Kattenstaart altijd welkom
v42 I Prisma
Zaterdag 17 november 2007 PZC
Staarten zijn altijd welkom in de tuin. Ze zorgen voor het
broodnodige contrast met andere bloemvormen. Er zijn
nogal wat staarten, te beginnen met een van de meest ge
hate onkruiden van allemaal: de paardenstaart, een plant die
ook bekend is onder de namen heermoes en akkerpest.
Dit is niet de staart die ik bedoel als ik het heb over welkome
staarten. Dan bedoel ik de kattenstaart, een naam die door
twee planten wordt gedeeld: de eenjarige Amaranthus en de
vaste Lythrum. Lythrum salicaria is een inheemse plant die
langs sloten en vaarten groeit en die veel stikstof nodig heeft,
waardoor het een van de weinige wilde planten is die niet van
overbemesting te lijden heeft. Een paar selecties van deze wil
de kattenstaart hebben carrière gemaakt als tuinplant.
In onze tuinen gedragen kattenstaarten zich ordentelijk, maar
in de VS is Lythrum salicaria uit de tuinen ontsnapt en daar
heeft de plant zich, bij gebrek aan concurrenten, tot een ge
ducht onkruid ontwikkeld. De Amerikaanse overheid heeft
hierop gereageerd met een verbod op het verkopen van alle
soorten Lythrum. Een aardig voorbeeld van het dempen van
de put nadat het kalf verdronken is, want de kattenstaart is in
de Verenigde Staten niet meer uit het landschap weg te den
ken. En ach, zo erg is het niet, zo'n invasie van allochtone plan
ten. Bij ons zijn het vaak Amerikaanse planten die het hele
land veroverd hebben: de teunisbloem en het krentenboom-
pje zijn zo algemeen, dat we ze bijna als heemplanten zijn
gaan zien.
Kattenstaarten zijn gemakkelijke
planten. Hoewel ze in het wild
op drassige grond groeien, heb
ben ze in de tuin bewezen het
net zo goed op droge grond te
doen. Ze kunnen jarenlang op
dezelfde plaats blijven staan en tijdens de bloei trekken ze een
grote menigte van hommels, bijen en vlinders aan. Vaste plan
ten vertonen meestal geen herfstkleur, maar de kattenstaarten
zijn een uitzondering en verkleuren in het najaar naar paars
en vlammend rood.
De mooiste variëteit is Lythrum salicaria Blush, die van juni tot
september bloeit met grote lichtroze aren. 'Blush' is steriel,
hoewel dat de Yankees niet heeft kunnen vermurwen. Door
dat de bloemen niet bevrucht kunnen worden, bloeit de plant
langer dan normaal. Andere goede variëteiten van Lythrum sa
licaria zijn 'Feuerkerze', 'Robert' en 'Morden's Pink'. Op goe
de, stikstofrijke grond kunnen Lythrums een hoogte van an
derhalve meter bereiken, maar 'Robert' is een relatieve dwerg
en wordt niet veel hoger dan 60 centimeter.
Hoewel er maar één soort in Nederland voorkomt, telt de Ly-
thrumfamilie ruim vijfhonderd soorten. Een soort die je ook
als tuinplant aantreft, is Lythrum virgatum, een plant uit Cen-
traal-Europa en Azië. Sommige fijnbesnaarde tuiniers die het
blad van onze inheemse kattenstaart wat aan de grove kant
vinden, planten liever Lythrum virgatum Rose Queen, een plant
waarvan het toch al weinig in het oog springende blad tijdens
de bloei verdwijnt onder een enorme massa lichtroze bloem
aren. 'Rosy Gem' is een nieuwe vondst die de aloude 'Rose
Queen' van de troon dreigt te stoten. 'The Rocket' is een ande
re variëteit, waarvan de
bloeiwijzen als vuurpij
len omhoog schieten tot
de bescheiden hoogte
van ruim 50 centimeter.
Want Lythrum virgatum
is slanker gebouwd en.
kleiner van postuur dan
zijn polderlandse even
knie.
Zowel Lythrum salicaria
als Lythrum virgatum
kan door stek worden
vermeerderd. Snijd in
het voorjaar de jonge uit
lopers van de planten
vlak boven de grond af
en pot ze op in een
mengsel van fijn grind
(of scherp zand) en pot
grond. Houd de stekjes
nat zodat ze niet indro
gen. Na een week of drie
hebben de stekken wor
tels gemaakt en na een
paar maanden kunnen
de jonge kattenstaarten
worden uitgeplant.
Zo erg is het niet,
zo'n invasie van
allochtone planten
Lythrum salicaria Blush.
foto Romke van de Kaa
KUNST in de
Kunst in de badkamer of het toilet. Een raar idee? Helemaal niet,
zeker niet als je ontdekt wat er mogelijk is. Sommige
kunstenaars leggen zich zelfs speciaal toe op kunst in de natte
ruimte. Er is niet alleen kunst om te bewonderen, maar ook om
te lachen, zoals het ludieke urinoir Kisses. Een beetje speuren op
het net levert heel wat mogelijkheden op; óók om zelf te doen.
door Folly van Dijk
Glaskunstwerken
van Henny Joris.
foto's Peter van
Huijkelom
Unieke glaskunst
Henny Joris uit Herten (L) creëert een exclusieve vorm van glas
kunst voor de badkamer. Verf komt daar niet aan te pas; hij ge
bruikt gemalen glas voor de voorstelling die als pasta met een spe
ciale techniek ('het geheim van de smid') op een glasplaat wordt
aangebracht. Drogen gebeurt in de oven, waarna de glaskunst voor
altijd mooi blijft, omdat vocht er geen vat op heeft. „Omdat het de
oven in moet, ben ik gebonden aan een maximale maat van 80x160
centimeter", zegt Joris. „Veel mensen kiezen daarom voor een
twee- of drieluik, soms
deels transparant. Dat
wordt extra mooi als het
schilderij een stukje van
de muur wordt bevestigd
met indirecte verlichting."
Een tweeluik van 120x60
centimeter komt op onge
veer 500 euro.
www.hennyjoris.exto.nl
Nina Valkhoff maakt
bijzondere wc-brillen.
foto's PR
Creatief op commando
„Het moet heel raar zijn, wil ik het niet kun
nen", zegt Nina Valkhoff Daarmee doelt ze on
der meer op de persoonlijke wc-brillen die ze
maakt. „De mogelijkheden zijn vrijwel onbe
grensd. In principe maak ik alles: portretten, land
schappen, teksten, noem maar op."
Voor wie deze vorm van badkamerkunst zelf onder
de knie wil krijgen, geeft Valkhoffbovendien beslo
ten workshops voor groepen, bijvoorbeeld aan bedrij
ven. Ook op een andere manier kan Nina Valkhoff
badkamers een hele nieuwe look geven, zoals bij
voorbeeld met haar bij
zondere spiegels of een
passende muurschil
dering.
www.ninavalkhoff.nl
