro armer.
„Ik heb misschien niet genoeg geofferd
aan de goden." Misschien was het spelen
aan tafel 4, in Zuid-China een ongeluksge
tal, ook wel de goden verzoeken om hem
te laten verliezen. „Vanavond zal het beter
gaan", mompelt hij hoopvol.
Duizenden spelers als Jimmy worden als
door een magneet aangetrokken door de
21 casino's van Macau, dat al in de jaren
dertig het 'Monte Carlo van de Oriënt'
werd genoemd. Met die plaats aan de Cöte
d'Azur heeft Macau buiten het gokken wei
nig gemeen. Dat blijkt al uit een omschrij
ving in de National Geographic uit 1932:
„Macau is de enige plaats ter wereld waar
fantan-huizen, opiumfabrieken en loterij
en de koloniale overheid financieren."
Schrijver Edgar Forbes noemde Macau
'een land van zoete triestheid'. 'Land' is
misschien wat overdreven voor de krap 20
vierkante kilometer die het schiereiland
Macau en de twee bijbehorende eilandjes
Taipa en Coloane tellen. Het gebied werd
al in 1557 door de Portugezen ingenomen
en is tot 1999 Portugees bezit gebleven. Tot
de Britten in 1841 de concessie voor Hong
kong loskregen, was Macau het enige deel
van China onder koloniaal bestuur. Alle
westerse handelsmachten, inclusief de Ver-
eenigde Oostindische Compagnie (VOC),
probeerden voet aan Chinese grond te krij
gen, maar alleen de Portugezen slaagden
daarin. Vanwege de uitstekende ligging
van Macau voor de handel op Canton, het
huidige
Guangzhou, probeerde de VOC op 24 juni
1622 Macau te veroveren. De aanval faalde
jammerlijk en de 24e juni bleef tot de over
dracht van Macau aan China, acht jaar gele
den, een lokale feestdag ter viering van de
overwinning op de VOC.
„De welvaart van Macau berustte op de
unieke positie voor de handel met Can
ton", legt lokaal historicus Luis Ortet uit.
„Toen de Britten zich in 1841 op een nau
welijks bewoond eiland vestigden, hier
vlakbij, was het bestuur hier nog niet onge
rust, maar Macau ontbeerde de ankermoge
lijkheden die Hongkong wel had. De clip
pers lagen daar beschut. De haven hier
was te ondiep door het slib uit de Parelri
vier."
Al snel werd Macau een oord waar de dage
lijkse veerdienst uit Hongkong niet langer
dan twee uur bleef Forbes vergeleek de ko
lonie met 'de droogkamer van een Chine
se wasserij'. Zo vochtig dat je het water uit
je kleren kunt wringen. In je schoenen ont
wikkelt zich in één nacht een weelderige
groene schimmel. „Bij het opstaan heeft
de reiziger het gevoel dat een dwarsdoor
snede van zijn longen nog het meest zou
lijken op een stuk blauwschimmelkaas",
aldus Forbes.
De opkomst van Hongkong werd de on
dergang van Macau. Het Portugese kolonia
le gouvernement legaliseerde daarom in
1847 de toch al aanwezige gokhuizen. De
kolonie die zich de Stad van God noemde,
was bekend vanwege zijn bordelen,
opium, vuurwerk, wierook en het gokken.
Vermogens werden gewonnen en verlo
ren met het lokaal zeer populaire Chinese
door Erwin Tuil foto's GPD
gokspel fantan. Forbes beschreef hoe de
gokkers vanaf een balustrade kijken op de
speeltafel, een etage lager. De croupier
pakt met een omgekeerde beker een onbe
kend aantal knoopjes van een hoop. De be
ker blijft over de knoopjes staan. De gok
kers laten hun inzet in een mandje aan
een hengel op vakjes met nummers 1 tot
en met 4 zakken. Daarna telt de croupier
de knopen door ze met een bamboe liniaal
in rijtjes van vier te leggen. Het aantal over
gebleven knopen bepaald wie het juiste
aantal overgebleven knoopjes heeft gera
den. De winnaar krijgt zijn inzet verdub
beld. Per gok wordt minstens vijf minuten
uitgetrokken, plus de tijd voor het uittel
len van de winst. „Voor een gokhel als het
fantanhuis ziet het er merkwaardig rustge
vend uit", vond Forbes.
Voor de deur van het casino waar Jimmy
Tung zich oplaadt voor de komende
avond wordt nog steeds fantan gespeeld.
De kakofonie die zeventig jaar geleden
nog bij het spel hoorde, is vervangen door
een spektakel voor het oog.
Het Venetian Macau is het prototype van
moderne casino's. Op ruim 130.000 vier
kante meter speelruimte staan naast 2.500
fruitautomaten en videogames, 140 speelta
fels waarvan er 20 dag en nacht bemand
zijn. Vooral baccarat is mateloos populair.
De kitsch druipt van het in Italiaanse ba
rok opgetuigde complex af Veel goud en
plafondschilderingen die in het Vaticaan
niet zouden misstaan.
Buiten is het Canal Grande in Venetië na
gebouwd op werkelijke grootte, inclusief
het beroemde San Marcoplein. Binnen aan
de speeltafels zitten voornamelijk Chine
zen van het vasteland. „Macanezen gokken
niet", zegt een van de croupiers. „Het mag
wel, maar we verdienen het geld liever aan
de mensen die komen gokken."
Roulettetafel 17 is voor de avond het thuis-
honk voor vijf spelers. Een vrouw van
eind 40 telt een stapeltje biljetten uit, re
genjas aan, plastic tas met geld op schoot.
Links van haar kijkt een man door zijn dik
ke brillenglazen hoe croupier Jeffrey zijn
inzet van 2.500 euro uittelt en omzet in fi
ches van 2,50 euro elk. De man zal nog bin
nen het uur eenzelfde bedrag op tafel leg
gen. En verliezen. Niemand verblikt of ver
bloost. Dit hoort er bij.
Het Venetian is het eerste grote casino dat
gebouwd is op de landwinning tussen de
voormalige eilandjes Coloane en Taipa.
Hier komt de Cotai Strip, dat de grootste
en meest luxueuze verzameling casino's
ter wereld moet krijgen. Miljarden zijn er
geïnvesteerd, maar nergens lijken die zo
snel terug te verdienen als in Macau.
De jongste aanwinst is het MGM Grand.
Nederlander Rogier Verhoeven adviseert
onder andere over inrichting en manage
ment. Wat hem betreft is het kitscherige
Venetian geen voorbeeld. „We weten ei
genlijk niet precies wat de Chinese gasten
van het vasteland verwachten. Daar zijn
tot dusver heel weinig onderzoeken naar
gedaan. We hebben alleen de praktijkerva
ring. Er moet in ieder geval iets Westers in
zitten." Daarom werd gekozen voor mo
dern. De twee Swarovski kroonluchters
met een doorsnee van 4 meter zijn ontwor
pen door de Nederlander Edward van
Vliet.
Aan de vierduizend goktafels in de stad
werd in de eerste negen maanden van dit
jaar al meer dan 6 miljard euro verdiend.
Met het oog op de verwachte groei wordt
er ook geïnvesteerd in scholing. Macau is,
naast Las Vegas, de enige plaats ter wereld
waar casinomanagement tot op universi
tair niveau gegeven wordt.
Toch heeft de toegenomen welvaart zijn
keerzijden, vindt de Chinees-Portugese
Joao Soares. Macau is een autonoom ge
bied, maar Peking heeft het feitelijk voor
het zeggen. „We zijn geen baas in eigen
huis. Al dat geld zorgt ook voor forse prijs
stijgingen voor winkelruimte en huizen."
De poort die vroeger letterlijk het schier
eiland afsloot van het ten noorden gelegen
China, is tegenwoordig een razenddruk
doorgangscentrum tussen Macau en de
Chinese stad Zhuhai. Veel Chinezen die
hier Macau binnenkomen en verlaten zijn
dagloners.
Geregeld komt het tot uitbarstingen. Tij
dens de ï-meiviering dit jaar braken er
vechtpartijen uit tussen Macanezen en Chi
nese arbeiders. Begin december gingen
Chinese toeristen op de vuist met lokale
gidsen.
De nieuwe generatie casino-eige
naren meldt zich aan en wil
breken met het slechte imago
dat Macau kreeg toen de 86-ja-
rige miljardair Dr. Stanley Ho Tung nog
het monopolie had. Voor 1999 was Macau
een lustoord voor criminelen. Het was een
paradijs voor corrupte bestuurders uit com
munistisch China en een uitstekende loca
tie voor de georganiseerde misdaad om
geld wit te wassen en te ontspannen.
Met enige regelmaat vielen er doden. Niet
dat Ho ermee te maken had, maar hij
wordt er mee geassocieerd. Ho, een man
uit Hongkong met Nederlands-joods en
Schots bloed, geldt desondanks als de god-
father van Macau. „Zonder hem liep hier
niets", zegt een oudere Macanees die Ho
persoonlijk kent. „Men heeft bewondering
voor hem omdat hij begon als armoed
zaaier die door het failliet van zijn vader
als paria werd behandeld."
Hoewel aan zijn monopolie in 1999 een
einde kwam, verdient Ho nog steeds mil
joenen met zijn zeventien casino's, grond
bezit, honden- en paardenrenbanen en ho
tels. Zijn jongste aanwinst is het 52 etages
tellende Grand Lisbao dat tegenover het
oude Lisboa staat, waar Ho zijn eerste for
tuin maakte. Daarnaast doet zijn liefdadig
heidswerk veel voor zijn imago.
Dochter Pansy Ho, een van zijn zeventien
kinderen uit vier huwelijken, behoort tot
de nieuwe generatie. Tot haar ongenoegen
wordt ze geregeld geconfronteerd met
haar vaders reputatie. Zo moest ze veel uit
leggen voordat de Nevada Gaming Com
mission groen licht gaf aan haar joint ven
ture met het Amerikaanse MGM voor het
MGM Grand Hotel en Casino in Macau.
De nieuwe generatie doet er alles aan om
het imago van Macau op te vijzelen. Het
blijft een geliefd oord voor corrupte partij
officials en criminelen, maar tegelijkertijd
wordt de controle, vooral in de luxueuze
vip-rooms, beter.
„Verreweg de meeste inkomsten komen
van die vip-rooms, niet van de reguliere ta
fels in de casino's. Hoeveel dat precies is,
weten we niet want alle uitbaters houden
die cijfers voor zich, maar het is zeker
meer dan 70 procent", weet Rogier Verhoe
ven.
Waar zulke bedragen omgaan, is ruimte
voor illegale gokjes van miljoenen. Voor
de meeste bezoekers van Macau is dat niet
zo relevant. Het geeft zelfs wel een aange
name ondeugd aan de stad die nog steeds
een beetje zoete triestheid ademt.
In de oude delen van de vroegere Portugese kolonie Macau is niets te merken van de moder
nisering en hectiek die rond de casino's hangt.
