Vleermuis spannend dier
Meeuwen
boven de
branding
v M
PZC Zaterdag 13 oktober 2007 I 1 7
ten daarbij vaak de voorkeur.
Daarnaast verblijven vleer
muizen overdag en in de win
ter vaak in gebouwen.
door Chiel Jacobusse
Het jachtgebied en de verblijfplaats van een vleer
muis kunnen een flink eind uit elkaar liggen, tot
wel meer dan 10 kilometer. Daarin zitten echter
per soort nogal verschillen.
De hierboven afgebeelde grootoorvleermuis is een soort die
er nauwelijks vaste vliegroutes op na houdt. De dieren vlie
gen vaak gewoon tussen de bomen van het bos waarin ze
wonen.
In Nederland komen twee soorten grootoorvleermuizen
voor, maar die zijn ook voor ingewijden lastig uit elkaar te
houden. Zelfs een bat-detector, waarmee de sonargeluiden
van vleermuizen hoorbaar gemaakt worden voor het men
selijk oor, is niet toereikend om de verschillen te registre
ren.
Grootoorvleermuizen als zodanig zijn echter makkelijk te
herkennen aan - hoe kan het anders - hun grote oren.
Vleermuizen zijn insecteneters die het moeten hebben van
in de vlucht gevangen insecten en dat plaatst ze in Neder
land voor een lastig probleem. Gedurende een flink deel
van het jaar zijn er geen of weinig vliegende insecten te van
gen. En lange trektochten zoals sommige vogels die maken
zitten er bij onze vleermuizen niet in.
Het betekent dat de dieren veroordeeld zijn tot een winter
slaap of zoals dat in jargon heet, een diapauze. Ze zoeken
daarvoor plaatsen op waar de temperatuur zo weinig moge
lijk fluctueert.
Een hoge wintertemperatuur betekent dat de dieren kun
nen besparen op energie. Daarom zijn bijvoorbeeld bun
kers met hun dikke muren, kerkzolders met een groot volu
me en grotten die tot diep in de aarde doorlopen in trek.
Het feit dat een flink deel van de levenscyclus van vleermui
zen zich buiten de natuurgebieden afspeelt wil niet zeggen
dat er binnen de natuurgebieden niets te doen valt voor de
ze fascinerende dieren. Er zijn al heel wat 'versleten' bomen
gesneuveld door de kettingzaag, omdat men niet wist dat er
vleermuizen in de holtes woonden.
Ook is het mogelijk om vleermuizen te helpen door het op
hangen van speciale nestkasten. Dat is overigens alleen zin
vol als overgangsmaatregel, in een bos waar bij het beheer
al te veel naar keurigheid in plaats van naar ecologische
waarden gekeken is.
Daarnaast zijn er gelukkig mensen die actief de boer op
gaan om eigenaren van 'vleermuiswoningen' op de waarde
van de dieren te wijzen. Hierbij moet wel gezegd worden
dat vleermuizen hun imago tegen hebben.
Een zoogdier dat vliegt past niet erg goed in ons vertrouw
de wereldbeeld en dieren die in de nachtelijke uren actief
zijn werden vanouds al in verband gebracht met spoken en
boze geesten.
Dergelijke vooroordelen lijken misschien de wereld uit te
zijn, maar het heeft er veel van weg dat ze - wellicht onbe
wust - nog steeds een rol spelen. Daarbij komt dat vleermui
zen uitgebreid in het nieuw geweest zijn als potentiële over
brengers van hondsdolheid.
Maar wie de vooroordelen overwint en het risico op honds
dolheid tot zijn werkelijke proporties terugbrengt, ziet een
fascinerende diergroep die onze bescherming hard nodig
heeft.
De PZC sponsort stichting Het
Zeeuwse Landschap. In Natuur-
journaal gaat hoofd ecologie
Chiel Jacobusse wekelijks in op
wat er aan de orde is in de
Zeeuwse natuurgebieden.
Vleermuizen zijn niet een
voudig te beschermen. Vaak
hebben ze vaste vliegroutes
die over allerlei landschaps
elementen, waaronder de be
bouwde omgeving, lopen.
Randen tussen twee verschil
lende landschapstypen genie
foto Chiel Jacobusse
Grootoorvleermuis.
tekening Adri Karman
De meeuwenfamilie omvat meer
dan ïoo soorten. Ze horen tot de
steltlopers en zijn vooral in kustge
bieden te vinden. Wel zijn ze, op
zoek naar voedsel, steeds meer
landinwaarts opgeschoven. Als het
om eten gaat, zijn ze hondsbru
taal. Mantelmeeuw, kokmeeuw, zil
vermeeuw zijn bekendere soorten
in de Delta. Op het water, krijsend
boven de branding, spelen ze al
zeilend op de wind hun eigen, gra
cieuze spel.
I
«Si.i ,-*■
