Geld en werk
Gouden handdruk
O
Chinese Meesters
Kantonrechtersformule: A x B x C:
16 Dinsdag 11 december 2007 PZC
BELEGGEN IN WEELDE door Bert Bakker
Of ze het willen toegeven of niet: de meeste in kunst
geïnteresseerde Nederlanders vinden het diep in hun
hart schokkend dat de prijzen van sommige Chinese
kunstenaars in zo korte tijd naar zulke ongekende niveaus zijn
gestegen. Een maand geleden werd voor het in 1993 gemaakte
schilderij Mother with three sons van de 49-jarige Zhang Xiao-
gang, bij Christie's 3.961.000 dollar neergeteld. Bijna een mil
joen meer dan het nog maar twee maanden eerder in een vei
ling van Sotheby's gevestigde record van ruim 3 miljoen dollar
voor een ander werk van dezelfde kunstenaar.
Ik vermoed dat de meeste bezwaren beginnen met: 'Het hoort
niet....'. Bijvoorbeeld: het hoort niet dat een zo jong werk zo
snel doorstijgt naar het absolute topniveau in de kunstmarkt.
Of (fluisterend): het hoort niet dat werk dat niet of nauwelijks
bij de ontwikkeling van de Europees-Amerikaanse kunsttradi
tie aansluit, zo makkelijk dezelfde status krijgt als het beste
van die gevestigde kunst. Verder hoort het natuurlijk niet dat
die topbedragen meestal wor
den neergelegd door piepjonge,
maar steenrijke Amerikaanse of
Engels hedgefundhandelaren,
terwijl rijke Chinezen amper
meedoen. En wat helemaal on
verteerbaar is, is dat kunst die in
de collecties van de 'serieuze' hedendaagse kunstmusea nauwe
lijks voorkomen, in 'de markt' wel volop erkenning krijgen.
Bij al dat ge-tistochwat moet ik steeds denken aan de geschie
denis van onze eigen Gouden Eeuw. Vierhonderd jaar terug
ontstond hier in ongekend korte tijd een klasse van ongekend
rijke reders en handelaren. Die verfraaiden hun nieuwe hui
zen met schilderijen die in de ogen van de elites van andere
Europese landen 'ongekend' waren.
In het nog zeer feodale Europa van die tijd waren kerk en adel
lijke families de opdrachtgevers. De onderwerpen in de kunst
waren dus verheven en religieus. 'Onze' kunst daarentegen
toonde het dagelijks leven van gewone mensen. Denk aan de
ijstaferelen van Avercamp, de interieurs van De Hoogh en de
huishoudens van Steen. De Europese adel keek neer op de Hol
landse nouveau riches. Hun kunst was geen kunst 'zoals het
hoorde'. Lodewijk de Veertiende, die stinkend jaloers was op
Nederlands economisch succes, typeerde de cultuur als 'Ca-
neaux, canards, canaille' (Grachten, eenden, schorriemorrie).
Ja maar, kun je zeggen, de Hollandse kunst was wel authen
tiek in de zin dat die zijn eigen cultuur weerspiegelde. Is die
Chinese kunst, vooral de meest recente, eigenlijk geen ordinair
industrieel exportproduct? Misschien. Maar ook dat is niet
nieuw. Canaletto en Guardi legden Venetië in de 18e eeuw
schitterend vast. Maar ze verkochten hoofdzakelijk aan buiten
landse toeristen.
Mogelijk schieten de prijzen van Chinese kunst door. Maar
Zhang Xiaogang en zijn kunstbroeders zijn in de kunstmark
ten intussen zo'n fenomeen geworden, dat hun plek in de
kunstgeschiedenis feitelijk al gegarandeerd is. Wie bekreunt
zich er nu nog over wat de engdenkende Franse adel destijds
vond van wat nu 'Hollandse Meesters' heten?
Mother with Three Sons van de Chinees Zhang Xiaogang bracht
bij Christie's 3.961.000 dollar op. foto Emmanuel Dunand/AFP
Prijzen van sommige
Chinese kunstenaars
naar ongekend niveau
Topmanagers die met een
gouden handdruk van -
miljoenen de laan uit
worden gestuurd,
veroorzaken geregeld veel
commotie. Maar het geven
van een gouden handdruk
gebeurt veel vaker. Ook
'gewone' werknemers
ontvangen bij gedwongen
ontslag soms compensatie
voor misgelopen loon en
pensioenopbouw.
door Irene van den Berg
illustratie Job van Celder
ciële gevolgen hebben. Een gou
den handdruk of ontslagvergoe
ding is een compensatie voor dit fi
nanciële risico. De gouden hand
druk vervangt (een deel van) het
inkomen dat de werknemer gaat
missen. De werkgever betaalt de
vergoeding omdat de ontslagen
werknemer tijdelijk werkloos
wordt of een nieuwe baan neemt
met een lager salaris. Ook kan er
sprake zijn van een vergoeding als
gevolg van pensioenschade.
Er zijn twee scenario's waarbij een
redelijke kans bestaat dat een werk
nemer het bedrijf verlaat met een
gouden handdruk. Ten eerste als
het contract wordt beëindigd bij
wederzijds goedvinden. Denk aan
mensen die bij een reorganisatie
vrijwillig opstappen. De tweede ca
tegorie bestaat uit werknemers die
worden ontslagen via een procedu
re bij het kantongerecht. De reden
van ontslag kan bijvoorbeeld een
conflict tussen werknemer en
werkgever zijn, maar ook een ver
huizing of bedrijfssluiting.
De gouden handdruk voor de 'ge
wone' werknemer wordt helaas
niet uitbetaald in lucratieve optie-
of bonusregelingen. Voor het vast
stellen van de hoogte van de gou
den handdruk wordt vaak de kan-
tonrechtersformule gehanteerd.
De hoogte van het bedrag hangt af
van het aantal dienstjaren bij de
werkgever en het bruto-jaarinko-
men. De hoogte van het bedrag
hangt ook af van de reden van het
ontslag: is het verwijtbaar of niet.
Bij grote reorganisaties vanaf twin
tig personen geldt een apart regi
me. De werkgever moet het ont
slag dan melden bij het Centrum
voor Werk en Inkomen (CWI) en
de vakbonden. „Een werknemer
die ontslagen wordt via het CWI
krijgt geen ontslagvergoeding
zegt Theo Brand van vakcentrale
CNV. „Wel heeft hij het recht naar
de rechter te gaan als hij vindt dat
het ontslag onredelijk is. Als de
rechter dat onderkent, kan hij een
vergoeding toekennen. In de prak
tijk zijn er weinig werknemers die
na een CWI-procedure naar de
rechter gaan omdat dit een vrij lan
ge procedure is met een onzekere
uitkomst, of omdat in een sociaal
plan al een compensatie is afge
sproken."
Hoe hoog het bedrag is dat de
werknemer in het kader van een
sociaal plan meekrijgt, hangt
meestal af van hoe een bedrijf er fi
nancieel voor staat. Dat hoeft niet
altijd negatief uit te vallen. „Bij het
sociaal plan waar ik gebruik van
kan maken, komt dat bedrag ho
ger uit dan de kantonrechtersfor-
mule. Omdat er een grote groep
mensen op straat komt te staan, is
er veel overleg geweest met de vak
bonden en de ondernemingsraad.
Daar rolde een goed plan uit", ver
telt Camille Meerssman (42), sinds
1990 IT-manager bij een sigaretten-
fabriek die eind 2008 sluit.
De vastgestelde gouden handdruk
is altijd een brutobedrag. Als je dit
ntslagen worden is
niet alleen een nare
en stressvolle ge
beurtenis, ook kan
ontslag grote fman-
a f.:;
A: Het aantal dienstjaren, afgerond op een heel jaar. Dienstjaren tus
sen je 40ste en 50ste levensjaar tellen 1,5 keer, na je 50ste tellen
ze dubbel.
B: Bruto maandsalaris inclusief het vakantiegeld.
C: Correctiefactor, afhankelijk van de omstandigheden. Als het ont
slag geheel in de risicosfeer van de werkgever ligt en er is geen spra
ke van verwijtbaarheid bij de werknemer, dan bedraagt de correctie
factor 1. Is het ontslag volledig te wijten aan de werkgever dan is
de correctiefactor hoger. Als de ontbindingsgrond geheel in de risi
cosfeer van de werknemer valt zonder dat van enige verwijtbaar
heid van de werkgever sprake is, dan is de correctiefactor 0. De gou
den handdruk bedraagt dan ook 0.
Paul (45) werkt tien jaar als administratief werknemer voor zijn hui
dige baas: A=12,5. Zijn bruto maandsalaris is 2.800 euro. Daar bo
venop ontvangt hij 8 procent vakantietoeslag: B=3.024. De rechter
stelt dat het ontslag niet verwijtbaar is aan Paul of aan diens werk
gever. C=1.
Conclusie: Paul krijgt een gouden handdruk van 37.800 euro.
