Spectrum v15
PZC Zaterdag 13 oktober 2007
Openbaar vervoer in Medellm. Kabelbaan Metro Cable gaat naar drie arme wijken die zo steil op een berg zijn gebouwd dat vervoer
over de weg niet mogelijk is. foto Robin Utrecht
Harold Sanchez, die elf jaar wegens ontvoering
vastzat in de beruchte Bella Vista-gevangenis in
Medellin, merkt op dat de sociale vrede niet alleen
het werk is van overheid en gemeentebestuur. Hij
stelt dat ook de onderwereld meehielp. Sanchez,
een beer van een vent met charisma: „Elke dag
werden in Bella Vista gemiddeld zes gedetineer
den vermoord bij onderlinge twisten tussen mis
daadsyndicaten, guerrilla's en paramilitairen. Er
werd gevoetbald met afgehakte hoofden om riva
len te intimideren. Gevangen maffiabazen bepaal
den wie vermoord moest worden. Uiteindelijk
kwam het besef dat sociale vrede in Medellm niet
haalbaar was zonder afspraken met de onderwe
reld."
De autoriteiten vroegen Sanchez te bemiddelen.
„Na maanden praten werd een pact gesloten. De
maffiabazen stemden ermee in dat er geen liquida
ties meer zouden plaatshebben. Wie op eigen ini
tiatief iemand vermoordt, draagt zelf zorg voor de
consequenties. De afspraak werkt."
Er is nog een lange weg te gaan. Vergele
ken met de bloedige jaren van Pablo Esco
bar is het moordcijfer dan wel fors ge
daald, nog steeds wordt er achtmaal meer
gemoord dan in een menig West-Europees land.
In de sloppenbuurt Pablo Escobar, naar hem ver
noemd omdat hij de wijk hielp ontstaan, geen
kwaad woord over de drugsbaron. Veertien jaar
na zijn dood wordt Escobar er nog steeds vereerd.
Om als buitenstaander binnen te komen is toe
stemming nodig. Die komt van Duncan (26), een
opgeblazen maffiabaasje. Hij staat aan het hoofd
van een bende afpersers, die beneden in het rijk
ere deel van de stad 'beschermgeld' int. Met een
knik en een schouderklopje geeft hij goedkeuring
om op zoek te gaan naar oudere bewoners, die
Escobar nog in het hart meedragen.
„Of ik hem dankbaar ben? Ave Maria, natuurlijk.
Don Pablo schonk mij de bouwmaterialen voor
mijn huis. Dankzij hem kon ik weg van de vuilnis
belt waar ik met mijn kinderen in een hut van
schroothout woonde." Olga Gaviaria (72) zit op de
steile doorgangstrap van de sloppenwijk mens-er
ger- je-niet te spelen met twee buurvrouwen. Om
Pablo Escobar
Op het hoogtepunt van zijn macht was Pablo Escobar (1949-1993) de op zes na
rijkste man ter wereld. Zijn Medellin-kartel beheerste tachtig procent van de
wereldhandel in cocaïne.
Hij begon zijn criminele loopbaan met de roof van grafstenen en auto's. Hij had
een neus voor zaken en rook al snel de enorme vraag naar cocaïne vanuit de VS.
Tot in de allerhoogste kringen betaalde hij smeergeld. Wie de steekpenningen
niet aannam, tekende zijn doodvonnis. Colombia veranderde daardoor in een nar-
costaat. Met stalen vuist leidde hij de business. Wie hem voor voeten liep, werd
uit de weg geruimd.
Escobar bleef altijd een volksjongen, een onvervalste 'nouveau riche' zonder eni
ge smaak. In de flatgebouwen die hij voor zichzelf liet bouwen, waren de kranen
van goud. Op zijn landgoed, Hacienda Napoles, bezat hij een dierentuin met leeu
wen, krokodillen en giraffen.
In de sloppenwijken hing hij de Robin Hood uit. Hij deelde veel geld uit, hetgeen
hem veel goodwill opleverde waardoor hij gemakkelijk kon onderduiken.
In 1993 viel het doek. De politie wist hem te traceren via afgeluisterde telefoon
gesprekken. Na een klopjacht pleegde hij zelfmoord met een kogel door het
hoofd.
geld. Ze staat op en wenkt. Binnen in haar ordelij
ke huisje toont ze het portret aan de muur van
Escobar samen met zijn moeder Hermilda. „Elk
jaar op de datum van zijn dood bid ik het Onze
Vader voor hem. Don Pablo heeft alles betaald.
Tot aan stromend water toe."
Escobar gebruikte de wijk toch ook om onder te
duiken? Hij heeft toch honderden doden op zijn
geweten met de aanslagen, die hij pleegde om zijn
uitlevering aan de VS te voorkomen? Geen enkele
kritiek?
Olga: „Ik zou niet weten wat. Hij heeft miljarden
dollars ontfutseld aan de gringo's. Hij speelde ge
woon in op de enorme vraag naar cocaïne. Hij liet
ons armen meedelen in de winst. Op dag dat hij
begraven werd, gingen we met tientallen bussen
naar het kerkhof."
In Santo Domingo daarentegen willen weinigen
weten van de 'barmhartige' Escobar. Joana
Sandoval (22) staat op straat empanadas te bakken.
Joana: „Als kind ging ik door de kogelregens naar
school. Je wist niet of je levend thuis zou komen.
Ik kan mijn twee kinderen nu tenminste in veilig
heid opvoeden. Die luxe had mijn moeder niet."
Olga Gaviaria met een portret van wijlen
drugsbaron Pablo Escobar. foto GPD
hij trots de nieuwe wijkvoorzieningen: sportveld-
jes, speelweiden en de gloednieuwe megabli-
blotheek die het Spaanse koningspaar deze zomer
opende. Binnen zit het afgeladen vol met kinde
ren. Vooral de 64 computers zijn in trek.
Buiten op het plein zit José Giroldo Urea (70) met
een door de zon verweerd gezicht op een bankje.
Enkele surveillerende agenten met machinegewe
ren slenteren voorbij. Urea verruilde het platte
land in 1990 voor Medellin, Hij vluchtte met zijn
gezin voor de paramilitaire doodseskaders, maar
kwam van de regen in de drup. Het geweld in Me
dellin was minstens zo erg. Hij wijst naar het bank
filiaal verderop. „Kijk daar. Dat was nog niet zo
lang geleden ondenkbaar. Het was om problemen
vragen. Nu komt de geldwagen elke dag de auto
maat vullen." Hij vindt dat het gemeentebestuur
een pluim verdient, want eindelijk worden de no
den van simpele mensen zoals hij serieus geno
men. Urea: „De alles verlammende angst is weg.
Mensen durven hun huizen weer uit. Arm zijn we
nog steeds, maar het voelt anders. De wijkverbete-
ringen geven een gevoel van menselijke waardig
heid."
