Buitengebied
Veel namen voor Kanaalzicht
A werke een verke was,
zou 'k het vandaege nog slachte
Nieuwe raadkaart
to
1 8 j Zaterdag 17 november 2007 PZC
D
O
5
u*
O
z
De nieuwe raadkaart uit de collectie van Hans Lindenbergh toont ander
maal een beeld van een echt plattelandsdorp, in het westen van de pro
vincie. De vraag is als gebruikelijk: om welk dorp gaat het? Nadere bij
zonderheden over de situatie toen en nu zijn van harte welkom.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk donderdag 22 november wor
den gezonden aan: Redactie PZC Buitengebied, postbus 31,4460 AA
Goes; fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl.
Onder de inzenders van een goede oplossingen worden drie waardebon
nen verdeeld.
door Rinus Antonisse
Veel namen voor dezelfde
plek. De raadkaart van vori
ge week toont wat nu Ka
naalzicht heet, in de kern
Sluiskil. Verschillende inzenders
schrijven dat de plek ook bekend
staat als Onder de bomen, de
Weie of Margarinebuurt.
Kanaalzicht vormde samen met
de straat Stroodorpe het gehucht
Stroodorpe, destijds gemeente
Westdorpe, meldt Jack Meeuwse
uit Terneuzen. „De huizen staan
onder aan de kanaaldijk, daarom
is het er best vochtig. Dat is er niet
op verbeterd toen de sloot voor de
huizen vervangen werd door een
rioolbuis. In mijn eerste herinne
ringen - geboren op Kanaalzicht in
1945 zag het er zo uit als op de fo
to, al waren de bomen veel dik
ker."
'Strooidorp' is door het graven van
het kanaal Gent-Terneuzen
(1825-27) afsgescheiden van West
dorpe, weet Maurice Kindt uit
Westdorpe. „Hier moesten we in
de jaren vijftig toen we naar
school gingen geregeld overstap
pen op een andere ZVTM-bus,
van Sas van Gent naar Terneu
zen", herinnert W. D. van Moor
ten uit Oostburg zich.
„Op de foto staat mijn oma, E.
Maas-de Kraker. Op verzoek van
de fotograaf is ze voor het huis blij
ven staan. Het was schoonmaak
tijd, omdat er geen gordijnen op
hingen. Het eerste huis werd be
woond door de familie De Waal
en het derde door de familie Lau-
ret. Het zandpad is nu een asfalt
weg."
N. Schieman-van de Broeke uit
Sas van Gent woonde er tussen
1971 en 1989 op nummer 23. „Het
huis was vroeger van bakker Goet-
hals van de Zandstraat en wij koch
ten het van de familie Pijpelink.
Nu woont er een dochter." A. Gil
lissen-van Hoeve uit Middelburg is
er geboren en weet dat er een wei
van Broer Smet was, met een vij
vertje erin, waarop 's winters druk
werd geschaatst. „In de straat
Strooidorpe woonden toen over
wegend arbeiders, in de huizen op
Kanaalzicht wat beter gesitueer
den." A. S. A. Lafort uit Oost-Sou
burg wijst op nummer 42, huize
Winanda, 'een markant huis met
puntdak waaruit blijkt dat het
huis vierkant is'.
In de jaren vijftig van de 20ste
eeuw keken de bewoners lange
tijd uit op caissons, die in het ka
naal waren opgelegd. Gebouwd
voor de invasie in Normandië en
later deels gebruikt bij de afslui
ting van de Braakman in 1952,
meldt D. E. Tollenaar uit Terneu
zen. Kees Stevense uit Middelburg
geeft aan dat de Kanaalweg werd
aangelegd op de dijk door het Axel-
se Gat (de kapitale dam). Verderop
gelegen huizen werden vooral be
woond door werknemers van de
elektriciteitscentrale Driekwart bij
Westdorpe (in 1990 gesloopt).
De waardebonnen gaan naar: A.
Meertens, Terneuzen, A. de Bruin,
Sluiskil, A. Gilissen, Middelburg.
door Engel Reinhoudt
Allang ligt de uitdrukking 'het is ier aol
kantje-levantje' op mijn bureau. De
vraag is wat ze betekent en waar ze van
daan komt. Het Zeeuwse woordenboek
verklaart dit gezegde als 'het is hier keurig in or
de'. Je zou verwachten dat in het pas verschenen
Zeeuws etymologisch woordenboek de achter
grond hiervan te vinden zou zijn. Helaas, ik heb
de term niet kunnen vinden. Automatisch gin
gen mijn gedachten naar moeders kabinet, waar
van de kastboorden met een kantje waren ver
sierd. Kant l'avant: kant ervoor. Wie het beter
weet, mag het zeggen.
Nu we het toch over uitdrukkingen hebben,
gaan we er maar even op door. In 't Kerkje van
Ellesdiek is men een paar jaar terug begonnen
met het uitgeven van kaarten met spreekwoor
den en gezegdes in het Zeeuws. De activiteit is
een beetje op de achtergrond geraakt, maar er
wordt over gedacht om de serie nieuw leven in
te blazen. Het is een leuke manier om het dia
lect onder de aandacht te brengen.
Hieronder volgen een paar spreuken. Misschien
werken ze zo aanstekelijk dat lezers zich geroe
pen voelen ook eens in het geheugen te graven
naar spreuken die men weet, of creatief te zijn
en er zelf te bedenken en eventueel te vertalen.
De eisen: niet al te bekend, niet al te voor de
hand liggend, humoristisch, wijs. Als een schrij
ver bekend is, moet die naam worden genoemd.
De eerste die me te binnenschoot was er een die
ik leerde van mijn vroegere buurvrouw:
'Aolles kan', zei Jan Tolleman, en die zett'n de
lappe nest 't gat. Een ijzersterke vind ik ook: 'Aol-
le bitjes elpe', zei 't wuufje en ze pist'n in de zeê.
Een leuke is 'Aolles mie maete' zei de kleêrmae-
ker en die sloeg z'n vrouwe mie d'ellestok. Je
ziet meteen dat zo'n spreuk begint met een ster
ke bewering, die in het tweede gedeelte belache
lijk wordt gemaakt.
Een tweede categorie zijn wijze uitspraken, zo
als die in de literatuur te vinden zijn. Uit het
boek Spreuken komt: Van kommer krumpt j'n
arte, mè een goed woord maèkt het blieë.
Ook in boeken met aforismen kom je fraaie uit
spraken tegen, die het in vertaling best goed
doen: Iedereên wil de vredespupe röke, mae gin
mens wil om tebak. Het geloof is een stok om
op te steunen, gin stok om een aar mie te slaen.
(E. Laurillard). A geluk je bestemming is, ei j'n ei
gen nie te weren.
Tot de meer humoristische uitspraken zijn de
volgende te rekenen: A werke een verke was,
zou 'k het vandaege nog slachte. Of: A je eiers
wil raepe, mö je tegen 't kaekelen kunne. Geld is
een goeien errebeier, mè een slechte'n baes.
Ze zijn niet allemaal even sterk, maar: Aolle
graen ei z'n kaf en beter een stute in je maele
dan een plume op j'n 'oed.
Moeilijk? A 't pakt kan een os kalve!
A je d'r weet of maèke wil, stier ze dan per
e-mail naè cn.zeeuws@zeealandnet.nl of per
brief naè Werrilaan 21,4453 CA 's-Heerenhoek.
