Boeken
De schrijver als slecht mens
'W
Milieubewuste thrillers
Ongelukkiger kan ik niet worden
PZC Donderdag 22 november 2007 1 9
BOEKEN KORT
O! „Mijn eerste bijna-dooder-
varing was een ongelukje." Zo
begint het laatste boek dat Kurt
Vonnegut (1922-2007) schreef
In de verhalen laat Vonnegut,
zich een injectie toedienen zo
dat hij in het hiernamaals be
landt. Daar ontmoet hij uiteen
lopende figuren als Hitler, Sha
kespeare en Newton om over de
grote doodvragen te praten. Een
dolkomisch boek. „Ook vuurwa
pens zijn goed voor u. In kruit
zit nul procent vet en nul pro
cent cholesterol."
[Tl Kurt Vonnegut: God zegene u, dr.
Kevorkian. 13,90 euro (geb.) Meu-
lenhoff.
Zo gauw Shalom
Auslander hoort dat zijn vrouw
zwanger is, stort zijn wereld in.
De jonge New Yorker is bij zijn
strenge joodse opvoeding zo
bang gemaakt voor God dat hij
vreest voor het leven van zijn
ongeboren kind, zijn vrouw en
zichzelf. Hij probeert uit alle
macht zich van het geloof te be
vrijden, maar dat lukt hem niet.
Aan het eind van 270 pagina's
hilariteit, smeekt Auslander
God „alsjeblieft" niet zijn
vrouw en kind te vermoorden,
maar desnoods de uitgever.
„Het is godverdomme maar een
boek. Sorry."
[^1 Shalom Auslander: Klaaglied van
een voorhuid. 18,90 euro. Meulen-
hoff.
AFWEZIG Midden jaren zestig
laat Riccardo zijn zwangere
vriendin Elena achter in hun
dorpje bij Parma. Hij móet zijn
dromen najagen, vindt hij. Drie
jaar later hoort Elena dat Riccar
do is verongelukt en trouwt ze
met zijn broer. Hun geluk wordt
overschaduwd door Elena's her
innering aan Riccardo, die behal
ve zijn kind ook zijn fantasieën
over een beter leven elders in
haar heeft achtergelaten. De Ita
liaans-Engelse schrijver Ben Fac-
cini schreef een subtiele roman
over de kracht en het gevaar van
onvervulde dromen.
Ben Faccini: De afwezige man.
19,90 euro. Meulenhoff.
Ruben van Dijk - Het
Kyoto complot. Bruna,
19,95 euro
Marten van der Veen -
Dagvals tijding. TM
Trademark 17,90 euro
COMPL8T
door Mieske van Eek
Het milieu is nu ook
doorgedrongen in
de Nederlandse
thriller. Twee schrij
vers leverden onlangs een
eco-thriller af In het Kyoto
Complot schetst Ruben van
Dijk een complot van de
olie-industrie dat verijdelt dat
de Verenigde Staten het Kyo-
to-verdrag steunen om de uit
stoot van CO2 te verminde
ren. Zijn roman schetst hoe
geldbeluste multinationals po
litiek en maatschappij in een
ijzeren greep houden. Zo ont
ziet een oliebedrijf zich niet
president Bush te chanteren.
Een klokkenluider ontdekt
dit bij toeval en slaat alarm.
Er ontstaat een beangstigend
kat-en-muisspel rond een
groepje milieuactivisten en
een infiltrant. Gelukkig is er
ook sprake van vriendschap
en moed. Het Kyoto Complot
is bloedspannend en laat zien
hoe weinig in ons geglobali-
seerde leven aan de controle
van kwade machten kan ont
snappen. Marten van der
Veen werkt de milieudreiging
in zijn fictiedebuut Dagvals
tijding heel anders uit. Zijn ro
man begint met een grote wa
tersnoodramp die Nederland
heeft overspoeld. Daarna laat
hij zien hoe meteoroloog Be
rend Dagval geen gehoor
vindt voor zijn waarschuwin
gen tegen alarmerende kli
maatveranderingen. Ook hier
draait het om een corrupte
politicus. Dagvals tijding
komt hem slecht uit, omdat
het bijna verkiezingstijd is.
Psychologisch knap is de ma
nier waarop Van der Veen de
verlegenheid en koppigheid
van Dagval neerzet. De weer
kundige uitwijdingen halen
wel wat van de spanning
weg. Wat blijft is een meesle
pende en originele thriller.
Rogi Wieg: De Kam.
Met illustraties van Cuy
Swart. Uitgeverij
De Arbeiderspers.
113 pag. 17,95 euro
door Eric Kok
Het is moeilijk om
poëzie te beoorde
len van een psychia
trische patiënt.
Waar houdt gekte op en be
gint genialiteit? Rogi Wieg
(1962) kent de psychiatrie van
binnen. De kam, inmiddels
zijn achtste bundel, bevat im
ponerende gedichten. Wieg
verprutste zijn huwelijk, raak
te zijn kind kwijt, kreeg neu
rosen, deed een mislukte zelf
moordpoging en werd in een
kliniek opgenomen. Hij
schrijft er vrijelijk over in De
kam. Nog steeds is hij chro
nisch depressief
Wieg schrijft soms slordig en
omslachtig. Maar wat onbe
holpen lijkt, blijkt uiteinde
lijk subtiel en bewust te zijn.
In De kam zoekt de dichter
naar houvast in zichzelf De
kam is daarvoor een beeld: zo
als hij de verwarde haren van
zijn vader ordent, wil hij
diens verwarde gedachten en
zijn eigen hersenkronkels in
het gareel krijgen. Dat lukt
niet, maar Wieg zegt het met
grote kracht. De dichter blijft
aan het leven lijden. Hij ver
woordt dat schrijnend in Veel
uitspreken.
Rogi Wieg kent de regels van
de dichtkunst, maar trekt
zich daar niets van aan. Want
de straf voor het overtreden
van die regels, kan nooit er
ger zijn dan het leven zelf
schrijft hij in de eerste strofe:
'Veel uitspreken in de dicht
kunst is verboden,/ je moet
het meeste tonen, zoals
buitenlampen/ die aansprin
gen in de schemering, zoals
zachte/ handen die de was
doen voor een medemens,/
maar ik zeg doodgewoon' ik
ben ongelukkig'./ straf mij
maar af poëticaal, sla me
maar voor/ rot, ik zal er niet
ongelukkiger van worden.'
Geerten Meijsing heeft gebak gehaald
om zijn nieuwe roman te vieren:
Siciliaanse vespers. Een roman waarin
Meijsings vaste hoofdpersoon, Eric
Provenier, meent in een jeugdvriendin
alsnog zijn grote liefde te hebben
gevonden.
door Theo Hakkert foto Phil Nijhuis
aar het boek over gaat,
is dat vrouwen machti
ger zijn dan mannen.
Vrouwen hebben een
grote seksuele potentie
en mannen weten dat op den duur. Na elk or
gasme wordt de man weggeslingerd. De vrouw
blijft sterk. Verliefd worden is een kwalijke illu
sie, een nare ziekte. Er komt narigheid van. Het
hart zou het moeten verbieden. Maar gelukkig
gebeurt dat niet. Anders werd het leven zo
saai." Meijsing is, zoals in al z'n boeken, dicht
bij zichzelf gebleven. Eric Provenier is zijn alter
ego. Daarnaast heeft Siciliaanse vespers veel in
zich van een sleutelroman, waarin menig perso
nage lijkt te zijn gebaseerd op personen uit
Meijsings kennissenkring.
„Elk vriendinnetje zegt: je moet me zweren dat
je niet over mij gaat schrijven. Maar eeuwige
liefdes zijn in water geschreven, zegt een klas
sieke dichter. Je bent als schrijver een slecht
mens. Ie steelt stukjes van het karakter van an
dere mensen en die voeg je dan bij stukjes van
anderen. Het gaat niet over hen. Het is een ver
haal. Ik wil niks van mensen, ik wil een ver
haal vertellen.Dit boek heeft me veel tijd ge
kost. Want ik heb er ethische problemen mee.
Ik vraag me af: mag ik dit wel zo opschrijven?
Ik heb bepaalde dingen meegemaakt. Ik moet
me maar vasthouden aan het feit dat een schrij
ver een dief en een rover is, die alles moet ge
bruiken wat op zijn weg komt. Wat moet hij
anders doen? In verzinnen geloof ik
niet."
„Weet je wat de essentie van mijn
schrijven is? Dat ik geen afstand van
mezelf neem. Dat je als het ware
voortdurend verantwoording aflegt,
in de eerste plaats aan jezelf maar,
omdat je het opschrijft en publiceert,
ook aan anderen. Het publiek rea
geert op het ethos van de schrijver,
dat wil zeggen zijn karakter. Ze kun- Siciliaanse
nen dat reconstrueren uit zijn manier
Geerten Meijsing: „Een schrijver is een dief die alles moet gebruiken wat op zijn weg komt."
van schrijven. Ik wil graag een slecht mens
zijn. Maar ja. )e kunt je slecht voordoen, maar
dan speel je dat je slecht bent. Dat doorziet ie
dereen." Het woord geloofwaardigheid valt.
„Die is van vitaal belang!" Hij veert op. „Het ge
slaagd zijn van een roman, hoe ingewikkeld of
eenvoudig ook, hangt af van geloofwaardig
heid. Je moet er in mee willen gaan als je leest.
En dat is weer een kwestie in de eerste plaats
van stijl. Ik zeg dus: karakter is stijl. Hoe de zin
nen geschreven zijn, vormt het karakter van de
schrijver. Je hebt eerst het ambacht en door het
ambacht en de vervolmaking en verdieping er
van wordt je karakter langzaam gevormd."
Geerten Meijsing is twee maanden in Neder
land. In december gaat hij weer terug
naar Sicilië, waar hij al lange tijd
woont. „Dan moet ik terug, want
daar word ik niet gestoord." Hij heeft
er twee boeken 'in de steigers' staan.
Een boek over de schrijver George Gis
sing, met wie hij een persoonlijke
identificatie heeft, en een over 'wel
levenskunst', „wat eigenlijk mijn laat
ste boek zou moeten worden",
wsjiws Een boek ontstaat, bij hem, in een
flits. „Wellevenskunst in één nacht. Ik
zag het tot in de details voor me. Wanneer ik
begin te schrijven, weet ik hoe het eindigt. Als
je niet weet waar je naar toe gaat, hoe moet het
dan met de spanning? Ik hoor het zo vaak
schrijvers die zeggen dat een boek zich vanzelf
schrijft. Dan denk ik: waar zijn die mensen
toch mee bezig?"
Bij De ongeschreven leer, dat hij in 1995 publi
ceerde - „lichamelijk en geestelijk op de toppen
van mijn kunnen" - liep het zo uit de hand dat
hij zich moest laten opnemen. „Mijn geest
werd verduisterd door de melancholie. Wel
licht omdat het boven mijn macht ging, maar
dat geloof ik niet. Het ging wel ten koste van
de relatie met mijn verloofde, de enige verloof
de van mijn leven. Het kan ook niet; als schrij
ver kun je er geen vrouw op nahouden. Het
zou heerlijk zijn om straks iemand te hebben
die mijn rolstoel wil duwen. Het eindigt echter
altijd zo: of ik ga eruit of die slet van die muze
van jou. Schrijven moet centraal in het leven
kunnen staan, anders kan ik het niet. Ik ben
heel ouderwets en romantisch. Het schrijver
schap is een manier van leven."
Geerten Meijsing: Siciliaanse vespers. Roman. 286
pag. 18,95 euro. Uitgeverij Balans.
