9 spectrum
PZC
Zaterdag 5 januari 2008
Kimmel (91/2 weeks, United 93) en Sam
Mendes American Beautyals producers.
„Deze film zal miljoenen mensen berei
ken. Een mainstream film, die dit land, de
ze hele regio laat zien in een ander licht.
Dat maakt het anders. Na 11 september
heeft Amerika geleerd dat er ander leven
op deze planeet is. Leven dat radicaal an
ders in elkaar zit dan we kennen in de VS,
en dat er rekening mee moet worden ge
houden. In films zie je geleidelijk dat het
zwart-wit, het 'wij goed, zij slecht' verva
gen voor nuances en grijstonen." Hij
noemt als voorbeeld Paul Haggis' film In
the valley of Elah, die vanaf eind deze
maand ook in Nederland te zien is. „Wie is
daarin goed of slecht?"
In The Kite Runner loopt Amir, na zijn te
rugkeer naar het verwoeste Afghanistan,
tegen een oude kennis op die bij de taliban
zit „Voor sommige mensen hebben de tali
ban duidelijk aantrekkingskracht. Ze zeg
gen: wij zijn de agenten van vrede en orde.
Wij zijn van dit land. Deze regering is cor
rupt. De Amerikanen zijn hier alleen uit
eigenbelang en straks gaan ze weer weg.
Ze zijn niet werkelijk in de Afghaanse bur
gerbevolking geïnteresseerd. Maar wij wel.
En wij blijven, want wij zijn altijd geble
ven. Wij spreken jullie taal, we hebben jul
lie geloof, we zullen jullie beschermen, dit
is ons land. Dat is altijd hun argumentatie
geweest."
Deze aantrekkingskracht kan volgens Hos-
seini alleen overwonnen worden als de in
ternationale gemeenschap, waaronder Ne
derland, de Afghanen helpt en een toe
komst vol perspectief biedt. Het interview
heeft plaats de dag nadat de Tweede Ka
mer het mandaat voor de militaire missie
in Uruzgan heeft verlengd tot eind 2010.
„Ik heb het op de voet gevolgd", knikt Hos-
seini. „De aanwezigheid en inzet van de
Nederlanders zijn van vitaal belang voor
Afghanistan. Hoe lang het nodig zal zijn,
dat weet niemand. Lang. Dit kan niet in
drie, vier jaar worden opgebouwd. Mijn
land heeft een kwart eeuw van kaalslag en
verwoesting over zich heen gehad. Een gro
te tragedie, op een schaal die ongekend is.
Alle instituties werden verwoest, alles was
weg. In vijfjaar herstellen is onrealistisch.
„Ik houd de vinger aan de pols van de poli
tieke discussies in Nederland, in Noorwe
gen, Canada, al die landen. Voor het Af
ghaanse volk is er niets belangrijker. Hun
grootste angst is dat deze landen hun han
den van Afghanistan aftrekken. Ze willen
juist meer hulp. Wie ik ook spreek, taxi
chauffeurs, ministers, expats, nationalisten,
iedereen vindt dat, behalve de taliban na
tuurlijk. Iedereen wil meer betrokkenheid.
Maar geen militaire. De klacht in Afghanis
tan is dat de nadruk te veel ligt op het mili
taire., waardoor relatief gezien de humani
taire kant ondergeschoven is gebleven.
Mensen willen best tolereren en accepte
ren dat de Navo hun voordeur intrapt om
iemand te arresteren, en zelfs dat er slacht
offers vallen, als daar iets tegenover staat.
Als het leidt tot scholen, gezondheidscen
tra, wegen, betaald werk, schoon water."
Op zijn boek heeft hij ook kritiek gehad.
Op hoe hij de nederige positie van vrou
wen heeft benoemd. Op hoe hij op de
standsverschillen heeft gewezen. Op hoe
hij de taliban heeft afgeschilderd als pedo
fielen. Op hoe hij op etnische conflicten
heeft gewezen. Hassan en zijn vader zijn
hazaren, een religieuze minderheid die
sterk werd gediscrimineerd.
„Maar ik heb toch vooral bijval gehad. Ik
kan je duizenden brieven laten lezen van
landgenoten die zich in mijn boeken had
den herkend en er zich door gesteund voe
len. Dit boek gaat over gevoelige en delica
te kwesties en thema's, natuurlijk. De no
tie van etnische spanningen in Afghanis
tan is reëel. Voor velen is het een onder
werp waar ze niet over willen praten,
maar dan begint dit boek erover op een
open wijze. Maar dat moest. De kritiek is
nooit dat ik iets heb verzonnen. Ontkend
wordt het niet. Maar sommigen vragen
zich af waarom ik erover begin. Waarom
schrijf ik niet over hoe moedig we zijn?
Over hoe we de Britten hebben versla
gen?"
n maart 2003 ging Hosseini terug
naar Kabul, voor het eerst. In Amster
dam, waar hij later die maand als to
taal onbekende debutant zijn roman
kwam toelichten die toen nog De Vliege
raar van Kabul heette, raakte hij niet uitge
praat over de reis.
Terugkijkend nu „Er is een deel van mij
dat Afghanistan nooit heeft verlaten, ook
al ben ik er weggegaan toen ik een tiener
was, in de sleuteljaren van mijn leven. Ik
weet nu: de plek waar je geboren wordt,
verlaat je nooit helemaal. Als we er een
herinnering aan hebben, zal die plek altijd
bij je horen. In die zin is Afghanistan een
deel van mij en zal dat altijd blijven, al heb
ik inmiddels langer in de Verenigde Staten
gewoond. In boek en film gaat Amir terug.
Hij ervaart een gevoel van thuiskomen.
Staande op een plein in verwoest Kabul
vraagt hij: 'Weet je nog hoe deze plek vroe
ger riekte? Weet je nog de geur van de
lamskebab die hier altijd hing?' Tegelijker
tijd zegt hij dat hij zich een toerist voelt in
zijn eigen land. Zo voelde ik het ook."
The Kite Runner is vanaf donderdag 10
januari in de bioscopen te zien.
Khaled Hosseini: De Vliegeraar. roman.
Filmeditie. 12,50 euro. De Bezige Bij.
Duizend schitterende zonnen, roman.
19,90 euro. De Bezige Bij.
Khaled Hosseini
Geboren: Kabul, Afghanistan, 1965 als vijfde en jongste kind in Afghaans diplomatengezin.
Familie kan na de Russische inval in Afghanistan niet terug en krijgt asiel in de VS.
1989: studie geneeskunde aan Universiteit van San Diego.
1996: diploma internist in Los Angeles.
Voorjaar 2003: publiceert zijn roman The Kite Runner, in het Nederlands: De Vliegeraar van Kabul,
later herdoopt tot De Vliegeraar.
In 2005 wordt The Kite Runner het op een na best verkochte boek van de VS.
2007: publiceert tweede roman Duizend schitterende zonnen.
Verfilming van The Kite Runner komt uit. Gaat in Nederland op 10 januari 2008 in de bisocopen.
2007: Uitgeverij De Bezige Bij maakt bekend dat van De Vliegeraar een miljoen exemplaren zijn
verkocht; wereldwijd acht miljoen.
Khaled Hosseini woont met zijn gezin in Californië. Hij is ambassadeur van UNHCR.
„Mijn kinderen hebben alweer meer westers gevoel dan ik heb. Voor mijn kinderen zal Afghanis
tan alweer minder betekenen dan voor mij. Dat zie je in alle emigrantenfamilies. We proberen ze
thuis wel een gevoel voor de Afghaanse tradities mee te geven, onze cultuur en gebruiken in ere
te houden. Ze moeten hun afkomst en erfgoed kennen, terwijl ik weet en besef dat het voor hen
minder zal betekenen dan voor mij."
www.khaledhosseini.com
wwwl .film1.nl/vliegeraar
