Boeken
Honderd meesterwerken
:vkfvl
l'Hh
H
jr-
■m
t
Verontrustend en bloedspannend Het steeltje van de paprika
I
ra
SI
Reggie
Nadelson
ra
14 Donderdag 1 november 2007 PZC
Je kunt eindeloos over de canon
delibereren; je kunt er ook gewoon
een samenstellen. In de reeks Perpetua
komen de honderd beste boeken uit
de wereldliteratuur samen.
door Theo Hakkert
Wanneer de wens voor het eerst
geuit werd, is voer voor boekhis
torici. Alle echt klassieke bellet
trie in één uniforme reeks en
liefst eeuwig leverbaar - wat een droom. Mis
schien stamt de wensdroom uit de tijd dat zo'n
reeks ontstond in Engeland, waar Penguin
pocket reeksen uitgaf met de grote werken uit
de wereldliteratuur. De zwarte ruggen van de
Penguin Classics, de oranje van het actuelere
werk. Alle grote namen gebroederlijk naast el
kaar en niet verdeeld over verschillende uit
geverijen. s
In Nederland is er veel en vaak gepraat over
zo'n reeks, maar uitgeverijen geven niet graag
hun 'eversellers' op. Ze vormen een basis die
een uitgever niet kan missen. Alle boeken van
Hella Haasse, Gerard Reve, Jan Wolkers, Con
nie Palmen, Maarten 't Hart, W. F. Hermans
en honderden, honderden anderen samen in
één reeks, deze droom zal geen werkelijkheid
worden.
Er is eigenlijk maar één reeks die enigszins in
de buurt komt en dat is Privé-domein, de serie
met autobiografische geschriften, uitgegeven
door De Arbeiderspers.
Zeker in een tijd waarin op allerlei gebieden
weer over de canon wordt gepraat, verbaast het
niet dat het idee voor een uniforme reeks mees
terwerken uit de wereldliteratuur opnieuw is
opgepakt. Zelfs het scheiden van kaf en koren
voldoet hierbij niet. Van het koren krijgen al
leen de gouden aren toegang tot de reeks Perpe
tua, waarvan het eerste deel inmiddels is ver
schenen. Maandelijks verschijnt een nieuw
deel, gebonden, in sommige gevallen opnieuw
vertaald. De reeks zal uit honderd boeken be
staan. Maar mede-initiatiefnemer, uitgever
Mark Pieters van Athenaeum - Polak Van
Gennep, waar de reeks verschijnt, hoopt dat
het niet bij honderd zal blijven. Opmerkelijk is
dat bij Perpetua de verschillende uitgeverijen
samenwerken.
Maar welke zijn die honderd beste boeken uit
de wereldliteratuur? Twee criteria werden ge
hanteerd: alleen overleden schrijvers en één ti-
m
A v(
1.
■~r-
- -
tel per auteur. Verder niet, dus zowel proza,
poëzie als toneel, en uit alle tijden en culturen.
Roept u maar. De eerste selectie werd gemaakt
door een jury bestaande uit Hella Haasse, Kris-
tien Hemmerechts, Kees Fens, Piet Gerbrandy,
Arnon Grunberg en Maarten Asscher. Ze lever
den ieder een top honderd in. De tachtig topti-
tels van hun gezamenlijke lijst worden in de
reeks opgenomen. De laatste twintig worden
via internet gekozen door het publiek, maar uit
een groslijst van slechts 36 titels.
Het is een indrukwekkend programma. Lo
gisch is dat de reeks is begonnen met Don Qui-
chot van Cervantes, vaak beschouwd als de eer
ste en meteen beste roman aller tijden. Veel
schrijvers van een groot oeuvre worden net als
Cervantes vaak geassocieerd met dat ene boek.
Flaubert met Madame Bovary, Melville met
Moby Dick, Conrad met Hart der duisternis,
Bronte met De woeste hoogten, Dante met De
goddelijke komedie, Multatuli met Max Have-
laar. Die komen dan ook allemaal in de reeks.
Maar wat te doen met Kafka? Met Hermans?
Met Faulkner? Met Elsschot? Het zijn respectie
velijk Het proces, Nooit meer slapen, Het geraas
en het gebral en Kaas geworden. Het is natuur
lijk onmogelijk het iedereen naar de zin te ma-
BOEKEN KORT
Lisa groeit op in
het café van haar moeder. Wie
haar vader is, weet ze niet. Als
ze zwanger is, verlaat ze haar
vriend en strandt in alcohol,
drugs en vooral in het besef te
kort te schieten. Ze laat haar
zoontje Tom achter bij haar
moeder en betrekt de flat van
haar overleden tante. Koppig
blijft: ze proberen greep te krij
gen op haar leven. Een mooi ge
schreven, beknopte debuutro
man van Andrea Voigt (1968),
die in 2004 als dichter debuteer
de met De tempel van Saturnus.
Andrea Voigt - Augustus in Parijs. De
Geus, 18,90 euro
'Don Quichot', hier getekend door Felix Guerain, is de eerste klassieker die Perpetua uitgeeft, foto GPD
ken. Anna Karenina kreeg de voorkeur boven
Oorlog en vrede. Van veel dichters is simpelweg
voor het verzameld werk gekozen.
Een apart probleem zijn de romanreeksen. Zo
komt van Marcel Proust begrijpelijkerwijs al
leen De kant van Swann in de serie, want voor
de hele 'Recherche' is natuurlijk geen plek. Van
Robert Musil staat wel De man zonder eigen
schappen aangekondigd, maar of dat ook echt
de vier delen zijn?
Geen Middelnederlandse teksten bij de eerste
worp; wel Hadewych op de keuzelijst voor de le
zers. Daarop staat ook Johan Huizinga's Herfst
tij der Middeleeuwen, maar verder weinig
non-fictie.
Het zijn bovendien erg Europese lijsten. Borges
is de enige Zuid-Amerikaan. En geen Nabokov,
Calvino, Scott Fitzgerald, Lowry Onder de vul
kaan), Bellow. Opvallend weinig dagboeken
ook. Het ontbreken in dat verband van Cesare
Pavese's Het leven als dagboek is een regelrechte
smet. Alleen dat boek is al reden waarom Per
petua na honderd delen gewoon door moet
gaan.
Mede samenstellen kan tot 31 december via:
www.klassieken.nl.
Een blank
echtpaar adopteert twee zwarte
kinderen Als de broers volwas
sen zijn, ontmoeten ze door een
bizar ongeluk hun moeder en
hun zusje, dat waanzinnig hard
kan lopen. Ann Patchet brak
door met haar roman Belcanto.
In Familie beschrijft zij hoe
sterk familiebanden kunnen
zijn, maar ook hoe weinig uit
komt van menselijke verwach
tingen. Patchet verweeft in haar
boek over een bijzondere moe
derliefde heel knap de ongelijk
heid tussen blank en zwart.
[jn Ann Patchet - Familie (Vert. Hien
Montijn). De Bezige Bij, 19,90 euro
Een
kleine twintig jaar nadat Philip
Kerr roem oogstte met zijn trilo
gie rond privé-detective Bernie
Gunther, maakt deze zijn come
back in De een van de ander.
Speelden de eerste drie avontu
ren in het Berlijn van de jaren
dertig, het vierde boek is gesi
tueerd in München. Anno 1949
is dat een plek waar schimmige
handel, hebzucht en vluchtende
oorlogsmisdadigers elkaar ont
moeten. Dan huurt de echtgeno
te van een verdwenen oorlogs
misdadiger hem in. Het lijkt een
eenvoudige klus, maar in het na
oorlogse Duitsland is niets wat
het lijkt.
Philip Kerr - De een van de ander
(Vert. Herman van der Ploeg). De
Boekerij, 18,95 euro
ryi Reggie Nadelson - Bar-
sten in de stad (Vert.
Ton Heuvelmans)
De Geus, 22,50 euro
door Mieske van Eek
et nieuwe boek van
Reggie Nadelson
over smeris Artie
Cohen speelt in het
New York van na 11 septem
ber. Het optimisme van de
New Yorkers heeft een flinke
knauw gekregen en vreemde
lingen worden argwanend en
vijandig bejegend. De van
oorsprong Russische politie
man Artie Cohen heeft na de
aanslagen dagenlang onafge
broken gezwoegd op zoek
naar overlevenden. In die ver
warrende tijd heeft zijn gelief
de Lilly hem verlaten. De
wond die zij achterliet is nog
niet genezen, toch probeert
Cohen bijna wanhopig een
bestaan op te bouwen met
zijn nieuwe vriendin. Als een
Russische vrouw op het
strand een stapeltje met
bloed besmeurde kinderkle
ding vindt, komt ook deze re
latie onder druk te staan. Co-
hen gaat op onderzoek uit.
Als ook zijn petekind, de
twaalfjarige Billy, onvindbaar
blijkt, krijgt zijn speurtocht
iets wanhopigs. Vooral omdat
New York meer aan zijn
hoofd heeft dan zoekgeraakte
kinderen.
Mishandeling, misbruik van
en moord op kinderen blijkt
steeds vaker een thema voor
schrijvers van misdaadro
mans. Het is een onderwerp
dat emoties losmaakt, maar
snel leidt tot vooroordelen en
foute conclusies. Nadelson
zet haar lezers herhaaldelijk
op het verkeerde been. Dat is
confronterend maar ook ver
helderend. De ontknoping
van het boek is verontrus
tend. Maar Barsten in de stad
is bovenal een bloedspan
nend boek, waarin de schrijf
ster het falen van de maat
schappij en het geploeter van
de eenling knap verweeft.
Samenstelling Wim
Brands en Monique
Edelschaap - Briefgehei
men. Uitgeverij Nw
A'dam. 288 pag. 19,90
door Aly Knol
Geheimen spelen zich
vaak rond het liefdes-
annex seksleven af,
maar niet allemaal. Zoals: 'Als
ik een bootje zie varen, hoop
ik dat het zinkt, zodat ik de
mensen kan redden en een
heldin zal zijn', of'In de su
permarkt breek ik altijd het
steeltje van de paprika alvo
rens ze te wegen'. Maar wie
het prachtig uitgevoerde boek
Briefgeheimen ter hand
neemt, komt er al snel achter
dat heel veel Nederlanders in
het geniep een ander begeren
dan de eigen partner. 'Ik heb
3x seks gehad met andere
mannen (terwijl ik gelukkig
getrouwd ben)', bekent een
briefkaartschrij fster.
Briefgeheimen is een project
van nrc.next, De Standaard,
Antilliaans Dagblad, Kids-
week en uitgeverij Nw
A'dam. Iedere dag sturen ano
nieme lezers een geheim dat
niemand mag weten naar de
betrokken publicaties. De eer
ste bundeling inzendingen is
nu in boekvorm verschenen.
Het is een heerlijk blader-
dan wel salontafelboek gewor
den, om in teugjes van te ge
nieten. Dat geldt ook voor de
korte verhalen van samenstel
ler Wim Brands over ontmoe
tingen met vaak nogal vreem
de mensen, die een geheim
koesteren. Uit een groot deel
van de inzendingen blijkt dat
veel Nederlanders in het ge
heim hunkeren naar ware lief
de. En er zijn ook heel ondeu
gende geheimen, zoals 'Ik rei
nig de onderkant van mijn
gelnagels bij voorkeur met de
elektrische tandenborstel van
mijn man'. Tot en met 7 fe
bruari is er in het Museum
voor Communicatie in Den
Haag ook een tentoonstelling
te bezichtigen rondom Brief
geheimen.
