Pelgrimstocht Mekka
5?
14 Zaterdag 15 december 2007 PZC
De pelgrimstocht naar
Mekka, de hadj, begint
maandag. Iedere moslim die
daartoe in staat is moet eens
in zijn of haar leven de tocht
maken. Bijna twee miljoen
moslims nemen er dit jaar
Alleen met
'M
oeilijk in
woorden te
vatten. Ieder
mens beleeft
de hadj an
ders." Drie
keer ging
Noer Sadia op hadj en ze kan niet
een-twee-drie zeggen wat haar belang
rijkste indruk van de tocht is. „Je bent
vervuld van een dankbaarheid naar
God. Dat je gezond bent, dat je in staat
bent de reis te maken. Je bent heel be
wust met je geloof bezig. Niet alleen op
het moment van de hadj maar ook de
tijd die daar aan voorafgaat."
Haar eerste pelgrimstocht was natuurlijk
bijzonder. „Het is de eerste keer dat je
de Ka'ba in het echt ziet. Ik was 16 en
wilde uit nieuwsgierigheid naar Mekka.
Ik ging samen met mijn ouders. Je komt
de Grote Moskee binnen en ziet die ku
bus. Dat is voor iedereen een heel won
derlijk moment. Geen verbazing maar
verwondering. Dit is dus Mekka. Dit is
de Ka'ba. Dit is de plaats waar het alle
maal gebeurde."
Een groeiend aantal Nederlanders deelt
deze ervaring. Gingen in 2004 nog vier
duizend Nederlandse moslims op hadj,
een jaar later gaf de ambassade van Sau-
di-Arabië al vijfduizend visa uit. Islamo
loog Gerard Wiegers van de Radboud
Universiteit Nijmegen is niet verbaasd
over de groei. „Het aantal moslims in
Nederland groeit. Ze organiseren zich
en dus neemt de belangstelling voor de
hadj ook toe. Ik bespeur het ook onder
de studenten. Onder hen zijn er ook
een paar die al de tocht naar Mekka
maakten. Of je ziet het bij Indonesische
studenten. Op weg naar huis gaan die
op hadj."
Noer Sadia is na haar eerste pelgrims
tocht nog twee keer op hadj gegaan en
een keer op umrah, een kleine pelgrima
ge. Elke keer was het anders, stond er
een ander mens. „Maar goed ook. Het is
I Harry Havekes
de bedoeling dat je een ontwikkeling
doormaakt. 'Vergaar kennis', zei de pro
feet. Je gaat op hadj omdat je met je ge
loof bezig bent. Na thuiskomst gaat dat
uiteraard door. Je groeit, ook in je geloof
Als je jaren later weer naar Mekka gaat,
staat daar iemand met andere vragen.
Het is hetzelfde als met de ramadan. Tij
dens de vastenmaand vraag je je af wel
ke ontwikkeling je het afgelopen jaar
hebt doorgemaakt. Als je twee keet het
zelfde de ramadan ingaat, zou je geen
ontwikkeling hebben ondergaan."
Kenmerkend aan de hadj is de drukte.
In korte tijd willen twee miljoen men
sen een reeks rituelen uitvoeren. „Het is
daarom een strikt gereguleerde reis",
zegt Wiegers. „Als reisbureau heb je toe
stemming van de Saudische regering no
dig om de tocht naar Mekka aan te mo
gen bieden. In Nederland zijn er vijftien
reisbureaus die over die toestemming be
schikken."
Daarnaast zie je dat rond Mekka maatre
gelen genomen worden om de stroom
in goede banen te leiden. De hoeveel
heid pelgrims groeit en die moeten alle
maal in betrekkelijk korte tijd een serie
rituelen afwerken. Aan de timing wordt
strak de hand gehouden. Al verschillen
de keren zijn er doden gevallen in het ge
drang. Bij het stenigen van de pilaar die
de duivel voorstelt, is nu een fly-over ge
bouwd, een soort viaduct zodat 'de dui
vel' vanaf twee verdiepingen met stenen
bekogeld kan worden. Tussen Mina en
Mekka is een voetgangerstunnel aange
legd.
Het massale karakter schrikt Noer niet
af „Je bent alleen met God. Samen met
duizenden geloofsgenoten vanuit de he
le wereld. Pure concentratie. Ook in de
Grote Moskee, tijdens de rondgang om
de Ka'ba. Al die mensen komen voor
maar één ding. Uiteraard is het soms
dringen en heb je een benauwd mo
ment. Maar je moet respect voor ande
ren hebben, geduldig en verdraagzaam
zijn. Natuurlijk is het wel zo dat als ik
een groep vrouwen zie lopen, dat ik me
daar bij aansluit. Mannen lopen toch an
ders, zeg maar wat roekelozer.
Je maakt soms vreemde dingen mee. Je
wordt beproefd. De vraag is hoe je daar
mee om gaat. In 2004 kwamen 270 men
sen om het leven in het gedrang bij de
pilaren bij Mina. Wij kwamen daar an
derhalf uur later aan en zagen allerlei
kleding op de grond liggen. Normaal ge
sproken verliezen mensen alleen hun
slippers. 'Moet je hier kijken', zeiden we
nog verontwaardigd tegen elkaar. Pas
toen we 's nachts in het tentenkamp
aankwamen en ontvangen werden met
'goddank, jullie leven nog' hoorden we
wat er gebeurd was. Dan loop je de vol
gende dag toch met een angstig hart in
de menigte."
Hoogtepunt van de hadj is de wuquf,
het verblijf op de vlakte van Arafat rond
de berg Ramha. Vanaf het moment van
aankomst in het gebied tot zonsonder
gang bidden en mediteren de pelgrims.
Er mag op elke manier en in elke taal ge
beden worden. Zonder dit ritueel is de
hadj geen hadj en mag de pelgrim bij
thuiskomst niet de eretitel hadji aan zijn
De eerste dag van de
hadj begint in de Crote
Moskee: op het plein
loopt de pelgrim zeven
maal tegen de wijzers
van de klok in rond de
Ka'ba. Dat is het
religieuze middelpunt
van de islam. Het
kubusvormige
bouwwerk wordt ieder
jaar bekleed met zwart
brokaat waarop met
gouddraad koranver
zen geborduurd zijn.
De start is bij de
oosthoek van de Ka'ba
waar de zwarte steen
is ingemetseld. Deze
steen is door de engel
Djibriel (Gabriël)aan
Ibrahiem (Abraham)
geschonken.
Daarna loopt men zeven keer op en neer tussen de heuvels S:
toen ze door Ibrahiem op Allah's aanwijzing in de woestijn wa
ontstond toen Hagar ging graven op een plek waar de engel C
verder naar Mina, ongeveer vijf kilometer van Mekka. Daar w<
De hadj is de bedevaart naar de
heilige plaats Mekka die iedere
volwassen moslim geacht wordt
eens in zijn leven te maken. De hadj
vindt plaats van de achtste tot de
twaalfde dag van de
laatste maand van het
islamitische jaar. Dat
jaar telt 354 dagen
en het moment dat
de hadj plaatsvindt,
verschuift dus elk
jaar op de westerse
kalender. Dit jaar
vindt de hadj plaats
van 17 tot en met
20 december.
Mekka
Mina
route pelgrims
Muzdalifa
vlakte v. Arafat
=1
i
Honderdduizenden moslims uit de
hele wereld ondernemen de
pelgrimstocht in Saudie-Arabië.
Het ritueel begint met het
aannemen van de ihraan, de
gewijde staat van de pelgrim
zodra men het gebied rond de
heilige stad Mekka betreedt. Vaak is
dat op de trap bij het verlaten van
het vliegtuig. Mannen gaan gekleed
in twee ongenaaide doeken, een
om de lendenen gewikkeld, een om
de linkerschouder geslagen.
Vrouwen dragen een eenvoudig
gewaad dat alleen handen en
gezicht vrijlaat. De kleding is wit,
dat symboliseert de gelijkheid en
eenheid van mensen voor Allah.
Zolang de hadj duurt, ziet de pelgrim af
van seks, scheert hij zich niet en worden
geen haren of nagels geknipt.
500 km
voetstap
Ibrahiem
(Abraham)
met ernaast
de eeuwige
bron Zamzam
Grote Moskee in Mekka
Oppervlakte: 130.000 m2
Capaciteit: tot 500.000 bedevaartgangers
Minaretten: 7 (hoogte 90 meter)
