Luysterkreek bezorgt
Flipland droge voeten
3%illll
Kleine geschiedenis van familie Leupen
30 Dinsdag 18 december 2007 PZC
Waterschap Zeeuwse
Eilanden voert op
Sint-Philipsland in
diverse etappes een wa
terplan uit. Voornaam
ste doel: wateroverlast
voorkomen, verdroging
bestrijden en de kwali
teit van het water ver
beteren. Mooi meege
nomen is dat dankzij
aanleg van natuurvrien
delijke oevers ook
landschap en natuur
een plus krijgen.
Bij de Luysterkreek worden natuurvriendelijke oevers aangelegd. De capaci
teit van het gemaal is vergroot. foto Dirk Jan Gjeltema
door Rinus Antonisse
Het is alweer bijna tien jaar
geleden. Najaar 1998 ston
den grote delen van Zee
land door overvloedige re
genval onder water. Ook op
Sint-Philipsland hielden ze het
niet droog. Als uitvloeisel hiervan
maakte waterschap Zeeuwse Eilan
den een gebiedsplan waarin maat
regelen staan om het schiereiland
waterproof te maken.
Eerst water vasthouden, dan water
bergen en vervolgens afvoeren,
zijn de uitgangspunten. Keurig vol
gens de opvattingen van het water
beheer 21e eeuw. Tegelijk wordt
voldaan aan de regels van de nieu-~
we Europese kaderrichtlijn water,
die vooral slaan op het verbeteren
van de kwaliteit van het oppervlak
tewater. Sint-Philipsland is het eer
ste gebied waar Zeeuwse Eilanden
op deze manier aan de slag gaat.
Rond 2015 moeten in het hele wa
terschap de watersystemen op or
de zijn.
Onderdeel van het gebiedsplan is
een project in de Oude Polder (en
daarmee ook het dorp Flipland).
De ruim 2000 jaar oude Luyster
kreek ondergaat een gedaantever
wisseling. Na roven oogst is dit na
jaar begonnen met de werkzaam-
Andere watermaatregelen
In de hoger gelegen Anna Jaco-
bapolder wordt eveneens de
waterberging vergroot door
aanleg van natuurvriendelijke
oevers.
Delen van de Anna Jacobapol-
der hebben last van verdro
ging. Om daar wat aan te doen
wordt aan de Mosselweg een
stuw aangepast en een nieuwe
stuw aan de Lageweg aange
legd.
De Bruintjeskreek krijgt een be
tere, meer op de natuur afge
stemde, waterhuishouding. De
afwatering van akkers aan de
oostkant wordt afgeleid.
heden, vertelt Kees de Witte van
Zeeuwse Eilanden. Zijn collega
Kees Steur vat ze samen: de toe
voer naar gemaal De Luyster verbe
teren, zorgen voor meer waterber
ging en de waterkwaliteit verbete
ren door aanleg van natuurvrien
delijke oevers.
Het werk is voor ruim driekwart
gereed, zegt De Witte. Nu is het te
nat om met zware machines op
het land te rijden. „De rest volgt
komend voorjaar." Vorig jaar is de
capaciteit van het gemaal flink ver
groot. Het gemaal kan 195.000 liter
water per minuut wegpompen.
Meer waterberging en natuurvrien
delijke oevers kosten ruim vier hec
tare landbouwgrond. De grondver
werving nam bijna één jaar in be
slag. „De mensen zien het belang
van de maatregelen wel in, maar
een boer moet leven van zijn
grond en wil graag compensatie.
We hebben het hier getroffen. Er
kwam een hele boerderij te koop
en er was dus vervangende grond
beschikbaar", geeft De Witte aan.
Pluspunt is ook dat de grond die
bij het graven van de natuurvrien
delijke oevers vrijkomt, wordt ge
bruikt om lage delen in de akkers
op te vullen.
Het waterschap houdt de ver
nieuwde Luijsterkreek in eigen be
heer. Overdracht aan een natuur
organisatie (Het Zeeuwse Land
schap beheert de nabije Bruintjes
kreek) is niet aan de orde, legt
Steur uit. „Waterbeheer is 100 pro
cent een taak van het waterschap.
Het gaat om berging en door- en
afvoercapaciteit. Dat wil je zeifin
beheer hebben. Het is geen natuur
die we aanleggen, wij beheren niet
op soorten."
Hij voegt eraan toe dat wel zoveel
mogelijk een natuurvriendelijk be
heer wordt gevoerd (onder meer
weinig en stapsgewijs maaien).
'Ecologisch maatwerk', noemt
Steur het. Deskundigen van het
waterschap volgen de ontwikke
ling van de nieuwe oevers (met
een breedte tussen 4 en 35 meter
en een lengte van 5,8 kilometer).
door Rinus Antonisse
Een degelijke, protestantse familie
uit de middenklasse. In de loop
van de 16e eeuw als zo velen van
uit Vlaanderen in Nederland te
recht gekomen. Beroepen als lakenwe
vers, dominees, (veel) onderwijzers,
kooplieden. Hecht verankerd in die
middenklasse, zonder echte uitschie
ters naar boven en beneden. Geen be
roemdheden of bijzondere personen
die in de geschiedenisboeken horen.
Zo schetst Piet Leupen (Goes, 1939)
zijn voorgeslacht in het boek Familie-
zilver, een nalatenschap van het burger
geslacht Leupen. De oud-hoogleraar
middeleeuwse geschiedenis aan de Uni
versiteit van Amsterdam putte ervoor
uit nagelaten geschriften, maar gebruik
te vooral gesprekken die hij voerde met
familieleden.
De Leupens hebben vele voetstappen
in Zeeland geplaatst (Goes, Middel
burg, Zierikzee). De jongste geschiede
nis laat Leupen onbesproken. Hij wil
geen zaken naar buiten brengen 'die
vasthaken aan op dit moment nog le
vende gevoelens en opvattingen.' Het
boek gaat zodoende twee generaties te
rug en trekt zo verder de historie in, tot
in het 16e eeuwse West-Vlaanderen. Be
zien vanuit één lijn, die van zijn vaders
familie.
Leupen begint overigens bij zichzelf
Hij legt uit waarom hij op zoek is ge
gaan naar een eigen verleden en steeds
meer betrokken raakte bij het leven
van zijn familieleden. Maar de nadruk
ligt op de 19e eeuw. Het degelijke van
de familie blijkt onder meer uit het ont
breken van schuinsmarcheerders of ge
vallen vrouwen. Er werd bijzonder veel
genetwerkt en daar kwamen de Leu
pens ook openlijk voor uit. Het verwer
ven en behouden van een goede naam,
nam een belangrijke plaats in.
Zelfkritiek spaart Leupen niet. Hij sig
naleert door de generaties heen een
sterk eigengevoel. „Dit gevoel herken ik
bij mijzelf en zie ik ook bij mijn naaste
familieleden." Mogelijk heeft het te ma
ken met historisch besef en, zeker van
toepassing in de 19e eeuw, de positie in
de lokale samenleving.
De vraag is natuurlijk in hoeverre de
kleine geschiedenis van het geslacht
Leupen interessant is voor een brede le
zerskring. Niet echt, maar de dikwijls
gewone beslommeringen die Leupen
opdist, zorgen voor aardige momenten.
Bijvoorbeeld waar hij beschrijft onder
welke omstandigheden zijn grootvader
Davied Pieter en oudtante Jet, samen
met hun twee broertjes, vanaf 1872 in
het weeshuis aan de Singelstraat in
Goes leefden. Sober en deugdzaam. Als
de wezen familieleden wilden bezoe
ken, ging dat niet zomaar. Er moest
door de weeshuisvader steeds toestem
ming aan het bestuur worden ge
vraagd.
Familiezilver. Een nalatenschap van het
burgergeslacht Leupen. Door Piet Leupen.
Uitgave Gopher, Amsterdam. Prijs 22,50
euro.
stuw Bruintjeskreek
noordoost
liNT-PHIUPSLAflD
waterscheiding
Bruintjeskreek
oost/west
Sint-
Philipsland
gemaal
Luysterkreek
Waterplan Sint-Philipsland
Op Sint-Philipsland wordt gewerkt
aan een waterplan. Waterschap
Zeeuwse Eilanden hoopt zo het
vasthouden, bergen en,
vervolgens, afvoeren van water
beter te kunnen beheersen.
opmaling stuw
Lageweg
aanleg
natuurvriendelijke j
oevers
stuw Mosselweg
PZC Willem Adriaansens
