Met mij gaat
het goed, met
de wereld niet
y
Hilde Roothart
Ruurd Hieikema
'De Nederlander ziet zichzelf waar het gaat om maatschappelijke waarden vooral als
een begunstigde en een consument' eer Groot, filosoof
PZC Woensdag 2 januari 2008 13
Belangrijkste voornemens voor 2008
Het beeld is tegenstrijdig: Nederlanders zien hun eigen toekomst
rooskleurig in terwijl het met de wereld slechter gaat. En niet zijzelf maar
'de ander' en de overheid moeten voor een betere samenleving zorgen.
door Joep Trommelen foto BrunoStock
Dat mensen geneigd zijn hun ei
gen toekomst rooskleuriger te
schetsen dan die van 'de we
reld', wisten we al. Opvallen
der aan de uitkomst van het
onderzoek dat Newcom Research Consul
tancy in opdracht van deze krant deed, is
dat jongeren minder somber zijn dan gepen
sioneerden en de babyboomgeneratie. Het
onderzoek werd via internet verricht onder
1200 Nederlanders.
Dat is des te opmerkelijker, omdat juist de
babyboomers ooit de verbeelding aan de
macht wilde laten komen, de eeuwige zege
ningen van het Aquariustijdperk aankondig
den en een welvaartsstijging hebben mogen
meemaken die nooit eerder is vertoond. On
danks hun vroegere bevlogenheid en huidi
ge welvaart - de 50-plussers vormen de kapi
taalkrachtigste bevolkingsgroep - lijken zij
het geloof in een betere wereld te hebben
verloren.
Jongeren zien volgens de peiling vooral de
deplorabele toestand van het milieu als pro
bleem en willen snel maatregelen tegen de
klimaatverandering. Ouderen blijven iets
dichter bij huis en zijn bezorgd over files en
welvaartsafname.
Met name dat laatste is frappant, want zijn
het niet vaak de oudere generaties die de
jeugd een ongebreideld materialisme verwij
ten? Nee, de jongeren maken zich anno
2008 vooral druk om de liefde!
Professionele trendwatchers zijn be
paald niet pessimistisch. De rode
draad door voorspellingen van be
roepskoffiedikkijkers is grof ge
zegd dat het nog steeds prominen
te individualisme (het aantal singles blijft toe
nemen) het komende jaar gepaard gaat met
'vergroening' en spiritualiteit. In hun ogen
zien mensen materieel bezit niet langer als
zaligmakend en gaan ze dat ook vormgeven.
Een ware trendbreuk.
De glazen bollen van toekomstkijkers tonen
een samenleving die idealistischer en socia
ler wordt. Al Gore won niet voor niets de
Nobelprijs voor de Vrede, liet trendwatcher
Carl Rohde al weten. Ook de commotie
Naar leeftijd in procenten
Afvallen
Meer bewegen
Gezonder eten
Stoppen met roken
Meer op vakantie gaan
Bewuster met milieu omgaan
Meer werken
Minder achter computer zitten
Minder alcohol drinken
Minder werken
Auto vaker laten staan
Minder TV kijken
Anders
qb
fob
JP
22
23
26
20
15
23
20
18
23
23
24
21
:n 7
13
11
9
20
12
12
13
4
9
5
8
3
8
7
7
9
7
6
3
5
13
9
6
7
1
2
3
5
2
2
3
2
1
0
2
2
3
2
0
5
2
2
0
4
3
0
2
2
2
3
0
0
2
2
2
1
1
0
1
0
0
2
1
0
1
12
11
8
9
9
9
rond de Anne Frankboom is vanuit dat per
spectief te verklaren. En voorts neemt 'de
len' volgens een aantal experts een hoge
vlucht. Het internet helpt daarbij: op de digi
tale snelweg kan iedereen immers makkelijk
iedereen bereiken en dan is het makkelijk de
len, via Hyves en YouTube bijvoorbeeld.
Sombert Nederland dus tegen de trends in?
Zijn wij, en met name de ouderen, hypo
chonders? Het is interessant volgend jaar na
te gaan wat er van de voorspellingen van de
trendwatchers terecht komt en hoe Neder
land dan over zichzelf en de wereld denkt.
Filosofie Magazine ging op zoek naar de drij
vende krachten achter de maatschappelijke
onvrede en het persoonlijke geluk, de twee
kanten van dezelfde medaille. Het blad pu
bliceerde op de valreep van 2007 het Grote
Waardenonderzoek, een steekproef onder
528 Nederlanders. De vraag luidde: wat
heeft prioriteit om goed samen te leven. De
top-3: veiligheid, fatsoen en gelijkwaardig
heid. Gevolgd door vrije meningsuiting, tole
rantie, solidariteit, zelfbeschikking, respect
voor dier en natuur, religieuze vrijheid en va
derlandsliefde.
Het stemt filosoof Ger Groot in
een commentaar bij dat onder
zoek droevig. Want de burger
kiest in zijn ogen voor een
veel te passieve rol; de ander
moet de top-3 van favoriete waarden maar
waar maken. Groot trekt een in zijn eigen
ogen 'onthutsende conclusie': de Nederlan
der ziet zichzelf'waar het om maatschappe
lijke waarden gaat vooral als een begunstig
de en een consument'.
De burger vertrouwt de ander blijkbaar niet
en verwacht vervolgens bescherming door
de overheid. Volgens Groot beseft de burger
niet dat hij zelf óók verantwoordelijk is. Hij
pleit ervoor dat mensen laconieker en meer
ontspannen met elkaar omgaan.
De overheid kan slechts voorwaarden schep
pen, stelt Groot, de burger moet vervolgens
zelf zijn deugden vorm geven. Hij eindigt
met de zin: 'Falen beide daarin, elk op hun
eigen wijze, dan verliest de samenleving zo
wel haar moraal als haar moreel'.
Grootste problemen in Nederland in 2008
Naar leeftijd in procenten
y
fob
fob
Integratie verschillende culturen
35
21
29
38
22
28
Daling koopkracht
JiSiÊ^a6
21
16
9
26
16
Files
11
20
18
13
3
16
Hoge energieprijzen
2
10
11
14
3
10
Slechte kwaliteit onderwijs
13
7
10
14
15
10
Milieuvervuiling
13
7
7
6
11
8
Overstromingen
2
1
0
1
0
1
Terroristische aanslagen
5
2
2
7
2
0
Anders
12
11
8
6
11
9
Grootste problemen in de wereld in 2008
Naar leeftijd in procenten
SyP
A?
\b'
fob
JK
fob
,<!s
s/
Milieuvervuiling
29
22
25
27
27
25
Terrorisme
fclliil::.
12
18
21
18
34
20
Oorlog j
21
22
15
20
7
17
Honger
22
13
16
18
15
16
Natuurrampen (bijv. tsunami, aardbeving)
5
13
13
10
7
11
Zwakke economie
7
5
5
2
3
5
Anders
4
6
6
5
7
6
Onderwerpen/personen waarover u in 2008 niets meer wilt horen
Naar leeftijd in procenten
Gouden Kooi
Sterren dansen op het ijs
Gordon
Songfestival W
Gerard Joling
Adje
De zaak Holleeder
Hans Wiegel
Marco van Basten
Milieu vervuiling
Anders
fob
J?
fob
71
70
80
84
74
76
71
52
51
49
44
52
43
33
49
72
59
47
67
49
44
40
44
47
44
35
46
61
59
45
44
33
42
51
52
41
39
31
41
53
44
39
44
29
31
35
52
34
27
25
31
40
48
31
34
28
30
32
37
31
37
23
25
29
41
27
20
13
12
18
37
16
11
17
11
6
26
13
infographic: CRW bron: Newcom
Trend Office Bakas
oprichtster van het frendbureau Trewd.s'laior
directeur Trendbox BV
name rond de Olympische Spelen in
Peking onstaat een heuse 'chinoiserie'.
Seks. Er komt minder seks in de
publieke sfeer, en meer op internet.
De elite gaat verder in het defensief,
na mislukte pogingen sinds de dood
>/an Pim Fortuyn om het initiatief weer
naar zich toe te trekken en het 'multi-
culti-paradijs' te herstellen. Vooral de
kritiek op Maxima na haar uitlatingen
aver 'identiteit' was een breekpunt.
IN: Bewust, betrokken en met beteke
nis leven. Spiritualiteit. Producten met
'waarde' op het gebied van duurzaam
heid, gezondheid, veiligheid en de ma
nier waarop ze tot stand gekomen zijn.
De bewuste consument rukt op. Men
sen worden actiever. Er komen meer
stichtingen en 'events' voor goede doe
len. In januari publiceert Roothart het
handboek voor 2008 met de veelzeg
gende titel 'Believe'.
UIT: Het tijdperk van bling-bling, botox
en bimbo's. De nadruk op uiterlijkhe
den en materialisme. Passiviteit. Angst
om veiligheid, polarisatie, zich afzetten
tegen, conflicten zoeken. Rita Verdonk,
Ayaan Hirsi Ali, Geert Wilders. Onzeker
heid, wantrouwen. Sinds 11 september
2001 en de economische recessie die
volgde, hebben deze begrippen de
sfeer in Nederland bepaald. Dat begint
naar de achtergrond te verdwijnen.
Mensen willen oplossingen zoeken in
plaats van tegenstellingen.
IN: China. 30 procent van de Nederlan
ders denkt dat de Olympische sporters
in Peking klinkende successen gaan
boeken. Balkenende. Slechts een kwart
van de mensen denkt dat het kabinet
Balkenende IV zal vallen, vorige kabinet
ten kregen veel minder vertrouwen.
UIT: Vertrouwen in de economie. Vorig
jaar dacht de helft van de mensen nog
dat de economie verder zou aantrek
ken, nu is dat nog maar 30 procent. De
gang van zaken op de beurs, moeiza
me cao-rondes en de 'uitverkoop' van
Nederlandse bedrijven zorgen voor pes
simisme. Het vertrouwen in de volgens
de mensen ruwer geworden landelijke
politiek daalt verder. Geloofde vorig
jaar nog een kwart van de mensen dat
Nederland een socialer gezicht zou krij
gen, dit jaar is dat nog maar 13 pro
cent. Verder zijn er groeiende zorgen
over toenemende eenzaamheid, de in
tegratie van allochtonen, de missie in
Afghanistan en het geweld op scholen
(60 procent van de mensen denkt dat
dat toe zal nemen).
