1 2 Zaterdag 10 november 2007 PZC
Rijke kunstverzamelaars
De kunstcollectie van de Britse
koningin Elizabeth is waar
schijnlijk een van de meest
waardevolle ter wereld. Ze
heeft werken van Michelange
lo, Rembrandt, Raphael, Ver
meer en Canaletto. Alleen al
de verkoop van de parade-
paardjes zou haar 1,48 miljard
euro rijker maken.
De bekendste Nederlandse
kunstverzamelaars zijn nog al
tijd Boymans en Van Beunin-
gen (met kunst van o.a. de ge
broeders Van Eyck, Pieter Brue-
gel de Oude en Rembrandt) en
Helene Kröller-Müller (o.a.
Van Gogh, Jan en Charley Toor-
op). Van hun collecties zijn be
kende musea gemaakt.
Ook Nederlandse industriëlen
hebben veel kunst in bezit. Zo
werden onlangs de collecties
van Frits en Anton Philips ver
kocht.
De meest zonderlinge kunstver
zamelaar is ongetwijfeld de Ja
panse papiermagnaat Ryoei
Saito. Hij kocht Het portret van
dokter Cachet van Vincent van
Gogh en Au Moulin de la Galette
van Auguste Renoir. Hij keek er
enkele uren naar en liet de
schilderijen opbergen in een
kluis. In zijn testament liet hij
vastleggen dat hij samen met
de twee kunstwerken gecre
meerd wilde worden. Het nood
lijdende bedrijf dat hij achter
liet heeft volgens de Wall
Street Journal deze wens gene
geerd en de werken onder
hands verkocht voor rond een
kwart van de prijs die Saito er
voor betaalde.
De Japanse verzekeringsmag
naat Yasuo Goto kocht in
1987 voor 39,9 miljoen dollar
Van Goghs Vaas met twaalf zon
nebloemen. Het zou zijn beland
in de kluis van een Japans be
drijf waar het jaren heeft gele
gen. Nu hangt het schilderij in
het Museum of Modern Art in
Tokio.
De Amerikaanse oliemiljardair
John Paul Getty heeft de
meest waardevolle privé-kunst-
verzameling ter wereld, ter
waarde van vier miljard euro,
bij elkaar gespaard. Zijn verza
meling met onder meer Re
noir, Cézanne, Goya en Manet
is te zien in het Getty-museum
in Los Angeles.
Ook film- en popsterren heb
ben meesterwerken in huis. Ac
trice Elizabeth Taylor raakte
haar schilderij Zicht op het ge
sticht en de kapel van Saint-Rémy
van Vincent van Gogh bijna
kwijt. De joods-Duitse familie
Mauthner claimde dat het
werk hen door de nazi's was
ontnomen. Taylor kon bewijzen
dat haar vader het schilderij in
1963 voor 164.000 dollar
kocht, inmiddels is het tiental
len miljoenen waard.
Steeds meer rijke
particulieren kopen grote
meesterwerken op. Ook
deze week legden ze
recordbedragen neer voor
een Matisse en een
Gauguin. Ze drijven de
prijzen zo ver op, dat musea
uit de markt worden
gedrukt. Zo dreigt kunst te
verdwijnen naar de
huiskamers, of erger nog: de
kluizen, van rijke Chinezen
en Russen.
door Monique Prins
Illustratie Chantal van Wessel
H
Wat de gt
et ene na het andere
record voor bekende
meesterwerken sneu
velde deze week op
kunstveilingen in
New York. Voor het beeld Vrouwen
hoofd van Picasso werd bij veiling
huis Sotheby's een bedrag van 29,1
miljoen dollar betaald. Bij concur
rent Christie's leverde Haremvrouw,
blauwe harmonie een record op van
33,6 miljoen dollar.
„Griezelige bedragen", zegt direc
teur Huub Blankenberg van de Vere
niging Rembrandt. De vereniging
steunt Nederlandse musea bij de
aankoop van bijzondere kunstwer
ken die van belang zijn voor het cul
tuurgoed. „Dit soort idiote prijzen
staat niet meer in verhouding tot
de waarde die een kunstwerk verte
genwoordigt. Wat de gek ervoor
geeft, dat lijkt de leidraad te zijn ge
worden."
En dan is het nog de vraag of die
'gek' ook echt een 'kunstgek' is, er
kent Blankenberg. „laren geleden
kocht een rijke Amerikaan het schil
derij Irissen van Van Gogh. Van
hem is bekend dat voor hem voor
op stond dat hij de hoogste prijs wil
de betalen die ooit voor een schilde
rij was betaald. Hij zei de 70 mil
joen dollar graag te betalen omdat
de aankoop hem publiciteit oplever
de die hij voor dat bedrag nooit had
kunnen kopen. En dan had hij er
op de koop toch nog een leuk Van
Gogh-je bij. Waanzin natuurlijk."
Blankenberg kijkt soms met wee
moed naar kunst die aan de musea
voorbij gaat. Toch is hij niet somber
gestemd. „Musea hebben het voor
deel van de lange adem. Je ziet dat
rijke mensen geneigd zijn eerst veel
geld uit te geven aan grote huizen
en dure auto's. Daarna zoeken ze in
houdelijke verheffing via kunst. En
als ze die kunst enkele jaren heb
ben, krijgen ze toch vaak de behoef
te hun kunst aan de maatschappij
te laten zien. Dat kan door de kunst
in bruikleen te geven, of door een
schenking mét naamsvermelding."
Toen een rijke oliemiljardair als
John Paul Getty in de jaren twintig
en dertig kunst gingen kopen, was
ook de vrees dat de meesterwerken
nooit meer voor het grote publiek
te zien zouden zijn, stelt Blanken
berg. „Na zijn dood is van zijn pri-
vé-collectie een museum gemaakt
dat nu door miljoenen wordt be
zocht. Wie weet gebeurt dat ook
met de collecties die rijke Russen
Chinezen op dit moment aan het
verzamelen zijn."
De verwachtingen van de veiling
van (een deel van) de Goudstik
ker-collectie volgende week en de
kunstbeurs PanAmsterdam later d
ze maand zijn hooggespannen.
Toch zijn er geen garanties. Voor
het schilderij Korenvelden van Vin
cent van Gogh werd deze week
