ii spectrum
'De patsers reden in dure auto's, terwijl ze op papier
leefden van een studiebeurs of bijstandsuitkering'
PZC
Zaterdag 5 januari 2008
auto? Leg maar uit!
dure auto. Dan moet het toch mogelijk
zijn om die auto af te pakken, dacht ik
toen", aldus de rechercheur.
Zo eenvoudig was dat echter tot twee jaar
geleden niet. Eerst moesten politie en justi
tie een verdachte veroordeeld krijgen voor
een delict, zoals beroving of handel in
drugs. Pas daarna konden ze via de ontne
mingswetgeving overgaan tot de inbeslag
name van auto's, baar geld en sieraden.
Dat duurde maanden.
De 'cabriomethode' van Poeiert werkt aan
zienlijk sneller. Een luxe levensstijl van ie
mand zonder vaste baan en duidelijke aan
wijzingen van criminele activiteiten zijn
nu al voldoende om iemand te vervolgen
en zijn auto, boot, meubels, noem maar op
verbeurd te verklaren.
De juridische basis voor deze 'patseraan-
pak' is het witwasartikel in het Wetboek
van Strafrecht, artikel 420. Een verdachte
is schuldig aan witwassen als hij een voor
werp heeft dat afkomstig is uit 'enig mis
drijf. „Waarom zou dat niet opgaan voor
auto's die zijn betaald met drugsgeld", al
dus Poeiert.
„We hoeven alleen aan te tonen dat ie
mand zijn inkomen op illegale manier ver
dient. Is iemand bijvoorbeeld eerder ver
oordeeld voor xtc-handel of beweegt hij
zich in een crimineel milieu? Dat is vol
doende om vast te stellen dat iemand on
der het witwasartikel valt."
De cabrioaanpak blijkt een succes. De afge
lopen twee jaar heeft het team onder lei
ding van het openbaar ministerie in Am
sterdam 21 verdachten gearresteerd, beslag
gelegd op 33 dure auto's, 8 motoren, 2
brommers, 2 quads, een woonboot, een vil
la, 3 jetski's, een speedboot, sieraden,
beeld- en geluidsapparatuur ter waarde
van 150.000 euro en 5 miljoen euro aan
baar geld.
De helft van de eigenaren is veroordeeld
voor witwassen en hun bezittingen zijn
verbeurd verklaard. De methode is zo effec
tief dat meer politiekorpsen haar gebrui
ken. Utrecht, Kennemerland, Flevoland,
Midden en West-Brabant en Limburg-
Noord plukken patsers ook op deze Am
sterdamse manier kaal. De politie Gooi- en
Vechtstreek begint er dit jaar mee.
Poeiert: „Bijna elk korps is langsgekomen.
Op een gegeven moment stond ik in een
zaal voor driehonderd rechercheurs uitleg
te geven." In Amsterdam hebben de mees
te agenten inmiddels een 'cabriocursus' ge
had. Daarom is het team medio dit jaar op
geheven.
De cabriomethode werkt omdat ze zo sim
pel is, zeggen politiekorpsen. Loop de loca
ties af waar criminelen bijeenkomen: kof
fieshops, snackbars of seksclubs. Daar zijn
de patsers te vinden.
Wat doet een jongen van 24 's middag om
drie uur in zijn Mercedes 500SL met extra
grote, glimmende velgen voor de kroeg?
„Dan kan je gewoon terugrechercheren,
follow the money, zal ik maar zeggen", al
dus Leo Dortland van de politie Flevoland.
Dankzij de 'cabrioaanpak' heeft de politie tal
van waardevolle zaken zoals dure auto's van
criminele patsers in beslag genomen.
foto's CPD
Zo wist de Utrechtse politie vorig jaar zes
tien patsers uit de wijk Kanaleneiland uit
te kleden. De heren reden in auto's als een
BMW X5 (nieuw vanaf 70.000 euro) en
een BMW Z3 (tweedehands circa 25.000
euro), terwijl ze op papier leefden van een
studiebeurs of bijstandsuitkering. Zeven
van hen hebben belastingsaanslagen gekre
gen van in totaal 162.000 euro. Een deel
daarvan is betaald.
Utrecht zet de aanpak van patsers dit jaar
onverminderd voort, hoewel het onder
zoek volgens de gemeente 'zeer tijdro
vend' is. De politie Kennemerland heeft
andere ervaringen. „De zaken zijn juist
makkelijk op te lossen", constateert Marjo
lein de Wit, projectleider patseraanpak.
Een legale inkomstenbron is gemakkelijk
te achterhalen en de smoezen die de crimi
nelen ophangen zijn eenvoudig te ont
krachten. „Ze komen met vage verhalen
over gokwinsten in casino's, of over erfe
nissen. Dat is allemaal na te gaan", zegt De
Wit.
Hoogleraar strafrecht Ybo Buruma is en
thousiast over de methode. Volgens hem
is het inzetten van het witwasartikel een
heel slimme truc die voor de rechter over
eind blijft. „Dit type jongens was altijd een
van het checken van inkomsten en uitga
ven. Daar komt geen vooroordeel aan te
pas.
Volgens een woordvoerder werken politie
en Belastingdienst steeds vaker samen. De
ommekeer was de gezamenlijke inval in
woonwagenkamp Vinkenslag, bij Maas
tricht, waar bewoners op grote schaal be
lasting ontdoken. Dat succes heeft geleid
tot afspraken met tal van gemeenten om
criminelen - onder wie patsers - kaal te
plukken.
De aanpak werkt, zeggen ook de politie
korpsen. Criminelen balen van de nieuwe
strategie. Zij worden getroffen waar het
pijn doet, in hun portemonnee en hun sta
tus. Een celstraf calculeren ze nog in, dat is
bedrijfsrisico. Als ze hun spullen kwijtra
ken, vallen de geneugten van criminaliteit
weg.
Volgens rechercheur Poeiert reageren de
patsers door kleinere auto's te kopen en
zich minder opvallend te bewegen. Daar
mee is het doel van de cabrioaanpak be
reikt, stelt hij. „Criminaliteit ban je niet
uit. Als je de beloning van crimineel ge
drag wegneemt en burgers geen last meer
van patsers hebben, dan is de methode suc
cesvol."
juridisch probleem. Ze ontwrichten de
maatschappij. Met hun dure auto's en hun
gedrag spreken ze tot de verbeelding van
jongeren. Je wist dat er iets mis zat, maar
kon ze niet aanpakken."
Toch maakt hij zich zorgen over de uitvoe
ring. Doordat de opsporing is gebaseerd
op vooroordelen kan de patseraanpak ont
aarden in een heksenjacht. „Iedere Marok
kaan met een dikke auto is dan bij voor
baat schuldig. Dat kan voor veel irritatie
zorgen en daar ben ik erg bezorgd over.
Als ik recente zaken zie, vraag ik me af of
de politie de grote jongens pakt of de mak
kelijke gevallen."
Te vaak worden volgens Buruma
bij huiszoekingen wel wapens en
drugs gevonden, maar blijkt het
grote criminele geld niet aanwe
zig. Het gevaar van de beruchte tunnelvi
sie bij de politie ligt bij de patseraanpak le
vensgroot op de loer, waarschuwt hij. „De
methode heeft heel veel potentie, maar
agenten moeten wel de zelfbeheersing op
brengen om niet tot een heksenjacht over
te gaan."
De Belastingdienst is daar niet zo bang
voor. Opsporing van patsers is een kwestie
