1987
Huiveren en
genieten in
de financiële
achtbaan
De crash is jarig. Vandaag precies twintig jaar geleden stortten de
beurskoersen wereldwijd in. Miljarden gingen in rook op. Deze totaal
onverwachte beurskrach op 19 oktober 1987 ging als Zwarte Maandag
in de boeken. Herhaling is niet uitgesloten.
door Rik Elfrink
De anekdote is legenda
risch. Aad Jacobs, toen
topman van de groot
ste verzekeraar Nationa
le Nederlanden, rekende op de
avond van 19 oktober 1987 op de
rand van een krant uit hoeveel
zijn aandelenportefeuille in waar
de was gedaald. Hij zegt tegen zijn
vrouw: „Ik heb vandaag 750 mil
joen gulden verloren. Ik ben moe,
ik ga naar bed", zijn vrouw krijt
wit achterlatend.
Twintig jaar geleden brak totale pa
niek uit in de financiële wereld. Al
leen al in de Verenigde Staten daal
den de dertig belangrijkste fond
sen op die herfstdag gemiddeld
met 22 procent. Ter vergelijking: in
dat geval zou de belangrijkste Ne
derlandse beursindex AEX ineens
terugvallen van 550 naar 429 pun
ten.
De beurskrach van 1987 was de
zwaarste sinds die van 1929, waar
aan toen weinig beleggers nog her
inneringen hadden. „Het is de eni
ge nacht dat ik van aandelen niet
heb geslapen", zegt analist Corné
van Zeijl van SNS Bank. „Ik was
net analist bij Staal Bankiers en
had zelf ook wat stukken gekocht,
die ik snel van de hand deed. Van
het verlies heb ik heel veel ge
leerd."
De beurskrach van 1987 was nog
veel sterker dan de dalingen als ge
volg van de aanslagen op 11 sep
tember 2001, de dag waarop ook
het financiële centrum in New
York letterlijk door de instortende
Twin Towers werd getroffen. „In
1987 was de informatievoorziening
veel slechter dan nu", herinnert
Evert Waterlander van ABN Amro
zich.
„Destijds zaten we met de hele af
deling vol ongeloof achter een te
lex waar de koersen binnenrolden.
We liepen achter de muziek aan.
Nu ziet iedereen op internet direct
hoe de koersen van aandelen zich
ontwikkelen. Koopjesjagers stap
pen daardoor eerder in."
De krach van '87 is bijzonder van
wege het grote effect op één dag
en het plotselinge karakter. Maar
grote koersdalingen zijn van alle tij
den. Zo daalde de AEX-index, de
belangrijkste graadmeter op de
beurs in Amsterdam in augustus
van dit jaar in korte tijd van 563
naar 479 punten. Oorzaak: een kre
dietcrisis als gevolg van grote pro
blemen op de Amerikaanse hypo
theekmarkt.
Jaap van Duijn, voormalig boeg
beeld van superbelegger Robeco:
„Ik heb op het dieptepunt in au
gustus aandelen bijgekocht. De er
varing leert dat je aandelen moet
inslaan op het moment dat de
koersen dalen en iedereen tegelijk
denkt dat er geen muziek in zit
Dat is misschien wel de les die ik
uit 1987 geleerd heb."
Ook de beursautoritei-
ten leerden van de
beurskrach in 1987. Er
kwamen afkoelingsre-
gels, waardoor de handel bij grote
koersdalingen direct wordt stilge
legd. In Amsterdam gebeurt dat als
de AEX 5 procent daalt. „De han
del kan dan tot bezinning komen.
Maar helemaal voorkomen doe je
een krach daarmee niet. Als ieder
een wil verkopen is er geen hou
den aan", zegt Waterlander van
ABN Amro.
Veel gemener dan een plotselinge
crash is een sluipende koersdaling.
WÊRmSmllNÊm
MBS*
.i'Av'-,.1 •fky-
iWPZ -.. 41
Tussen 2000 en 2Ó03 daalden de
koersen van Nederlandse aande
len gemiddeld met liefst 70 pro
cent. „Het ging gestaag, maar er
was nooit sprake van echte pa
niek", zegt Van Zeijl daarover.
„Een sluipkrach kun je het noe
men, iets wat zich ook in 1974 en
1982 al voordeed. En de gevolgen
waren veel erger dan die van '87,
toen de meeste beleggers na zes
maanden weer boven ]an waren.
Mensen die in 2000 een pak aande
len kochten staan op dit moment
nog altijd op dik verlies."
Het was de tijd dat ook de taxi
chauffeur en politieagent gingen
beleggen. Honderdduizenden Ne
derlanders dachten slapend rijk te
worden met aandelen die alleen
maar omhoog leken te kunnen
gaan. Internet was het tover
woord, de beursgang van internet
bedrijf World Online luidde de fa
tale ommekeer in. De zeepbel,
waarvoor al langer was gewaar
schuwd, knapte.
Tienduizenden gelukzoekers gin
gen het schip in. „Maar die situatie
is onvergelijkbaar met '87. Die
crash kwam totaal onverwacht", al
dus Van Zeijl.
I i T l„: I I
."augustus september oktober november december januari
Zwarte Maandag
Op maandag 19 oktober 1987 maken de beurzen wereldwijd een forse
duikeling. Die dag opent de Dow Jones, de oudste aandelenindex van de
Verenigde Staten, 200 punten lager op een niveau van 2040 en sluit de
dag af met een record verlies van 508 punten op 1738,42 oftewel een
daling van 22,6%. De volgende dag daalt Tokio met 15% tot een niveau
van 21911 punten. De index in Amsterdam (AEX, toen nog in
guldens) duikelde van 247,09 op vrijdag naar
217,43 bij het slot op maandag.
Een daling van
12 procent.
Grootste puntenverlies in één dag voor de Amerikaanse beurs (Dow Jones)
Dagelijkse slotkoers van 1997 tot en met 2007.
15.000
14.000
13.000
12.000
11.000
10.000
9.000
8.000
7.000
6.000
Niet in de grafiek
017 sept. 2001 Q12 maart 2001
014 april 2000
027 okt. 1997
031 aug. 1998
©19 okt. 1987
027 febr. 2007
©19 juli 2002
©20 sept. 2001
<E)12 okt. 2000
infographic: JD bron; Bloomberg, Dow Jones
