Gezondheid
de loep genomen
Grotere kans op kanker
door nachtdiensten
Kankercellen volgen
spoor van andere cellen
Vrouwen vinden 'milde'
IVF beter te verdragen
Hypo of niet, diabeet
stapt vaak toch in auto
Ibuprofen verbetert
leven van cf-patiënten
PZC Maandag 10 december 2007 43
Tips ter voorkoming
Ook bij droge huid geldt: voor
komen is beter dan genezen.
Enkele tips:
1Waarom elke dag douchen?
Om de dag is beter, zeker als
je de heetwaterkraan niet ge
heel opendoet. Je kunt tussen
door met washand in de weer
gaan voor dagelijkse hygiëne.
2. Blijf niet langer dan vijftien
minuten in bad of onder de
douche. Vermijd antibacteriële
zeep. Gebruik babyzeep of een
vochtinbrengende zeep zoals
Dove. Je kunt verschillende
merken uitproberen. Vuistre
gel: na het badderen moet je
huid zacht en glad aanvoelen,
niet strak of droog.
3. Kom je uit bad of douche,
ga dan niet met de handdoek
hard wrijven. Droogdeppen is
beter. Smeer je in met vochtin
brengende of vette crème.
»- 4. Drink voldoende.
5. Planten in huis zorgen voor
een betere luchtvochtigheid.
Radiatorbakjes helpen natuur
lijk ook, of hang anders je voch
tig wasgoed over de radiator.
6. Buiten koud? Draag warme
kleding en handschoenen.
7. Gebruik bij karweitjes (of in
je werk) waarin je met water of
zeep in aanraking komt, hand
schoenen. Onder rubberen en
PVC-handschoenen kun je huid-
vriendelijke katoenen verband-
handschoenen dragen, die bij
de apotheek voor een paar eu
ro verkrijgbaar zijn.
Regelmatig nachtdiensten draaien,
vergroot waarschijnlijk de kans op
kanker. Dit concludeert K. Straif
(IARC, Lyon) in het vakblad The
Lancet Oncology op grond van ar
tikelen die een verband vinden tus
sen borstkanker en nachtdiensten
en artikelen die aantonen dat
proefdieren meer kanker krijgen
als zij 's nachts regelmatig worden
blootgesteld aan licht. Waarschijn
lijk ligt een verstoring van de aan
maak van het 'nachthormoon' me-
latonine aan de basis van het ont
staan van kanker in deze gevallen,
oppert Straif
Als kankercellen uitzaaien, volgen
ze het spoor dat bindweefselcellen
trekken als zij zich voortbewegen
door het weefsel rondom de tu
mor. Dit spoor bestaat onder ande
re uit signaalstoffen die de bind
weefselcellen achterlaten in het
weefsel waardoor zij zich bewe
gen. Dit schrijft C. Gagglioli in het
vakblad Nature Cell Biology. The
rapieën die het uitzaaien van kan
ker willen voorkomen moeten
zich daarom niet alleen op de kan
kercellen richten maar ook op de
bindweefselcellen, aldus Gaggioli.
Een IVF-behandeling waarbij min
der hormonen worden toegediend
om eicellen te rijpen en waarbij
slecht één embryo in de baarmoe
der wordt geplaatst, geeft iets min
der kans op een succesvolle zwan
gerschap. Maar vrouwen vinden
deze milde behandeling minder
belastend en zijn daardoor minder
geneigd de behandeling vroegtij
dig te stoppen. Ook is de milde be
handeling goedkoper. Dit conclu
deert M. Verberg (UMC Utrecht)
in het proefschrift waarop ze op
vandaag promoveert.
nog de grootste 'huidontvetter'.
De uitgedroogde huid kan zichzelf
gelukkig repareren: hij produceert
extra talg om het tekort aan te vul
len. In ongeveer een week is de
klus geklaard, mits het baasje zijn
vel even met rust laat. Insmeren
met beschermende crème of zalf
is zeer welkom en praktischer dan
wat ene 'Hendrik de wanhopige'
Patricia aanraadt: „Mijn vader had
hetzelfde probleem en kreeg de
tip een duif in huis te nemen om
dat die bepaalde stoffen uitstoot
die gezond zijn voor de huid."
ge atmosfeer, gevolg van vrieskou
of gure wind. Binnenshuis doen
centrale verwarming, houtkachels
en openhaarden een duit in het
zakje. Toch is een droge huid niet
uitsluitend een winters verschijn
sel. In de woestijn kan de heersen
de lage luchtvochtigheid de huid
eveneens in perkament verande
ren. En 's zomers wringt een op
volle toeren draaiende airco flink
wat vocht uit de huid, die normaal
ïo tot 15 procent water moet bevat
ten.
Er speelt nog een factor. De vocht-
verdamping door de huid is van
nature zeer precies geregeld. Hier
bij dienen de huidvetten (talg) als
barrière: zij houden de buitenste
hoorncellen van de huid bijeen,
net zoals boter op brood de hagel
slag vasthoudt. Die nuttige huid-
vetten worden echter afgebroken
door de zeepjes en douchegels
waarmee we ons wassen. Zeep
maakt de kostbare talg los en het
hete water spoelt het weg. Zonder
die bescherming laat de huid mak
kelijker vocht los en verdroogt.
Overigens is antibacteriële zeep
't
Baby met heupdysplasie in een
spreidbroek. foto Brigiet Bluiminck
dan komen lang niet alle afwijkin
gen in beeld. Bovendien worden
veel te veel baby's die helemaal
geen afwijking hebben, doorge
stuurd naar de orthopeed. Een sys
tematisch echo-onderzoek is veel
betrouwbaarder, is gebleken uit
eerder proefonderzoek in Zwolle
en Enschede. Daardoor kun je af
wijkingen die bij alleen lichame
lijk onderzoek worden gemist toch
opsporen en voorkom je onnodig
doorsturen naar de specialist."
Eijsink toont cijfers uit het eerdere
proefonderzoek. „Bij lichamelijk
onderzoek wordt 19 procent van
de kinderen doorgestuurd. Uitein
delijk moet 2,7 procent daarvan
daadwerkelijk worden behandeld.
Uit de eerdere proef met echo in
Enschede en Zwolle bleek dat na
echo-onderzoek 6,7 procent van
de kinderen wordt doorgestuurd,
en dat daarvan 4,6 procent moet
worden behandeld. Je hebt dus
door echo veel meer afwijkingen
in het vizier gekregen dan bij al
leen lichamelijk onderzoek en veel
minder kinderen onnodig doorge
stuurd."
De vraag of een bevolkingsonder
zoek 'gezondheidseconomisch' ren
dabel is, zoals dat heet, is inmid
dels positief beantwoord door on
derzoekers die bezig zijn met het
experiment. „De winst zit in het
minder doorsturen van kinderen
en in het eerder behandelen van
de afwijkingen die je hebt opge
spoord. Een heupafwijking die je
in de eerste twee of drie maanden
op het spoor komt, is doorgaans
goed te behandelen. Komt een af
wijking pas na zes maanden aan
het licht, dan kan een ingrijpende
en dure operatie nodig zijn."
In het huidige stadium van het on
derzoek is de vraag aan de orde of
het onderzoek eenvoudig, zonder
al te veel bijkomende kosten, kan
worden uitgevoerd. Eijsink: „Thuis
zorgorganisaties in Raalte (Carino-
va) en in Utrecht gaan nu kijken
hoe en of een bevolkingsonder
zoek georganiseerd kan worden op
consultatiebureaus, of er genoeg
ouders met baby's aan mee willen
werken en of je een echo-onder
zoek buiten de ziekenhuizen kunt
uitvoeren door wijkverpleegkundi
gen, die in het beoordelen van
echo's minder uitvoerig zijn ge
traind dan laboranten en artsen in
het ziekenhuis."
Als het experiment een succes
wordt, zou een definitief bevol
kingsonderzoek in heel Nederland
over een jaar of vijf ingevoerd kun
nen worden. Eijsink: „Er is tijd no
dig voor evaluatie, statistieken en
betrouwbare conclusies."
Behalve in de stad Utrecht wordt
het experiment in de komende an
derhalfjaar uitgevoerd in de ge
meenten Raalte, Olst-Wijhe, Om
men, Dalfsen, Hardenberg en Stap
horst.
H www.heupafwijkingen.nl
Echo-onderzoek
Tijdens een echo-onderzoek
wordt een soort geluidsfoto
gemaakt van beide heupen van
een kind. Dat is te vergelijken
met foto's die worden gemaakt
tijdens een zwangerschap.
Het maken van de foto duurt
tien minuten en is onschade
lijk en niet pijnlijk. Als er een
afwijking wordt vastgesteld,
volgt verwijzing naar huisarts
of specialist. Nader onderzoek
is dan noodzakelijk om te bepa
len of behandeling nodig is.
De helft van de patiënten met dia
betes type 1 die een zeer laag gehal
te van het bloedsuiker ('hypo')
niet goed voelt aankomen, zou ach
ter het stuur stappen terwijl zij dat
vanwege het lager bloedsuikerge
halte beter niet kan doen. Ook een
kwart van de mensen met diabe
tes type 2 die een hypo wel goed
voelt aankomen, zou bij een laag
bloedsuikergehalte achter het
stuur stappen. Dit concludeert A.
Stork (UMC Utrecht) in het vak
blad Diabetes Care op grond van
gesprekken met diabetespatiënten.
Dagelijks een flinke dosis van de
pijnstiller en ontstekingsremmer
ibuprofen (tot 1.500 mg per dag)
vertraagt de achteruitgang van de
werking van de longen van patiën
ten met cystic fibrosis (taaislijm-
ziekte). Dit concludeert M. Kon
stan in het vakblad American Jour
nal of Respiratory and Critical Ca
re Medicine op grond van gege
vens van meer dan 10.000 cf-pa
tiënten. Ibuprofen vermindert het
aantal longinfecties en de daar
door optredende schade aan de
longen van de patiënten.
