Meningen
'Jan liep de hele boel bijeen te gillen'
Malta
Biodiesel
PZC Maandag 17 december 2007 11
Risico's in verpleeghuizen
De Inspectie van de Gezond
heidszorg signaleert verbete
ring van de kwaliteit van zorg,
maar ook risico's bij de opvang
van psychiatrisch patiënten in
verpleeg- en verzorgingshui
zen:
Onvoldoende deskundigheid
en vaardigheid bij personeel.
Protocollen voor het verlenen
van psychiatrische zorg zijn
slechts beperkt aanwezig. Hier
door is onvoldoende zekerheid
dat adequaat wordt gehandeld.
Personeel heeft soms onvol
doende motivatie om met de
ze groep te werken.
De aanwezigheid van zorg
loopt gevaar omdat lang niet al
het personeel over de juiste
kennis beschikt. Zeker bij va
kanties of verloop van perso
neel.
Te laat terugverwijzen van pa
tiënten naar de psychiatrie.
Betere aansluiting op behoefte
van de patiënten: meer dagbe
steding.
De geestelijke gezondheidszorg
(GGZ) krijgt per 1 januari niet
meer betaald voor dienstverle
ning. Dat zorgt voor ernstig ver
lies aan kwaliteit van zorg. Ter
wijl samenwerking met GGZ
harde voorwaarde is om zorg
voor deze patiënten goed te la
ten verlopen.
Verzorgings- en verpleeghuizen nemen steeds meer
ouderen met psychiatrische problemen op. Maar het
personeel is hiervoor niet opgeleid.
door Floor Ligtvoet en
Frouke Tamsma
Elke keer als Jan door de
gangen doolde, draaiden
de andere bewoners in
het verzorgingstehuis
hun kamerdeur op slot,
zo bang waren ze. Johan Raat, afde
lingshoofd verzorging van
Dennenheuvel/Euphrasia in Bloe-
mendaal, herinnert het zich nog
goed. „De 66-jarige man kon de he
le boel bij elkaar gillen en vreselijk
boos worden."
Hij was psychotisch, hoorde stem
men in zijn hoofd en hield hele ge
sprekken met zijn ouders die er
niet waren. „Hij was duidelijk niet
uitbehandeld", zegt Raat, die zelf
jaren als verpleegkundige in de
psychiatrie werkte. „We hebben
hem weer laten opnemen in een
psychiatrisch ziekenhuis, want
hier konden wij er niets meer aan
doen."
Ouderen met psychiatrische pro
blemen verhuizen tegenwoordig
vaak naar een verpleeg- of verzor
gingshuis. Zij zijn jarenlang in een
psychiatrisch ziekenhuis behan
deld voor hun depressie, angst- of
persoonlijkheidsstoornis. Nu zijn
ze oud en officieel uitbehandeld.
Ze slikken doorgaans medicatie en
de stoornis is redelijk onder con
trole. Meestal gaat de overstap
naar een verpleeg- of verzorgings
huis goed, zo blijkt uit het inspec
tierapport De Staat van de Ge
zondheidszorg 2007. De Inspectie
van de Gezondheidszorg voorziet
echter ook problemen. Zo hebben
lang niet alle verpleeg- en verzor
gingshuizen hun psychische zorg
op orde. De inspectie trof een ver
pleeghuis aan met zeventig psy
chiatrisch patiënten waar de psy
chiater of sociaal-psychiatrisch ver
pleegkundige alleen op afroep be
schikbaar waren voor consult of
advies. Inspecteur-generaal Gerrit
van der Wal: „Enkele instellingen
erkennen dat zowel de verpleeg
huisarts als de verzorgenden te
lang zelf doormodderen en te laat
doorverwijzen." De samenwer
king met de psychiatrie is soms
'bijna nihil'.
Verpleegkundigen weten vaak niet
hoe ze met de psychische klachten
van deze bewoners moeten om
gaan. Ze zijn er ook niet in ge
schoold. Johan Raat herkent dat:
„Ze zijn soms bang. Ze vrezen dat
zo'n patiënt plotseling gaat slaan
of met de kopjes gaat gooien." Be
grijpelijk, vindt hij.
„Wat je onvoldoende beheerst, le
vert angst op", zegt ook Ton Bak
ker, onderzoeker en psychogeria-
ter in een Schiedams verpleeghuis.
Kennis en kunde vergroten is de
remedie. Bijscholing dus. „Dan
merk je dat het contact met de pa
tiënt prettiger verloopt. Angst
neemt af, het personeel gaat het
zelfs interessant vinden."
Sterker nog, verzorgers melden dat
de sfeer in de tehuizen er met de
komst van psychiatrisch patiënten
zelfs beter en levendiger op kan
worden. „De patiënten bloeien
op", zegt de inspecteur-generaal.
„Ze krijgen meer grip op het leven
omdat niet langer alle aandacht uit
gaat naar hun psychiatrische be
handeling." Opleidingen spelen
sinds kort in op de nieuwe behoef
te. Verpleegkundigen die in de
ouderenzorg willen werken, lopen
binnenkort verplicht stage in de
psychiatrie. „Vroeger leverde dat
discussie op. Nu is het een wens",
zegt Bakker. Eigenlijk vreemd dat
het er tot nu toe niet bij hoorde,
vindt hij. „Een flink deel van de
jongeren en volwassenen lijdt aan
een psychische stoornis. Dat
houdt niet ineens op als mensen
ouder worden."
In Dennenheuvel/Euphrasia is al
tijd een psychiatrisch verpleegkun
dige aanwezig of oproepbaar. En
het overige medisch personeel
wordt bijgeschoold. Verder onder
houdt het verzorgingshuis nauw
contact met het psychiatrisch zie
kenhuis De Geestgronden in de
buurt. Een verpleegkundige van
De Geestgronden bezoekt maande
lijks de patiënten met psychische
klachten in het verzorgingshuis.
Hij trekt daar ruim de tijd voor
uit.
Schrikbarend vindt Raat het als
goede psychische knowhow in te
huizen ontbreekt. „Patiënten krij
gen dan niet de aandacht die ze no
dig hebben, of er wordt verkeerd
en ondeskundig op hen gerea
geerd." Dan kan het misgaan, waar
schuwt hij.
„Bij ons woont een vrouw die zich
steeds op de grond liet vallen", ver
telt Raat. „Ze deed het om aan
dacht te vragen. Een personeelslid
heeft haar toen een tijdlang extra
in de gaten gehouden. Nu doet ze
het zelden meer. Maar als je zoiets
niet tijdig oppikt, loop je het ge
vaar dat ze doorgaat en zich ern
stig verwondt door bijvoorbeeld te
gen scherpe randen aan te vallen.
Zoiets kan uiteindelijk op een zelf
moordpoging uitdraaien."
LEZERS SCHRIJVEN
Brieven richten aan:
Lezersredacteur PZC
Postbus 31
4460 AA Goes
0113-315660
lezersredacteur@pzc.nl
Of we (de bewoners in de Zierik-
zeese wijk Malta) maar even wil
len aangeven welk plein we wil
len. Zo werd gezegd op de informa
tieavond van 13 december. Mooi
niet. Een plein: toeven in de open
lucht. Maar dan wel samen met
een verkeersstroom van lijnbus
sen, vrachtwagens, kraanwagens
en tractoren met alles er op en er
aan.
Snel handelen is, volgens de toe
lichting van projectleiding en ad-
viesburo geboden. Omdat medio
half 2008 wooncoöperatie Zeeuw-
land de appartementen aan de De
Jongestraat oplevert. Dan kan de
gemeente Schouwen-Duiveland
toch niet achter blijven met de aan
kleding van de omgeving!
Gemeentebestuurders van Schou
wen-Duiveland, ga in overleg met
de busonderneming, de provincie
en het rijk om de vervoersstroom
van het zware verkeer dwars door
de wijk Malta uit te bannen. Er
zijn daarvoor oplossingen aan te
geven. En dan pas, willen de Malte-
zers praten over een eventueel
plein in het wijkhart.
Wim de Leeuw
Mulockstraat 20, Zierikzee
Naar aanleiding van het verhaal
'Biodiesel uit voedsel is heilloze
weg' (PZC, 15/12) het volgende:
Biobrandstoffen zijn geen wonder
middel tegen de klimaatopwar-
ming. Behalve dat de teelt van bio
brandstoffen (nog) niet koolstof
neutraal kan gebeuren, zou de
teelt van de grondstoffen nogal
wat landbouwareaal in beslag ne
men. Het weldoend effect voor de
landbouwers wordt dan teniet ge
daan door de miserie van een
groot aantal mensen die opeens
veel meer moeten betalen voor
hun basisvoedsel. Hogere voedsel
prijzen die, zoals naar gewoonte,
hoofdzakelijk niet ten goede zul
len komen aan de landbouwers,
maar wel aan de multinationals
die de voedselindustrie beheersen.
De druk zou zeker stijgen om
meer gebieden landbouwrijp te
maken, ontbossen. Voor de oer
wouden in Zuid-Amerika en Indo
nesië, de longen van onze aarde,
een slechte zaak.
Meer rendement en minder nadeli
ge effecten kunnen misschien ver
wacht worden van een tweede ge
neratie biobrandstoffen, maar dat
vergt nog minstens een decen
nium eer die op industriële schaal
kunnen worden gewonnen.
Luk Brusselaers
Hoefkensdijk 11, Kuitaart
Steeds vaker komen mensen die psychische zorg nodig hebben in verpleeghuizen terecht. De extra zorg kan niet altijd geboden worden.
foto David van Dam/GPD
