Boeken
Humor en wreedheid
D
Huiveringwekkende rituelen
Gedoemde Dominicanen
BOEKEN KORT
PZC Donderdag 13 december 2007 21
In de punt van de
laars van Italië ligt de bergachti
ge streek Aspromonte. De Itali
aanse schrijver Corrado Alvaro
werd er in 1895 geboren en bleef
er zijn hele leven over schrijven.
Uitgeverij Serena Libri bundel
de een aantal van zijn verhalen
in Verhalen uit Aspromonte. Al
varo, die in 7956 overleed in Ro
me, roept in zijn werk het harde
leven op in zijn geboortestreek
in de eerste helft van de vorige
eeuw. Hij vertelt op aangrijpen
de en humoristische wijze over
de almacht van de landeigena
ren en vernederingen van de ge
wone mensen.
Corrado Alvaro - Verhalen uit
Aspromonte. Serena Libri, 18,90 eu
ro.
iEUWSTORM De Ier Colm
Tóibin (1955) won de Ierse lite
raire prijs IMPAC met zijn ro
man De meester over Henry Ja
mes. Een lange winter is een no
velle over liefde en verlies, die
zich afspeelt in een Catalaans
bergdorp. De moeder van Mi-
quel loopt na een echtelijke ru
zie het huis uit. Kort daarop
breekt een sneeuwstorm los. Te
vergeefs zoeken zij naar haar.
Aan het eind van de winter her
vat Miquel de zoektocht samen
met Manoio, hun hulp in de
huishouding.
P|n Colm Tóibin - Een lange winter. De
Geus, 12,50 euro.
Tallozen hebben ge
probeerd de geheimen van de
grote dichter en toneelschrijver
Shakespeare te onthullen, maar
delen van zijn leven blijven in
nevelen gehuld. De Noorse
schrijver Erlend Loe (1969) en
de organist Petter Amundsen
menen in de teksten van Shake
speare codes en aanwijzingen te
hebben gevonden die leiden
naar de onthulling van zijn wer
kelijke identiteit. Zij schreven er
een spannende avonturenro
man over met tal van afbeeldin
gen.
Erlend Loe Et Petter Amundsen - De
ontmaskering van Shakespeare. De
Geus, 24,90 euro.
„Ik zou graag verdwijnen", zegt de
Engelse schrijver Edward St Aubyn. Bij
uitzondering geeft hij een interview.
Zijn trilogie én het onverwachte
vervolgboek over het verbijsterend
dysfunctionele gezin Melrose zijn in
het Nederlands verschenen.
door Theo Hakkert
foto GPD
Edward St Aubyn ligt met zijn voeten op
de salontafel, thuis, in zijn riante
mansion in de Londense wijk Notting
Hill. Maar voor de rest zit hij op zijn
praatstoel. Wat opmerkelijk is, want St Aubyn
is geen prater. „Ik zou graag verdwijnen. De ro
man is een vorm van communicatie die in zich
zelf genoeg is. Je hebt schrijvers die voor de
bühne schrijven. En je hebt schrijvers die tegen
de stilte leunen. Dat ben ik."
Hij is net terug uit Parijs, waar hij de Prix Femi-
na Etranger kon ophalen. De prijs voor het bes
te in het Frans vertaalde boek van het jaar
kreeg hij voor de roman Moedermelk, waarin
hij andermaal het gezin Melrose ten tonele
voert. Over 'het ontregelde gezin Melrose', zo
als hij het uitdrukt, had hij tussen 1992 en 1994
al een trilogie geschreven, die nu onder de titel
Wat heet hoop in het Nederlands is verschenen.
In de drie boeken schetst St Aubyn (1960) in
simpele taal en ongemeen pregnante beelden
het schokkende levensverhaal van Patrick Mel
rose, zoon des huizes. Op zijn vijfde wordt hij
verkracht door zijn vader, het misbruik gaat ja
ren door, en moeder is aan de drank. Als jong
volwassene raakt Patrick, om de demonen uit
zijn jeugd te ontvluchten, verslaafd aan heroï
ne en cocaïne. De romans zijn autobiografisch.
Dat gaf St Aubyn meteen toe tijdens een inter
view naar aanleiding van het verschijnen van
deel drie, Some hope.
In 1998 werden de drie delen van de trilogie
voor het eerst in één band gepubliceerd. Wie
de boeken leest, wordt getroffen door de geraf
fineerde opbouw door de delen heen, de terug
kerende scènes en beelden. „Toen heb ik ze
voor het eerst herlezen. Ik was aangenaam ver
rast, hoe arrogant dat ook mag klinken. Want
ik heb destijds niet veel gepland. Ik schrijf mijn
boeken zin voor zin, over wreedheid en de con
sequenties daarvan. Bij zo'n emotioneel onder
werp als dit wilde ik de maximale simpliciteit
'Snobisme is een vorm van wreedheid', stelt Edward St Aubyn.
in de structuur. En de maximale simpele ele
gantie in de zinnen. Alles is eindeloos bewerkt
en veranderd. Tot gekwordens aan toe."
Met grote onthechting en distantie spreekt St
Aubyn over deze verbijsterende boeken, waar
van de scènes zich afspelen in de gegoede En
gelse milieus.
De snedige dialogen, vol onderkoelde Engelse
humor en vileine steken onder water, vormen
een piekfijn contrast met de gruwelen waar Pa
trick Melrose aan blootstaat.
„Als de boeken leuk zijn, is dat niet omdat ik
het thema wreedheid dan verlaat. Humor is
hier gevaarlijk in een goede betekenis. Het ont
regelt. De humor hier is subversief, want ze
staat in dienst van de wreedheid, zoals ook sno
bisme in relatie staat tot de wreedheid. Snobis
me is de mildste vorm van afrekenen met het
eigen karakter van de ander."
Aan het eind van de trilogie vindt Patrick Mel
rose de uitweg uit het dilemma waarvoor zijn
verleden hem heeft gesteld. Hoe om te gaan
met de vader-figuur, de aanstichter van het
kwaad, de agressor, de liefdeloze bruut? Het is
een onverwachte ontmoeting met een verre
vriend die Patrick uit het labyrint leidt. „Het
schrijven van deze trilogie was geen therapeuti
sche, maar literaire daad. Slechts korte tijd had
het wel degelijk ook een therapeutisch effect.
Ik kon verder, ik kon volgende boeken schrij
ven." Maar na twee romans, die nog niet ver
taald zijn, keerde St Aubyn tot zijn eigen verba
zing terug naar de Melroses. „Moedermelk zou
gaan over een ander gezin. Totdat ik al schrij
vend in de gaten kreeg dat de zinnen me had
den teruggevoerd naar de Melroses." En nu
zegt hij: „Dit is mogelijk het begin van een
tweede trilogie. Ik heb er blijkbaar weinig vat
op."
Edward St Aubyn: Wat heet hoop. Trilogie. Verta
ling: Anja van den Tempel en Nicolette Hoek-
meijer. 462 pag, 22,50 euro. Moedermelk. Vertaling:
Nicolette Hoekmeijer. 253 pag., 18,50 euro. Uitge
verij J.M. Meulenhoff
door Mieske van Eek
Lin Anderson - Zwarte
vlucht.
(Vert. Henny van Gulik)
Mynx, 18,95 euro
e Britse politie vond
in 2001 in de Theems
de romp van een Ni-
geriaans jongen van vijf Hij
was slachtoffer van kinder-
smokkel en ritueel geweld. La
ter volgden meer soortgelijke
gevallen. Dit gegeven inspi
reerde de Schotse schrijfster
Lin Anderson (1952) tot de
huiveringwekkende mis
daadroman Zwarte vlucht.
Stephen, een jongetje van
zes, vindt bij het tuinhekje
een paar met een touwtje bij
eengebonden botjes. Even la
ter is hij op enige afstand ge
tuige van de moord op zijn
moeder. Als de politie komt,
vindt zij de verminkte lijken
van zijn moeder en zijn oma,
maar Stephen is verdwenen.
Forensisch specialist Rhona
MacLeod moet de vermoorde
vrouwen onderzoeken. De
botjes die Stephen heeft ach
tergelaten bij het hek, blijken
kinderbotjes en doen
MacLeod het ergste vrezen.
Het spoor leidt eerst naar een
oude mijn, waar twee ont
spoorde pubers rondhangen,
die overduidelijk meer weten
van de moorden. Daar is de
roman van Anderson op zijn
best. Ze laat zien hoe onheil
spellende gebruiken uit Afri
ka samen met die losgeslagen,
maar ook bange jongens een
dodelijke cocktail vormen.
Het onderzoek voert haar
naar Nigeria, waar zij op
nieuw bijeengebonden botjes
vindt, waarvan zij inmiddels
weet dat zij een doodsaankon
diging zijn.
Zwarte vlucht is een spannen
de en meeslepende roman,
waarin de tegenstelling tus
sen Afrikaanse rituelen en
westerse onmacht sterk
wordt neergezet. Anderson
verrast met een knappe en
schokkende ontknoping.
Junot Diaz: Het korte
maar wonderbare leven
van Oscar Wao. (Vert.
Peter Abelsen) Uitgeve
rij Mouria, 19,90 euro
door Theo Hakkert
In de vroege jaaroverzich
ten van de beste boeken
van 2007 dook een aantal
malen de nieuwe, tweede ro
man op van Junot Diaz (39),
de in New York woonachtige
Dominicaanse schrijver
wiens debuut Drown werd ge
nomineerd voor de
PEN/Hemingway award.
Maar dat was wel in 1996. Het
duurde elf jaar voordat hij
met de roman Het korte maar
wonderbare leven van Oscar
Wao kwam. Wat ook niet
echt vóór Diaz spreekt, is dat
de thematiek van zijn beide
boeken dezelfde is: de proble
men die Dominicanen heb
ben om hun weg te vinden in
de VS. 'Oscar Wao' is een bij
zondere familie- en coming
of age-roman. Als verteller
treedt ene Yunior op die, met
eigen commentaar in voetno
ten, de geschiedenis vertelt
van een Dominicaans gezin
dat tot in de achtste generatie
is gedoemd. Een oom heeft
iets verkeerd gezegd over de
Dominicaanse dictator Trujil-
lo, de Hitler van de Caraïben,
en daardoor is de vloek 'fïiku'
over de familie afgeroepen.
Daardoor kan de nerd Oscar
Wao geen liefde vinden, daar
door kan eigenlijk geen Domi
nicaan ooit gelukkig worden.
Maar ze houden de moed er
in, want liefde en seks - of an
dersom - moet toch voor ie
dereen zijn weggelegd, ver
vloekt of niet. Diaz mag de ti
telrol voor een jongen heb
ben weggelegd, het zijn de
vrouwen die de meeste sym
pathie wekken.
De roman heeft trekjes, qua
stijl en groteske humor, van
John Kennedy O'Toole's Een
samenzwering van idioten en
DBC Pierre's Vernon God Litt
le. Maar niet constant van die
kwaliteit.
