A/1 aak van de A/lax Havelaar twee
totaal verschillende toneelbewerkingen,
dat zou pas een uitdaging zijn
't Klooster van Rilland in Keltische sferen
PZC Maandag 5 november 2007 21
RILLAND - 't Klooster van Rilland ademde zaterdag één
en al mystiek. In het hotel-restaurant-congrescentrum
werd het Celtic Festival gehouden. Het voor deze gele
genheid rijkelijk bewierookte complex leende zich uit
stekend voor het groots opgezette en drukbezochte (be-
nefiet)evenement. Veel bezoekers hadden zich 'in stijl'
uitgedost, bijvoorbeeld in een kilt. Van twaalf uur 's mid
dags tot middernacht waren er in diverse zalen doorlo
pend optredens van allerlei muziek- en dansgroepen,
waaronder Cairn O'Mhor Oisin (foto). Verder waren
er onder meer verhalenvertellers, een whiskeyproeverij,
portrettekenaars en kraampjes met allerhande produc
ten, van sieraden tot servies. Om middernacht kwamen
alle deelnemende muzikanten samen voor de grote fina
le. De opbrengst van het Celtic Festival en de eerder ge
houden belactie wordt vandaag bekendgemaakt en
komt in zijn geheel ten goede aan een bouwproject in
kinderdorp Patmos in Congo, van de Stichting Interna
tionale Kinderhulp.
foto Willem Mieras
AGENDA
THEATER
Kuifje, De Zonnetempel: musical en fa
milievoorstelling, Stadsschouwburg -
Antwerpen 15.00 en 20.00 uur.
MUZIEK
Herman van Veen
Theaterconcert door Herman van Veen,
Antwerpen, Arenbergschouwburg, 20.15
uur.
Matt Wilson
Arts and Crafts: jazzconcert door groep
uit de US, Brugge, De Werf, 20.30 uur
EXPOSITIES
VEERE - Gemeentehuis, ma t/m vr 9-16
uur, do tot 19 uur: Ineke Otte, kleur,
kleur, kleur (t/m 28/11);
meer agendanieuws op www.pzc.nl
Scène uit Kuifje, de Zonnetempel; vandaag in Antwerpen. foto GPD
FILM
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel, Halloween: 20.00 uur;
The Heartbreak Kid: 20.00 uur; Stardust:
20.00 uur; In this world: 20.30 uur;
MIDDELBURG
Schuttershof, Mon fils a moi:20.00 uur;
TERNEUZEN
Merral, Alles is liefde: 20.00 uur; Rush
Hour 3: 20.00 uur; The Heartbreak Kid:
20.15 uur;
VLISSINGEN
CineCity, Alles is liefde: 16.15, 19.15
uur; Atonement: 16.15,19.00 en 21.45
uur; Death Sentence: 21.45 uur; Plop en
de pinguïn: 14.00 uur; Ratatouille: 13.45
uur; Rogue Assassin: 13.45, 16.15, 19.00
en 21.45 uur; Rush Hour 3: 19.15 uur;
Stardust: 13.45 uur; Surfs Up: 14.00 en
16.15 uur; The Bourne Ultimatum: 21.45
uur; The Heartbreak Kid: 16.15, 19.00 en
21.45 uur; The Invasion: 19.15 uur; The
Kingdom: 22.00 uur; Timboektoe: 13.45,
16.15 en 19.15 uur; Waar is het paard
van Sinterklaas?: 14.00 en 16.00 uur;
Sneak: 22.00 uur;
NADER BESCHOUWD
door Willem Nijssen
De Max Havelaar is waarschijnlijk
het meest bekende nooit gelezen
boek. Volkomen ten onrechte,
vinden natuurlijk de bewerkers
voor film en toneel. En inderdaad zitten
er veel mooie verhalen en fragmenten in
dit caleidoscopische boek. Het slotwoord,
waarin Multatuli zelf het woord neemt,
verdient het om opgenomen te worden
in de fictieve verzameluitgave Mooiste
toespraken ter wereld. In het - echt be
staande - boek Toespraken die de wereld
veranderden zal hij wel niet staan, want
veel effect heeft de Max Havelaar nooit ge
had. Terwijl het boek toch een regelrech
te aanklacht was tegen de uitbuiting van
de Indiër. Avant-la-mensenrechten.
Het drama in de Max Havelaar zit diep
weg verstopt. Dat was al een (voorzichti
ge of doortrapte?) keuze van de schrijver,
Multatuli. En zijn tijdgenoten hebben
weinig gedaan om het bloot te leggen.
Aan ons - en zeker aan de bewerkers -
om het er wél uit te halen. Maar hoe kan
je de parabel van de steenhouwer en het
verhaal van Saidjah en Adinda zo 'bewer
ken' dat ze hun geheime boodschap wél
onmiskenbaar overbrengen?
In de bewerking van Ab Gietelink (afgelo
pen woensdag in het Arsenaaltheater) ge
beurt dat respectievelijk door middel van
schimmen- en poppenspel. Dat is het
'multidisciplinaire' aan zijn bewerking.
Waar ook lokale muziek en de projectie
van oude filmpjes en foto's onder vallen.
Sommige ingenieus gebruikt, om bijvoor
beeld een reis per koetsje uit te beelden.
Maar het jammere is dan weer dat dat
vaak zo onbeholpen gebeurt. Vooral het
verhaal van Saidjah als poppenspel, van
dichtbij gevolgd door een camera en dat
dan weer op groot scherm geprojecteerd,
blinkt uit door amateurisme. En dat is
écht heel jammer, want ik heb wel be
wondering voor de heel speciale aanpak
van het Theater Nomade van Ab Giete-
link: op locatie, met historisch besef en
politiek bewustzijn. Denk maar eens te
rug aan Jeltsin Rex (een politiek stuk over
Koning Oedipus en Boris Jeltsin) uit 1994
of Babylon, Saddam en Ik (over de Golf
oorlog) uit 1992. Brandend actueel toen,
en niemand deed het hem na (of voor)!
Excuses maken is in. Onlangs nog
door het Antwerps stadsbestuur tegen
over de joodse gemeenschap. Maar dat
was niet de toon van Multatuli. Er was
heilige verontwaardiging en de vaste over
tuiging dat niemand die ervan hoorde, de
misstanden nog langer zou dulden. Dat
was de gloeiende kracht van het slot
woord en ik vind die wel degelijk terug in
de toneelbewerking. Onberispelijk ge-
Ab Gietelink (Multatuli, links) en Dick Top (Droogstoppel) in Max Havelaar.
bracht door de Multatuli van dienst, Ab
Gietelink. Dankzij een tekst waar sowieso
geen hamer en aambeeld ooit nog een
schilfer van afkunnen krijgen. Maar de
rest, dat was ook nu weer vooral veel
kostumering.
Eerlijk gezegd heeft het oorspronkelijke
werk ook al iets dubbels. Er is dat befaam
de en terechte aanklagen, maar er is ook
veel beklagen. Multatuli, 'ik die veel gele
den heb'. Dat stuk van de Max Havelaar
is niet zozeer een Indisch drama, maar
eerder een 'Hollands drama'. De film en
een eerdere toneelbewerking leggen veel
nadruk op dat minder 'gloeiende', dat
kleinburgerlijker, dat gekostumeerdere
deel.
„Tot mislukken gedoemd?" (met vraagte
ken!), vermoedde ik vooraf van deze voor
stelling. Dat ging over het samengaan van
het 'Indisch' en het 'Hollands' drama. Ik
denk dat het interessanter is om die niet
langer bij elkaar te willen houden. Maak
van de Max Havelaar twee totaal verschil
lende toneelbewerkingen, dat zou pas
een uitdaging zijn.
Deze week
De Wetten van Kepler is ondertussen
bijna een gevestigde waarde, maar voor
mij hebben ze nog altijd de 'geur' van an
der theater, en dat hoop ik woensdag in
het Arsenaaltheater weer te beleven in
een oldtimer: Othello.
En nóg klassieker (maar dat blijft lok
ken!) is I-Iedda Gabler, zaterdag in het
Scheldetheater in Terneuzen.
a Reageren kan via: willem.nijssen@jubii.nl
