Psychologie
Doorbreek
'We dénken dat we gezond
Gezinsrituelen
20 t Vrijdag 21 december 2007 PZC
We willen vrede
op aarde en geen
keet in de tent
OPVOEDEN door Annie de Vreugd
Een van de mooie decembertradities, pakjesavond, zit er
alweer even op. Zoals ieder jaar was er voor iedereen
een surprise met gedicht en een chocoladeletter. Voor de
kleintjes een zak met heel veel pakjes. Warme chocolademelk
met een stuk banketstaaf erbij. Zo hoort het en niet anders.
De buren vierden geen sint, die leggen de pakjes straks onder
de boom. Maar dat is een heel ander verhaal, bij ons doen we
het zo. Na sinterklaas ruimen we al het pakpapier aan de kant.
Dan komt de kerstboom in huis en stoffen we de kerst-cd's af
Eerste kerstdag is altijd voor ons eigen clubje. Tweede kerstdag
gaan we naar de grootouders, dan gourmetten we traditioneel.
Dan komt oudjaar, met een schaal oliebollen op tafel. We nodi
gen altijd dezelfde vriendengroep uit waarmee we proosten en
vuurwerk afsteken.
December is bij uitstek de maand van de gezinsrituelen. Elk ge
zin heeft zijn eigen pakket aan gewoontes. Dat lijkt heel zin
loos. Toch doen de meeste mensen hier elk jaar weer aan mee.
Het ene gezin uitbundiger dan
het andere, maar elk gezin kent
in december wel zijn eigen tradi
ties. Hoe komt het dat we het
jaar in jaar uit volhouden en er
geen genoeg van kunnen krij
gen? En is dit niet saai voor kin
deren, die willen toch steeds iets nieuws?
Met rituelen en tradities worden groepen afgebakend van de
rest van de samenleving. Dat ons gezin bijvoorbeeld altijd met
kerst op wintersport gaat, maakt onze groep anders dan de
rest. Door de terugkerende gebruiken hebben mensen de ze
kerheid bij deze groep te horen, met regels die ze al jaren ken
nen. Ze bevorderen het wij-gevoel, juist kinderen kunnen in
tens genieten van de decembermaand met steeds weer dezelf
de structuur. Dat is heerlijk voorspelbaar. Van hen wordt het
hele jaar door veel verwacht. Hun leven kent grote onzekerhe
den. Hoe fijn is het dan weer zeker te weten dat ze bij deze
groep, dit gezin horen.
De decembermaand bevestigt dit gevoel. Tradities bieden rust,
veiligheid en vertrouwen. Rituelen scheppen een band en zor
gen voor stabiliteit in het leven. Om deze stabiliteit niet in ge
vaar te brengen, gooien we het jaarlijks programma niet steeds
radicaal om. We willen vrede op aarde en geen keet in de tent.
Voorwaarde voor een positieve beleving is wel dat iedereen in
de groep aan het ritueel mee mag doen, anders wordt het ge
voel van saamhorigheid aangetast. Een kind moet weten dat
het vol mee mag doen, ook al heeft vader dit jaar zijn nieuwe
vriendin op bezoek.
Tegenwoordig geeft de feestmaand wel erg veel gedoe. Het be
gint ook steeds vroeger en wordt steeds dwingender. Tradities
binnenshuis worden van buitenaf steeds harder opgedrongen.
De teneur is dat we eraan mee moeten doen, anders horen we
niet bij de grote groep. Voor kleine kinderen bij wie het tijds
besef nog niet goed is ontwikkeld, zijn 'tradities' die drie
maanden duren, niet meer te overzien. Daar put een kind
geen houvast uit.
De groep waar we volgens de commercie bij moeten horen,
wordt te groot. Nederland is niet één grote familie. We heb
ben als gezin niets met de grote massa. We herkennen ons er
niet meer in. Veel gewoontes passen niet bij ons kleine clubje.
We moeten kiezen en het aantal rituelen beperken, anders ver
liezen ze hun zingeving. Als we willen dat gezinsrituelen een
houvast blijven voor onze kinderen, moeten we terug naar de
beschutting van de kleine groep in huiskamer, schoolklas,
kerk of clubgebouw. Klein maar fijn.
Na jaren samenleven is bij veel stellen de grootste passie
eraf. Werk en zorg slokken alle energie op. Vrijen gaat even
tussendoor. Als het nog gebeurt. Hoe is het gesteld met het
seksleven binnen langdurige relaties? En hoe krijg je de
sleur uit de echtelijke sponde?
door Catheleyne van der Laan
illustratie Frank Muntjewerf
f anavond niet
schat'. Miljoenen
mannen horen die
zin dagelijks. Na de
W eerste verliefdheid
waarin het liefdesvuur regelmatig
spontaan ontbrandt, belanden
veel partners in een kalmere ver
houding. Werk, huishouden en
zorgen voor kinderen of bejaarde
ouders; het leven van alledag vergt
veel energie. Hoewel intimiteit en
geborgenheid in de loop der jaren
groeien, kan er seksueel nogal wat
slijtage in schieten.
Omdat seksualiteit voor veel men
sen een moeilijk onderwerp is om
over te praten, blijven misverstan
den overeind. Zij verveelt zich ei
genlijk al jaren dood bij de manier
waarop hij het elke vrijdagavond
weer aanpakt. Hij wil vrijen om
het goed te maken. Zij wil niet
vrijen omdat ze boos is. „Vaak
wordt ontevredenheid over seks
niet uitgesproken. Het is niet ge
worden wat ze ervan hadden ge
hoopt, maar hoe zeg je dat?", ver
telt seksuologe Carolien Rood-
voets. „Het is lastig dat te melden
zonder het broze ego te schaden.
Dus schikken veel mensen zich in
hun lot. Dat kan tien jaar door
gaan. Of ze gaan de situatie vermij
den en voor je het weet, gebeurt
er niks meer."
De norm dat het minstens een a
twee keer per week moet gebeu
ren, is firnest. „Dan maar even
ogen dicht, recht op en neer, zo ge
piept. Alles beter dan het niet
doen", schetst Roodvoets. Er
wordt ook veel gemanipuleerd
met seks, vertelt ze. „Als iemand
weigert, krijgt hij te maken met
Wat staat langdurig prettig
seksueel contact in de weg?
Schaamte om over je wensen
te praten; ongemak om licha
melijke problemen te benoe
men en op te lossen.
Angst om te experimenteren.
Een druk leven; een partner
die meer of minder zin heeft.
Ruzie.
De overgang; erectiestoornis
sen of ziekte van een der part
ners.
Bron: onderzoek Het grote
genieten
IPjj www.grotegenieten.nl
www.carolienroodvoets.nl
een sacherijnige partner. Dan doe
je toch maar weer mee."
Roodvoets raadt iedereen aan de
partner niet te sparen. „Ga die con
frontatie aan en laat je niet afpoeie
ren. Het kan echt leuker." Achter
de meeste seksuele klachten zit
een niet-seksuele oorzaak. Rood
voets: „Het probleem zit vaak geïn
tegreerd in de relatie. Dat moet
eerst uit de weg. Natuurlijk kan
het ook met techniek te maken
hebben. Vrouwen gaan vaak in
hun hoofd zitten, ook daar heb je
oefeningen voor waarbij je leert je
te concentreren op strelingen."
Hoogleraar gezondheidspsycholo
gie Harry van de Wiel van de
Rijksuniversiteit Groningen was
nieuwsgierig naar het geheim van
mensen die na jaren huwelijk nog
steeds lol hebben tussen de lakens
en peilde de stand van zaken. Hoe
hebben mensen het eigenlijk sa
men? Wat blijkt? Nederlanders
met langdurige relaties zijn niet
erg enthousiast over hun seks
leven. De gemiddelde uitkomst
van tevredenheid is een mager zes
je, rapporteert Van de Wiel in zijn
onderzoek 'Het grote genieten'.
Dat klinkt niet best. „Valt best
mee", sust Van de Wiel. „Er zitten
twee groepen achter dat beschei
den gemiddelde. Een groep van
vieren en vijven én een groep van
zevens en achten. Die laatste
groep kent dus het geheim van
een lang en gelukkig seksleven."
En? Wat is dat dan? „Zij maken op
een speelse manier werk van hun
seksualiteit. Plezier in bed komt na
melijk niet zomaar aanwaaien."
Hoe dan? „Door je uiterlijk te ver
zorgen, door elkaar te verwennen,
door sfeer te maken in en om het
bed. Vrijen moet een feestje zijn,
geen verplichting", legt Van de
Wiel uit. Een belangrijke succesfac
tor is praten over seks. „Als er iets
niet lekker loopt, komt dat niet
vanzelf weer goed. Je moet zélf ver
anderen. Jij bent niet tevreden,
dus jij moet het oplossen."
De generatie die in het donker en
met kleren aan in de bedstee lag te
rommelen, is verdwenen. Ook het
idee dat een vrouw verplicht is
haar man te gerieven, behoort
bijna tot het verleden. „Vrouwen
komen op voor het recht 'nee' te
zeggen", aldus Van de Wiel. „Maar
het gaat nog een stapje verder; zij
gaan aangeven wat zij wél willen.
Dat is niet wat veel mensen den
ken met allerlei toeters en bellen;
geen SM of partnerruil. Vrouwen
willen het gevoel hebben dat hun
Veel mensen eten ongezonder, drinken meer en bewegen
minder dan ze zelfdenken of vinden. Ze hebben een te
rooskleurige kijk op hun eigen 'gezond gedrag', zegt Lilian
Lechner, gezondheidspsycholoog.
door Patricia van der Zalm
illustratie Rene van Megen/CPD
Mensen hebben
nogal eens een
verkeerd beeld
van hoe gezond
ze leven. Denken
dat ze goed bezig zijn, voldoende
bewegen, gezond eten en matig
drinken. Maar dat strookt niet met
de werkelijkheid, zegt Lilian Lech
ner (40), hoogleraar gezondheids
psychologie aan de Open Universi
teit in Heerlen. Tussen idee en ge
drag gaapt een forse kloof, zoals
Lechner onlangs in haar oratie Pa
den naar Gezondheid aantoonde.
„Wat ze werkelijk doen, voldoet
niet aan de normen voor gezond
gedrag. Vijfmaal per week min
stens een half uur matig intensief
bewegen, dagelijks twee ons groen
ten en twee stuks fruit, maximaal
twee tot drie glazen drank per dag.
Je kunt de leefstijl van de gemid
delde Nederlander niet bestempe
len als gezond."
Uit officiële cijfers van onder meer
Volksgezondheid Toekomst Ver
kenning (VTV) en het Centraal Bu
reau voor de Statistiek (CBS) blijkt
dat de helft van de Nederlanders
te weinig beweegt, 90 procent te
weinig groente en fruit en te veel
verzadigde vetten en suikers eet,
en 10 procent te veel alcohol
drinkt. De deelnemers aan Lech-
ners onderzoek vergeleken hun ei
gen gedrag bovendien vaak met
dat van anderen, die nog ongezon
der leefden. „Als je je vergelijkt
met iemand die nog ongezonder
leeft, denk je dat het met je eigen
gedrag meevalt. En dat willen we
graag, ook al klopt het niet hele
maal met de werkelijkheid."
Doen mensen zich bewust beter
voor? Lechner: „Uit mijn onder
zoek blijkt dat een deel van de
mensen weet dat ze onvoldoende
bewegen; zij hebben een correct
beeld van de werkelijkheid en ver
gelijken zich ook niet met mensen
die het slechter doen. Een andere
groep overschat zichzelf wel en ver
geleek zich bovendien met men-
illustratie Eliane Duvekot
