irgroot de saamhorigheid
Dialect-expo gericht
op Zeeuwse jongeren
t zijn oor al meer dan zeventig jaar te luisteren
WÏÏ POLDERDIJK
'Circus weren'
v
Zeeland nog moet beginnen. Ze
willen zo veel mogelijk verhalen
verzamelen en vastleggen. Van de
oude vertelsels over lan Ake en an
dere boemannen, die bedoeld wa
ren om kinderen ontzag in te boe
zemen voor water, tot hedendaag
se moppen en broodje-aap verha
len.
Theo Meder: ,Ja, er ontstaan nog
steeds nieuwe versies van volksver
halen. Een voorbeeld is dat over
de bijbel in het Pentagon, die in
het inferno van 'nine-eleven' onbe
schadigd zou zijn gebleven. Dat
het later om een woordenboek
bleek te gaan, doet er niet toe.
Zo'n verhaal wordt doorverteld
vanwege de boodschap die erin
zit: de christelijke God weerstaat
de aanval van moslims op de Wes
terse wereld."
Ook oude gruwelthema's duiken
op in hedendaagse varianten. Zo
als die van de 'smileybende', over
het meisje dat door een groep jon
gens voor een onmogelijke keus
wordt gesteld: verkrachting of als
ze niet meewerkt worden haar
mondhoeken opengesneden tot
een 'eeuwige' glimlach. „Dit ver
haal", zegt Meder, „is ontstaan in
Schotland. Via Engeland, Frank
rijk en België kwam het bij ons.
We zagen het in golven door ons
land wandelen, als een soort epide
mie met een duidelijke etnische
ondertoon. Een Leidse studenten
vereniging kwam met de leus:
'Wees een heer, escorteer.' Vervol
gens kreeg je de 'debunking', de
ontkrachting van het verhaal."
Met een welwillend oog - en dat
hebben de onderzoekers - kunnen
soaps en afleveringen in de Bou-
quetreeks als nieuwe sprookjes
worden beschouwd. Het gaat er
immers om, dat 'ze' nog lang en ge
lukkig leefden.
Zo is ook het bovennatuurlijke vol
gens hen nog volop aanwezig. Zo
lang er mensen zijn die in een
God of een ziel geloven, blijft die
categorie verhalen bestaan, zeggen
de ondernemers. In kerken, maar
zeker ook daarbuiten.
nering in 1965 directeur. In de ro
mancyclus Het Bureau van zijn me
dewerker J.J. Voskuil wordt Meer-
tens neergezet als A.P. Beerta.
Sinds 1952 is het Meertens Insti
tuut onderdeel van de Nederland
se Akademie van Wetenschappen.
Het onderzoekt verschijnselen, die
vorm geven aan het alledaagse le
ven. Taal is belangrijk, evenals ge
bruiken en voorwerpen.
Een volksverhaal is een vertelling,
die kortere of langere tijd circu
leert tussen groepen mensen. Van
Roodkapje, Hansje Brinkers en de
Vos Reinaerde tot bij voorbeeld
verhalen die bedoeld waren om
kinderen ontzag in te boezemen
voor water of kinderlokkers. Te
genwoordig worden ook raadsels,
moppen en broodje aap-verhalen
tot het genre gerekend.
Het onderzoek naar oude en nieu
we volksverhalen wordt gevangen
onder de naam DOC Volksver
haal, waarbij DOC staat voor Do
cumentatie en Onderzoekscen
trum. Het DOC wil een standaard
werk publiceren met sagen en le
genden in Nederland.
Wie een verhaal te vertellen heeft,
kan online terecht op de DOC
Volksverhalenvragenlijst. Tevens is
er een database met meer dan
33.000 vertellingen, de Nederland
se Volksverhalenbank.
PZC Zaterdag 20 oktober 2007 37
Zeeuwse volksverhalen
In 2009 verschijnt een boek
met volksverhalen uit alle pro
vincies. Voor Zeeland staan de
volgende verhalen gepland:
Axel: de kwade hand
Biervliet: Willem Beukelsz,
spotnamen
Goes: Dominee Smallegange
's-Gravenpolder: heks Adriana
Braam
Haamstede: Willem van Haam
stede
Hulst: Reinaert de Vos
IJzendijke: helhond
Kamperland: Koo Meulblok
Kloetinge: De Weerwolf van
Kloetinge
Koewacht: Schat Witte Vrouw
Kwadendamme: Rinkelende al
taarschellen
Lamswaarde: Toverij met paas-
nagel
Meliskerke: Geheime kunst
Middelburg: Engelenwacht
Smytegelt
Nieuwerkerk: De mooiste
graancirkels van het Europese
platteland
Nieuwnamen: De verbrande
hand
Oostburg: De inval van de Bel
gische Blauwkielen 1830, boter-
potten als kanonnen
Oost-Souburg: Melkmeisje en
ronde putje
Pauluspolder Zeeuws-Vlaande-
ren: Rare visvangst, Ossaert
Renesse: Het Moordhoefje
Schoondijke: Het Duitse Scha
per
Sint Annaland: Zieledier
Sluis: Jantje van Sluis
Terneuzen: De Vliegende Hol
lander
Vlissingen: De Gouverneur van
Zeeland
Westerschouwen: De Zeemeer
min
Westkapelle: Overvaart der Zie
len
Yerseke: Willem Biersteker
Zierikzee: Huis der Tempeliers,
torenkruiers
Zuiddorpe: Werkgeesten
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - De Zeeuwse Klap-
banke, een reizende tentoonstel
ling over dialecten, krijgt een ver
volg, met name gericht op het on
derwijs. Doel is de geschiedenis,
klankverschillen en uitspraken
van de streektaal over te brengen
op jongeren.
Consulent streektaal Veronique de
Tier maakte dit gisteren in Middel
burg bekend bij de presentatie van
het Zeeuws etymologisch woor
denboek (dat de herkomst van
woorden verklaart). Voorzitter Lo
van Driel van de stichting Johan
Hendrik van Dale (opdrachtgever)
gewaagde van een uniek boek: het
eerste van een groep dialecten in
Nederland. Gedeputeerde Harry
van Waveren (cultuur) kreeg van
samensteller Frans Debrabandere
het eerste exemplaar van het door
Atlas uitgegeven boek.
Bij aanschaf van een nieuwe zonwering
100 euro retour voor uw oude
fjF GEVELVERFRAAIING
ALUMINIUM EN KUNSTSTOF KOZIJNEN, ZONWERINGEN, ROLLUIKEN, DAKRAMEN, GARAGEDEUREN
VLISSINGSESTRAAT 1 4371 RA KOUDEKERKE T0118 552010 F0118 552071 INFO@POLDERDIJKZONWERINGEN.NL
OUD SABBINGE - De werkgroep Zee
land van de Partij voor de Dieren
(PvdD) doet per brief een 'klem
mend beroep' op de Zeeuwse ge
meenten om voortaan circussen
met wilde dieren te weren. Het
welzijn van de beesten is door de
leefomstandigheden slecht en ze
moeten onnatuurlijke kunstjes
doen, stelt de PvdD. Door geen
voorstellingen van deze circussen
toe te staan, kan aan dierenleed
een halt toe worden geroepen, al
dus de werkgroep. „De gemeente
besturen dragen hiervoor een poli
tieke verantwoordelijkheid."
moor mr iw
Theo Meder (links) en Ruben Koman verzamelen volksvertellingen, van de Vliegende Hollander tot broodje aap-verhalen.
Beeld van Reinaert de Vos.
