Varken
als knorrende
Nooit één dag chagrijnig
Klaar is Kats
De krant 5 weken voor 15 euro!
PZC
2 Vrijdag 23 november 2007 PZC
MATTY VERKAMMAN
Kats is een fijn dorp. We wonen er nu zeven jaar. Wan
neer mijn meisje en ik door de polder banjeren of op
de dijk van de unieke Oosterschelde genieten, zeg ik
vaak: 'Ik heb niet zo veel meer te wensen, we zijn de bewo
ners van het paradijs op aarde.' Als af en toe een huis in ons
prachtdorp vrijkomt, zijn het vaak jonge mensen die belang
stelling tonen. Dat is begrijpelijk. Geen dierb'r plek dan hier je
kinderen te laten opgroeien. De basisschool is het hart van
het dorp. De leerkrachten heb ik leren kennen als bevlogen
idealisten.
Bovenmeester Leen woont niet thuis, hij woont op school.
We zijn in ons dorp met amper vierhonderd zielen en die zie
len doen veel samen. Badminton, biljarten, zingen, toneel spe
len, schilderen, collectief erwten-
soep eten in de kerk, sjoelen om
We zijn met amper De^Jzeren Schijfvai;
vierhonderd zielen l°°ien - wat doen we allemaal
niet?!
en doen veel samen Morgen scharen we ons in het
dorpshuis weer om het open po
dium dat KIK heet: Klaar Is Kats. Schoolkinderen, krasse knar
ren en alles er tussenin beklimmen het podium. KIK staat
morgen in het teken van de magere jaren vijftig. Op het toneel
beperkt het decor zich ditmaal tot een staande schemer-
lamp-met-kap.
Wie zich van buiten Kats ook eens aan deze warmte wil koes
teren, moet wel op tijd van huis gaan, want we hebben een
probleempje. Kats Is Klaar, maar de enige toegangsstraat tot
het dorp ligt open. Dit karwei moest uitgerekend in de modde
rigste periode van het jaar worden uitgevoerd door anderhalve
man en een paardekop. Prima timing!
Ik meen dat het werk een week of wat geleden al klaar had
moeten zijn. Inmiddels houdt iedereen rekening met een half
isolement tot aan het voorjaar van 2008. Of hieromtrent.
COLOFON
Directeur/uitgever
Ad Verrest
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adjunct) alkroon@pzc.nl
Redactie
Stationspark 28, 4462 DZ Goes
Postbus 31, 4460 AA Goes
Tel. 0113-315600
E-mail: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Buitenruststraat 18, Middelburg
Postbus 8070, 4330 EB Middelburg
Tel: 0118-493000
Redactie Beveland-Tholen
Stationspark 28, 4462 DZ Goes
Postbus 314460 AA Goes
Tel. 0113-315670
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Willem Alexanderlaan 45, Terneuzen
Tel: 0115-645769
Postbus 145, 4530 AC Terneuzen,
Steenstraat 37, Hulst, Tel: 0114-371379
Redactie Schouwen-Duiveland
Grachtweg 23a, Zierikzee
postbus 80, 4300 AB Zierikzee
Tel: 0111-454651
Advertenties
Verkoopteam Zeeland
Tel: 0113-315520, fax: 0113-315529
E-mail: teamzeeland@pzc.nl
Business-to-business/de Ondernemer. Zorg
Onderwijs, Educatie. Onroerend goed
Tel: 076-5312277, fax: 076-5312274
E-mail: segmentteam@pzc.nl
Familieberichten
Tel: 0800-8060, E-mail
pzcfamilieberichten@wegenerdagbladen.nl
Personeelsadvertenties 0900-5628 722
Kleintjes 0900-6743 836
Krant niet ontvangen?
Wijziging van uw adresgegevens?
Gebruik maken van de vakantieservice?
Bel PZC Lezersservice
0800 - 0231 231 (gratis)
Toets 1automatisch bezorgklachten
doorgeven (vanaf 07.00 uur)
Toets 2: een medewerker spreken
Toets 3: informatie over abonneevoordeel
Maandag t/m vrijdag 08.00 - 17.00 uur
Zaterdag 08.00 - 12.00 uur
e-mail: lezersservice@pzc.nl
postadres: PZC Lezersservice
Postbus 3229, 4800 MB Breda
U kunt uw abonnement beëindigen tot uiterlijk
één maand voor het einde van de betaalperiode. U
ontvangt een schriftelijke bevestiging.
Abonnementsprijzen
Maand 22,50 (acceptgiro n.v.t.)
Kwartaal 64.00 (acceptgiro €67,00)
Jaar €245,50 (acceptgiro €248,50)
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant, onderdeel van
Koninklijke Wegener NV.
Publicatierecht beeldende kunst via Beeldrecht.
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Wegener legt
van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van
de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens
kunnen gebruikt worden om u op de hoogte te
houden van interessante producten en diensten
van andere onderdelen van Wegener en zorgvuldig
geselecteerde partners. Indien u geen prijs stelt op
informatie van de PZC of indien u uw toestemming
voor het gebruiken van uw e-mail adres wilt intrek
ken, kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij PZC
Lezersservice. Zie ook het privacy statement op
www.pzc.nl
Burgemeester van
Vlissingen verlaat stad
'met pijn in het hart'.
door Wendy van den Hurk
VLISSINGEN - Een blamage dat haar
carrière zo moet eindigen? Dat wil
Anneke van Dok niet horen. Frus
trerend is het wel, weg te moeten
gaan nét nu je in een college zit
dat een beetje meewerkt.
Collegiaal bestuur, daar schermde u
altijd mee. Samen uit, samen thuis.
Nu bent u uw baan kwijt. Heeft u
spijt van die uitspraak?
„Nee, absoluut niet. Zeker niet bij
zo'n zware klus als het Schelde-
kwartier. Dat zou getuigen van ui
terst slappe knieën."
Ooit had iedere
landarbeider een varken als
knorrende spaarpot. De
slachtdag was een feestdag.
Keutjesavond. Zorgcentrum
Duinoord in Haamstede
viert het elk jaar.
door Piet Kleemans
Luxe was het niet, eerder
bittere noodzaak. Landar
beid was seizoensarbeid.
In de winter was er weinig
tot niets te doen op het land en za
ten de landarbeiders werkeloos
thuis. Om de winter door te ko
men, was er het varken. Vrijwel ie
dere landarbeider had wel een keu-
tje in 't kot. Het dier werd vetge
mest met krielaardappelen, erw
ten en gerstemeel totdat het een
gewicht van om en nabij de 400
pond had bereikt. Voldoende om
een gezin - en die waren vaak niet
klein in die tijd - een winter lang
van vlees te voorzien. De slachtdag
was een feestdag, herinnert me
vrouw J. van Oudenaarde (94) uit
Renesse zich. „Er was een borrel-
li heeft uw missie niet volbracht.
„Toen ik hier kwam, trof ik een be
stuurscultuur van onderlinge con-
tactjes. Niet alleen bij de PvdA, ik
zag het evenzeer bij het CDA. Een
totaal van relaties en opvattingen.
Onderling gezellig, maar er lag wei
nig vast. Dat wilde ik veranderen,
zoals ik in Velsen had gedaan."
Waarom lukte het hier niet?
„In Velsen vernieuwde het college
twee jaar nadat ik er kwam. Dat
beïnvloedt mensen. In Vlissingen
kwam de transparantie pas met de
komst van dit college. Er kwamen
bestuurders die hetzelfde zagen als
ik, zorgvuldig omgingen met docu
mentatie. Een cultuurshock voor
Vlissingen. Nu kreeg ik ook ruimte
om te doen wat ik kan."
tje in huis, speciaal voor de slach
ter. Van het eigenlijk steken van
het varken werd je als kind wegge
houden, maar daarna stond je
overal bij." Mevrouw Oudenaarde,
sinds een jaar woonachtig in Duin
oord, kan zich de beelden en geu
ren nog levendig voor de geest ha
len. „Het was veel werk, dat weet
ik nog. Maar je moest er ook lang
van eten. En alles van het varken
heeft een eigen smaak. Ik weet
nog dat de darmen van het varken
werden schoongemaakt en daarna
gebakken. Heerlijk. Die smaak heb
je niet meer tegenwoordig."
Vrijwel alles van het varken werd
gebruikt. Het vlees was voor de
consumptie en de haren werden
gebruikt voor borstels. Zelfs voor
de 'pezerik' - de penis van de keu
- was een doel gevonden. Die
werd gebruikt om zaag en spa in
te vetten.
De avond van de slachtdag was
het feest, compleet met kaartspel,
drank en - naar verluidt - soms lie
derlijk gedrag. De slachter werd
En dan sturen ze het college weg.
„Vreselijk frustrerend. Ik neem het
de raad niet kwalijk, hoor. Het eni
ge dat ik mensen kwalijk neem, is
dat het op de man werd gespeeld.
Iedereen kreeg een beurt."
Dus het klopt dat u voorheen in uw
ambities werd geremd?
„Geremd is nog zacht uitgedrukt.
Ik vond het vaak blokkerend. Hoe
dat ging? Heel impliciet. Ik merkte
dat er werd gezwegen. Mijn plan
nen werden gewoon genegeerd."
Maar u was burgemééster!
„Ja, maar als de cultuur zo is, diep
en breed, dan is dat lastig te door
breken. Dat wil overigens niet zeg
gen dat ik me in een hoek heb la
ten drijven. Ik heb me op andere
met egards ontvangen. Voor hem
stond een borreltje klaar. Nadat
het varken was 'gestoken', begon
de systematische slacht. De tenen
waren om op te kluiven, net als de
staart. De ingewanden van het
dier gingen in de kookpot. Het fijn
gesneden en gekookte orgaanvlees
werd uiteindelijk tot worst ver
werkt. De worstvulling ging in de
- schoongemaakte - dunne darm
van het geslachte varken. De ham
men werden op een op schragen
gereed staande deur gelegd. De kin
deren kregen de taak te zorgen dat
de boerderij katten geen kans kre
gen alvast aan de hammen te kna
gen. Van de snuit van het varken
werd zult gemaakt en het spek
rond de tepels gold als een trakta
tie. Spek, hammen, schouderstuk
ken en ribbetjes gingen gemengd
met zout in de zogeheten 'spekton-
ne'. De oren en de kop gingen bo
venop. Die werden het eerst gege
ten. Riblapjes werden onder pekel
in een Keulse pot bewaard.
De varkensblaas werd ook niet
weggegooid. Nadat die schoonge
maakt en gedroogd was, werd de
ze als een vel over een blikken bus
gespannen. Daarin werd een riet
gestoken en vastgebonden en voi-
la, daar was de koenkelpot waar
muziek mee kon worden gemaakt.
Kinderen gingen met de koenkel
pot langs de deuren om van deur
tot deur van ouwejaer te zingen.
Dat leverde geld op en snoep. Met
het later verdwijnen van de var
kens uit de dorpen verdween ook
het koenkelen.
Het varken was belangrijk voor de
landarbeider. Het was wintervoor-.
raad. Kostbare voorraad die gekoes
terd werd. Je kon zelfs bij de vak
bond terecht als het beestje iets on
der de leden kreeg. De dienstmei
den op de boerderij kregen 'staart-
jesgeld' voor elk biggetje dat ze
wisten te verkopen.
Duinoord-kok Huib van Antwer
pen had er gisteren een behoorlij
ke kluif aan. Hij stond voor de
taak om maar liefst tachtig man te
voorzien van 'alles van het var
ken'. „Het is een hoop werk, maar
het zijn geen moeilijke recepten.
Wat er allemaal bijzit? Dat is het
geheim van de slager."
Ja, ik neem de PZC en ontvang de eerste 2 weken gratis en neem aansluitend,
een vast abonnement met automatische betaling van 64,- per kwartaal
een vast abonnement met betaling per accept van 67,- per kwartaal
ik neem een proefabonnement van 5 weken voor 15,-. Na deze periode stopt de bezorging vanzelf,
(ik heb de laatste 3 maanden geen proef gehad)
Stuur de bon naar PZC Lezersservice, Antwoordnummer 713,4460 WB GOES
Bellen kan ook: 0800 - 0231 231 (gratis)
Straat
Postcode
Woonplaats
Telefoonnummer
Emailadres
Ik machtig de PZC om het abonnementsgeld van
Rekeningnummer
mijn rekening af te schrijven
Handtekening
De KC gat mgrjzy om met penoomgcgmm. in fcct coWon
eft u ludere fitarriatie
'Witte worst meneer, dat was voor ons kinderen toen
een traktatie. Die smaak bestaat nu niet meer'
Keutjesavond in zorgcentrum Duinoord.
foto Marijke Folkertsma
