spectrum 26
D
Creditcardprincipes
PZC
Zaterdag 29 december 2007
rie zwarte kerstmannen riepen 'ho-
i hoho' terwijl ze folders uitdeelden
1 van een bekend cameramerk. Kin
deren pakten de reclame aan, met
open mond keken ze naar de in het rood ge
stoken mannen met veel te warme laarzen
aan de voeten. Zweetdruppels parelden op de
voorhoofden van de kerstmannen.
Het was druk in het winkelcomplex van Sand-
ton, de chique woonwijk van de Zuid-Afri
kaanse stad Johannesburg. Mensen duwden
afgeladen winkelkarren. Dozijnen tassen bun
gelden aan de handen van mannen en vrou
wen, jong en oud, zwart, bruin en blank. Er
bestaat geen verschil in koopzucht bij de be
volking van de regenboognatie.
Ik had een uurtje tussen twee afspra-
't ken en liep het winkelcentrum in
s om een boek te kopen over de
Zuid-Afrikaanse president Thabo
Mbeki. ledereen praat erover en ik
ben nieuwsgierig. De winkel was
bomvol. Niet alleen boeken op plan-
ken, ook hoog gestapeld op de
grond. Klanten moesten zich tussen
de letterbergen door wurmen. Ik
vond mijn boek snel.
Vijf kassiers werkten in hoog tempo,
STANDPLAATS toch stond ik een kwartier in de rij.
De vele mensen, de herrie, de be
door nauwde warmte en het fanatieke ge-
llona Eveleens graa' irriteerden. Ik wilde weg. On
danks bordjes naar de verschillende
uitgangen van het winkelcentrum verdwaal
de ik hopeloos in de wirwar van supermark
ten, boetieks en restaurants. Niet één, twee of
drie merken wasmiddel, maar meer dan een
dozijn. De laatste mode uit Parijs, Londen en
New York. De nieuwste technologieën op het
gebied van televisies en computers, en in de
parkeergarage de laatste modellen van de
duurste klasse auto's.
Toen ik eindelijk buiten stond, haalde ik op
gelucht adem. Mijn enthousiasme om weer
eens in Zuid-Afrika te zijn, is sindsdien danig
getemperd. Voor mij is het altijd een bezoek
vol herinneringen. Ik woonde er tijdens de
gloriedagen, toen in 1994 de eerste democrati
sche verkiezingen officieel een einde maak
ten aan de apartheid. De beëdiging van
Nelson Mandela tot eerste zwarte president
van het land, die vriend en vijand tot tranen
roerde. Het was een tijd van voldoening. Na
decennialange strijd was het discriminerende
blanke regime overwonnen.
Een periode vol hoop. In Zuid-Afrika zou ie
dereen gelijk zijn zoals de bijna perfecte
grondwet garandeerde. Zuid-Afrika ging het
maken. Het land moest een voorbeeld wor
den voor de rest van het continent. De mees
ten van mijn vrienden van weleer hebben
het gemaakt. Velen namen deel aan de onder
grondse strijd tegen het apartheidsbewind en
bezetten nu hoge en goedbetaalde overheids
functies. Ze genieten van een leven met luxe,
verdiend na jaren van ontbering in de town
ships.
Maar sommigen hebben het niet gemaakt. Ze
zijn armer dan voorheen, wonen in nog rotte
re buurten dan vroeger. Zwaar gedesillusio
neerd hebben ze het op een zuipen gezet of
roken zich te pletter aan hasj of marihuana.
„We vochten voor een beter leven voor ieder
een", merkt een oude vriend op, een paar da
gen na mijn bezoek aan Sandton. Hij slijt zijn
dagen in Soweto, vroeger een township, nu
een geïntegreerde wijk van Johannesburg. Hij
woont in een van golfplaten opgetrokken
hok. Alleen 's zondags verlaat hij de twee bij
twee meter ruimte en de drankfles om zijn
mooie stem toe te voegen aan het kerkkoor.
Zelden krijgt hij bezoek van voormalige ka
meraden, die tegenwoordig in de welgestel
dere noordelijke wijken van Johannesburg
wonen of in de hoofdstad Pretoria. De princi
pes van vroeger zijn grotendeels vervangen
door de creditcard.
De boot van Terre des Hommes,
de Shapla, meert niet aan, maar
haalt de patiënten met een sloep
van de wal.
Terre des Hommes Nederland
