Buitengebied
De strijd tegen het water in 8,5 uur
PZC Dinsdag 4 december 2007 31
swsiESMHKr. 'UÊ&mi
Winter 1962/63: schepen ingesloten door ijs bij Zierikzee foto archief PZC Winter 1962/63: maanden schaatspret op de Goese vesten foto archief PZC
niet meer zullen voorkomen. En
dan loopt het ganse raderwerk
snel vast. Denk maar aan de korte
winterse opbloei, die in november
2005 delen van Zeeland zonder
stroom zette.
Statistisch gezien is het trouwens
weer tijd voor een (zeer) koude
winter. Daar gaat de Zeeuwse
weeramateur Eric Chavanu uit Ga-
pinge niet van uit. „Kijkend naar
de verschillende seizoenverwach
tingen van de meteorologische or
ganisaties lijkt komende winter
voor Zeeland met redelijk normale
temperaturen te gaan verlopen, al
lijkt de kans op meer neerslag -
mogelijk winterse - wel groter."
Zoals een goede weerman be
taamt, houdt hij een slag om de
arm. „Ik zeg altijd: het weer is gril
lig genoeg om zich niet aan de ver
wachting te houden. Dus bij de sei
zoenverwachtingen is de onzeker
heid groot."
Huib Lievense uit Domburg herin
nert eraan dat altijd veel gespecu
leerd wordt over een komende
winter. „Zeker als er een paar
zachte winters zijn geweest, gaat
het weer kriebelen." Hij meet
sinds 1980 de temperaturen,
maar kan er geen enkele lijn in
ontdekken of con- clusies uit
trekken. „Toch hoop ik altijd
weer op een strenge winter met
veel sneeuw en schaatsplezier,
maar ik heb voor de komende
geen goed voorgevoel."
De generatie van na 1987 heeft
nauwelijks koude, strenge winters
meegemaakt, stelt Marchal van La-
re van Regioweer in Nieuwvliet.
Hij wijst op de dalende temperatu
ren van de laatste tijd, maar vraagt
zich af of sprake is van een blijven
de verandering. Goed vergelijkings
materiaal ontbreekt. „We moeten
afgaan op volksvertellingen, ge
schriften en verschijnselen in de
natuur."
Van Lare merkt op dat de winter
van 2006/07 de warm
ste was sinds 1706,
die van 2005/06
was kouder en
langer, maar
kende nau
welijks strenge vorst. Hij geeft aan
dat strenge winters als die van
1962/63 eerder uitzondering zijn
dan regel. Zijn voorspelling: als ho-
gedrukgebieden boven de Britse ei
landen uitbreiden naar Scandina
vië, zit de stroming direct in de
oosthoek. Als er dan ook voldoen
de vrieskou voorradig is in
Oost-Europa en Rusland, kunnen
we weer eens koud winterweer
verwachten.
Hoe dat vroeger uitpakte, is te le
zen en te zien in het boek Winters
van toen, van weerkundi
gen Harry Otten,
Reinout van den
Born en Tom van
der Spek (uitga
ve Kosmos,
Utrecht, prijs
19,95 euro).
Ook zij schatten
de kans op een
échte winter in
de toekomst
kleiner in.
Namen kunnen nog zo mooi
zijn, ze krijgen een extra di
mensie als ze voor meerdere
uitleg vatbaar zijn. Zo'n naam
is mouternest. De voormalige
boerderij van de Buysrogge's
en de Mannee's in Klooster-
zande heette zo omdat er
voorheen een mouterij in ge
vestigd was. Dat is nu weer
het geval. (Mout is geweekte
en gekiemde gerst die daarna
gedroogd wordt om er bier
van te brouwen). Zodoende
gaf de naam van de hoeve de
vorige bestemming van de ge
bouwen en het erf aan. Maar
mouternest is ook een open
gemaakt plekje in het hooi
dat warm en verborgen is.
Daarin liet men vruchten rij
pen. Speciaal mispels gaan in
het warme verborgen plekje
dat het mouternest is, om
daar lang te rijpen. Hiervan af
geleid is nog een betekenis
van mouternest: een verbor
gen voorraad - een appeltje
voor de dorst. Mouternest
heeft ook nog een erotische
betekenis: nadere uitleg is
denk ik niet nodig...
Mouteren (rijpen dus) en
mouternest zijn typisch
Vlaamse woorden, vooral uit
het Land van Hulst, hoewel
het vroeger rond Domburg
op Walcheren ook wel ge
bruikt werd. Het Zuid Beve-
landse synoniem is muke of
muukje. Een muukje was een
verborgen plaats in het hooi,
waar je in februari de
(over)rijpe mispels uithaalde.
Die gaven je midden in de
winter, als vers fruit en groen
te schaars waren, een geweldi
ge stoot vitamine C. Ook ap
pels die niet of maar moei
zaam rijp werden, gingen in
februari nog in het mouter
nest of muukje, om alsnog
eetbaar te worden. Mouter
nest of-nist; een prachtig
woord en benaming voor een
boerderij.
Gerard Smallegange
De kroon op het
deltaplan:
stormvloedkering
Oosterschelde.
door Rinus Antonisse
Het is veel terugkieke en een beet
je vöóruutkieke. Beelden van
ruim een halve eeuw omgaan
met water zijn samengebracht
op zes dvd's. Van de Februariramp 1953
tot de klimaatverandering, die ons van
daag en morgen nadrukkelijk bepaalt bij
het feit dat half Nederland onder de zee
spiegel ligt.
Uitgever Strengholt MultiMedia noemt
de dvd-box Strijd tegen het water. Het eer
ste deel gaat over de Februariramp en het
rampherstel. Bijzonder is een amateurre
portage van een dag in het rampgebied.
Op de tweede box is de klassieker De
Stem van het Water van Bert Haanstra uit
1966 te zien. Die maakt duidelijk dat Ne
derlanders behalve strijd voeren tegen
het water, er ook van weten te profiteren.
Het derde deel is gewijd aan de deltawer
ken. Ook hierop een film van Haanstra,
Delta Phase 1, over sluiting van het Veerse
Gat. De delen vier en vijf bieden histori
sche documentaires over de inpolderin
gen in de Zuiderzee, met documentaires
van Herman van der Horst, Anton van
Munster en Haanstra. De viering van 75
jaar Afsluitdijk, met de televisie-uitzen
ding die de NOS daaraan afgelopen mei
wijdde, sluit dit onderdeel van de water
bouwkundige historie af De toekomst
komt aan de orde op de laatste dvd. Met
name waterbeheer in de 21ste eeuw en
de aanpak van de klimaatverandering.
Beeld van Nederland - Strijd tegen het wa
ter 1953-2050. Zes dvd's in box, speelduur
8,5 uur. Uitgave Strengholt MultiMedia.
Prijs 49,95 euro.
