De snelle groei
van Fairtrade
v19
PZC Zaterdag 27 oktober 2007
Van 25 oktober tot en met 3 november is het Max
Havelaar Fairtrade-week. De organisatie wil door
de Fairtrade-week consumenten bewust maken van
het belang van eerlijke handel voor boeren en ar
beiders in de ontwikkelingslanden en ze stimuleren
om Max Havelaar gecertificeerde producten te ko
pen.
Bert Koenders, minister van Ontwikkelingssamen
werking, opent de week. Programamaakster Floor-
tje Dessing zal in verschillende tv-programma's ver
tellen over haar rol als ambassadrice voor het merk.
In supermarkten zijn acties rond de producten met
het keurmerk.
Fairtrade-week
bananenland
hoger ligt dan de commerciële marktprijs. „Ik ver
kocht mijn bananen aan de grote bedrijven en
kreeg daar een slechte prijs voor. Nu ik me heb aan
gesloten bij El Guabo krijg ik een veel betere prijs",
zegt Luis Loja (42). De trotse eigenaar van twee hec
tare vol bananenplanten kan nu, dankzij dat extra
geld, zijn kinderen naar school sturen. „Fairtrade
heeft mijn leven veranderd. Ik voel me erkend als
kleine boer en leef in waardigheid."
Om lid te worden van El Guabo moeten
de boeren hun personeel een vastge
steld minimumloon betalen. Daarnaast
moeten ze milieuvriendelijk telen. Ze
mogen maar op beperkte schaal bestrijdingsmidde
len gebruiken. De boeren die ook nog eens het
stempel 'ecologisch' willen hebben, mogen hele
maal geen chemische middelen gebruiken.
„We wijzen best vaak boeren af, die lid willen wor
den van de coöperatie. Maar dan zeggen wij: zorg
eerst maar dat je je plantage op orde hebt", zegt
Lianne Zoetewij (33) uit Goes. Zoetewij is algemeen
manager bij El Guabo. Ze belandde jaren geleden
via een ontwikkelingsorganisatie in Ecuador en be
stiert nu het kantoor van de coöperatie.
Bovenop de Fairtrade-prijs komt nog een vast be
drag, het zogenoemde premium (1,75 dollar per
doos). Dat bedrag wordt niet individueel aan de
boeren uitgekeerd, maar wordt door de coöperatie
besteed aan sociale projecten, zoals een gemeen
schappelijke ziektenkostenverzekering. Zoetewij:
„We betalen ook mee aan een school voor geeste
lijk gehandicapte kinderen, een dokterskliniek en
een project voor gratis schoolspullen. De boeren in
de coöperatie beslissen in een algemene vergade
ring waar het geld heen gaat."
El Guabo, nu goed voor 0,85 procent van de Ecuado-
riaanse bananenexport, wil groeien. „We willen een
pain in the ass worden voor de grote jongens zoals
Dole en Del Monte." Daarvoor moet de vraag naar
Fairtrade-bananen uit Europa en de VS wel verder
toenemen. Want ondanks het feit dat die vraag de
afgelopen jaren al sterk gegroeid is, heeft El Guabo
meer bananen dan het onder de Fairtrade-labels
aan de Westerse supermarkten kan slijten. Het na
c<
Ecuador
Lianne Zoete
wij verruilde
het Zeeuwse
Goes voor
Equadoraanse
bananen.
infographic. BV bron. ANP
deel van Fairtrade is duidelijk: de prijs
die de westerse consument in de supermarkt
moet betalen voor een Fairtrade-banaan, ligt vaak
een stuk hoger dan die van een 'gewone' banaan.
Bananenplukker Victor heeft wel een voorkeur. Als
hij dan toch elke dag trossen van zestig kilo moet
sjouwen, doet hij dat het liefst op Fairtrade-planta-
ges. „Ik word er beter behandeld en beter betaald.
En er worden niet de ergste bestrijdingsmiddelen
gebruikt. Misschien dat de jeuk dan overgaat."
De verkoop van Fairtrade-producten in Nederland stijgt de
laatste jaren gestaag. Tussen 2005 en 2006 nam bijvoorbeeld
de verkoop van fruit met het Fairtrade-label, het keurmerk
van Max Havelaar, met ruim 20 procent toe. Directeur Coen
de Ruiter: „We hebben de tijdgeest nu mee. Mensen gaan
beseffen dat Fairtrade werkt. Ook supermarkten zien het
steeds meer zitten."
Het huidige aandeel van voor Fairtrade gecertificeerde pro
ducten op de wereldmarkt is echter nog geen procent. Max
Havelaar probeert daarom steeds meer producten onder het
Fairtrade-keurmerk in de winkels te krijgen: naast koffie en
bananen zijn dat inmiddels bijvoorbeeld ook wijn, ananassen
en sperziebonen. Max Havelaar is niet de inkoper van die
producten. Dat deel wordt verzorgd door commerciële be
drijven. Max Havelaar gaat wel over het toekennen van het
keurmerk en de promotie daarvan.
Volgens vrijhandelseconomen als de vorig jaar overleden Mil
ton Friedman zou Fairtrade funest zijn voor de economie:
het verstoort het natuurlijke evenwicht van vraag en aanbod.
De Ruiter: „Wij hebben nog niet geconstateerd dat mensen
meer gaan produceren als ze een betere prijs krijgen. Eerder
minder, omdat ze investeren in kwaliteit. De voornaamste
valkuil is te snelle groei. Je moet er voor blijven zorgen dat
je organisatie er klaar voor is. Vooral ook in de landen
van herkomst."
Emilia Ferreira, woordvoerster voor de bananengi-
gant Chiquita, vindt Fairtrade 'een waardevol voor
beeld van ethische productie'. Maar ze wijst er ook
op dat Chiquita al haar bananenplantages laat certifice
ren door het Rainforest Alliance-keurmerk, een onafhan
kelijke non-profit organisatie die kijkt naar milieuaspecten,
maar ook naar sociale omstandigheden op de plantages.
Naar de prijzen die de bananenboeren krijgen, kijkt dat keur
merk niet. Ferreira: „De aanpak van Chiquita verschilt van
Fairtrade-projecten omdat we ons ervan verzekeren dat er,
zowel bij grote als kleine bananenproducenten, milieu- en so
ciale standaarden worden gehandeerd, zonder dat we betrok
ken raken bij de prijs, distributie en marketing van bananen."
