VN-klimaattop Bali
Oude strijdmakkers
12 I Vrijdag 30 november 2007 PZC
Aarde zoekt
verkoeling
Technisch kan het. Een eind maken aan de
snelle opwarming van de aarde. Politiek
gezien blijkt het echter lastig. Op de
klimaatconferentie volgende week op Bali
moeten de VN-landen knopen doorhakken
over afspraken na 2012, als het
klimaatverdrag van Kyoto afloopt.
door Karen Zandbergen
en Dylan de Gruijl
Illustratie Ronald Visser
Het goede nieuws is dat het klimaatpro
bleem kan worden opgelost.
Rampscenario's van klimaatgoeroe Al Go
re, dat Nederland onder water loopt en he
le werelddelen verdrogen tot woestijnen, zijn te voor
komen door het roer om te gooien.
„Ik denk dat we in staat zijn een oplossing te vin
den", zegt Yvo de Boer, de Nederlander die aan het
hoofd staat van het klimaatbureau van de Verenigde
Naties. „Door energiebesparing en schonere technie
ken kunnen we verdere opwarming van de aarde
stoppen. Maar daar is wel politieke wil voor nodig."
Of die politieke wil er daadwerkelijk is, moet de ko
mende twee weken blijken als milieuministers uit de
hele wereld bij elkaar komen op het Indonesische ei
land Bali. De ultieme test voor de politiek, karakteri
seert De Boer de conferentie. „Als de politiek de we
tenschappelijke rapporten nu nog niet accepteert,
ziet het er slecht uit voor een wereldwijde aanpak
van het klimaatprobleem."
In Bali moet het startschot klinken voor een klimaat
verdrag na 2012, de opvolger van Kyoto. In die Japan
se stad werd in 1997 afgesproken om de uitstoot van
broeikasgassen drastisch te verminderen.
Tot 2012 hebben alleen Westerse landen die het Kyo-
to-verdrag ondertekenden zichzelf verplichtingen op
gelegd. Zo moeten alle landen van de Europese Unie
samen 8 procent minder broeikasgassen uitstoten
dan ze in 1990 deden.
Nederland mag het bij 6 procent houden, omdat on
ze industrie al relatief schoon en energiezuinig is.
Waarschijnlijk gaan Nederland en de andere EU-lan-
den de doelen halen. Voor Rusland en Oost-Europa
staat dat nu al vast.
De EU is al jaren de voortrekker in onderhandelin
gen over wereldwijde vermindering van broeikasgas
sen. Al sinds de VN-klimaatconferentie van Kyoto
schaakt de Unie op twee borden.
Europa wil aan de ene kant de Verenigde Staten en
Australië, die Kyoto niet hebben ondertekend, mee
krijgen. Anderzijds zijn er ontwikkelingslanden als
China, India en Brazilië waar de economie groeit als
kool.
Deze landen willen hun economie niet afremmen zo
lang energieveelvraat VS niet meedoet en zolang ze
per hoofd van de bevolking veel minder vervuilen
dan het Westen. De VS op zijn beurt ondertekent
niet zolang China zich tot niets wil verplichten.
De twee blokken houden elkaar zo in gijzeling. De
VS en Australië zijn wel op internationale klimaatbij
eenkomsten aanwezig, maar alleen om de ontwikke
lingen in de gaten te houden.
Dat Australië gaat schuiven (de nieuwe regering be
loofde onlangs om het Kyoto-verdrag alsnog te onder
tekenen) zet nog geen zoden aan de dijk. De Ameri
kanen zijn echt de grote vissen, maar ondanks Bush'
recente bezorgdheid over het klimaat, zijn er van
hem geen wonderen te verwachten.
De Boer: „Hij wil alleen een nationaal klimaatbeleid
voeren. Bush weigert zich te binden aan internationa
le, juridische afspraken."
Minister Jacqueline Cramer van Milieu verwacht niet
veel van de klimaattop op Bali. Voor haar is alleen
het starten van nieuwe onderhandelingen voor een
opvolger van het Kyoto-verdrag al een grote door
braak.
De komende weken heeft Cramer een eigen doel: zor
gen dat er genoeg geld gaat naar het fonds waar ont
wikkelingslanden gebruik van kunnen maken om
zich te weren tegen de gevolgen van klimaatverande
ring. „In een land als Bangladesh, maar ook in delen
van Afrika is de situatie al problematisch", zei Cra
mer deze week. „Als we die problemen nu niet aan
pakken, krijgen we nooit de handen op elkaar voor
wereldwijde oplossingen. Wij moeten onze verant
woordelijkheid nemen."
Klimaatafspraken zaak van lange adem
Wetenschappers zijn internationaal overeen gekomen dat de temperatuur op aarde met maximaal 2 graden mag
stijgen. Wordt dat meer, dan stijgt de zeespiegel en verdrogen gebieden zo ernstig, dat miljoenen mensen in de pro
blemen komen. Om dat tegen te gaan moet de uitstoot van broeikasgassen, die zorgen voor de opwarming van de
aarde, uiteindelijk met 60 tot 80 procent omlaag ten opzichte van 1990. Om dat te bereiken moeten de komende
weken op Bali afspraken worden gemaakt om de uitstoot wereldwijd te verminderen.
Wat ging er vooraf aan de klimaattop op Bali?
- 1992 Rio de Janeiro: Uit deze conferentie rolt een klimaatverdrag dat 186 landen, inclusief de VS en Australië, on
dertekenen; veel intenties om minder broeikasgassen uit te stoten, weinig concrete afspraken.
1997 Kyoto: Op deze derde klimaattop worden concrete afspraken gemaakt. De industrielanden gaan tussen 2008
en 2012 hun jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen met gemiddeld 5,2 procent verminderen ten opzichte van 1990.
2000 Den Haag: Tijdens deze klimaattop besluiten de Verenigde Staten en Australië het verdrag niet te tekenen. Zij
willen geen strenge sancties voor het niet halen van afspraken.
2002 Marrakesh: De Europese Unie ratificeert het Kyoto-verdrag. De afspraken worden verder uitgewerkt en er ko
men fondsen voor ontwikkelingslanden die lijden onder klimaatverandering. Veel landen tekenen deze afspraken.
2004: Rusland ratificeert Kyoto. Daardoor is de grens van 55 industrielanden met minimaal 55 procent aan kooldioxi
de-uitstoot gehaald en wordt het verdrag officieel van kracht.
2006: De Amerikaanse oud-president Al Gore reist met klimaatfilm An Inconvenient Truth de hele wereld over.
2007: Het wetenschappelijke team van de Verenigde Naties publiceert drie rapporten waaruit blijkt dat de mens een
belangrijke rol speelt bij de opwarming van de aarde. Hoewel de landen die meedoen aan de Kyoto-afspraken hun
doelstellingen halen, blijven de VS dwarsliggen. De kooldioxide-uitstoot in dat land blijft stijgen.
door Joep Trommelen
De verwachtingen waren
hooggespannen toen
Jacqueline Cramer vorig
jaar aantrad als milieu
minister namens de PvdA. Zij was
immers voorzitter van de Vereni
ging Milieudefensie. Haar
oud-strijdmakkers verwijten haar
nu vooral een gebrek aan daad
kracht.
Maandag sprak ze met dertien mi
lieu- en ontwikkelingsclubs, in de
aanloop naar de klimaattop op Ba-
li. Haar werd nog eens onder de
neus gewreven dat de twee meest
recente klimaattoppen van
Montreal (2005) en Nairobi (2006)
veel te weinig hebben opgeleverd.
Vooral afspraken om later nog
eens af te spreken. Dat mag op Ba-
li niet nog eens gebeuren.
Cramer verdedigde zich door erop
te wijzen dat er pas na 2012 nieuw
afspraken hoeven te gaan gelden.
En er is intussen al meer bereikt
voor het milieu dan veel mensen
denken, stelt ze. En minister zijn is
iets anders dan voorzitter van Mi
lieudefensie.
„Eigenlijk heb ik dezelfde agenda
als de milieubeweging", zei ze gis
teren in Trouw. „Maar het klimaat
probleem is zo'n complex pro
bleem waar zoveel bij komt kijken,
dat vereist meer dan goede wil."
In dezelfde krant veegde Ab Pil
gram, oud-NOS-verslaggever en
