'Wuivend graan' is een krankjorum stuk
Harlem Gospel Choir brengt de wereld een beetje zonneschijn
Wim T. Schippers
mengt ernstige zaken
en humor op toneel.
Leider Allen Bailey
steekt al 21 jaar zijn ziel
en zaligheid in koor.
PZC Zaterdag 6 oktober 2007 41
Wim T.Schippers houdt ervan om te ontregelen, in zijn werk en op straat.
foto David van Dam/GPD
door Nico de Boer
AMSTERDAM - Beeldende kunst, tv,
radio, toneel, techniek en weten
schap. Wim T.Schippers (1942) is
een artistieke duizendpoot die er
van houdt om te ontregelen, in
zijn werk, maar ook op straat. Een
fietsende dame op de stoep in hart
je Amsterdam? Schippers ziet er
geen been in om haar als een stren
ge meester te berispen.
Hij lacht guitig als hij met dit voor
val geconfronteerd wordt „Ja, dat
doe ik soms", zegt hij met zijn ka
rakteristieke stem op een Amster
dams terras waar hij -bril lichtelijk
scheef op de neus- het woord
neemt om het nauwelijks nog af te
staan. „Het is een rol die ik speel,
mensen uitdagen, uitlokken. Zo
maar wat gekkigheid maken. Te
gen de ober zeggen: 'Mijn excuses,
ober, ik ben zo onbeschaamd ge
weest om het kopje koffie leeg te
drinken. Heeft u een nieuw bakje
voor me?' Dan weet zo'n man niet
waar ie kijken moet! Of op de
tramhalte tegen mijn buurman
zeggen: 'Nou, 't is wat hè?' Dat
zo'n man je dan vol onbegrip aan
gaapt en denkt, waar hééft die
vent het over? Ofwel is dat het be
gin van een goed gesprek. Ik heb
eens gezegd, en dat is me lang na
gedragen: ik gooi er met de pet
naar, maar wel raak. Soms heb je
daar geluk mee. In de eerste Fred
Haché Show introduceert Haché
zichzelf. Hij draagt een bruin kan-
toorpak en stelt zijn assistent Ba
rend Servet voor. Die draagt een
geel pak en staat op enige afstand
met een grote oranje lamp voor
zijn gezicht. Als je dat ziet, denk
je, dit is verkeerd opgenomen. Dat
was ook zo, we zaten nog te rom
melen met de camera-instelling.
Maar het resultaat was zodanig dat
we dachten: laat maar zo!"
„Ik sta bekend als de maker van ko
mische programma's en gekkig
heid. Zoals met Sjef van Oekel,
Van Oekels Discohoek, Evert van
der Pik. Ja, die naam alleen al. Kin
derachtig, maar het werkt wél. Ter
wijl artiesten optraden gingen Van
Oekel en Van der Pik er gewoon
naast staan, een beetje vervelend
en gek doen, de boel ontregelen.
Paul de Leeuw is dat later ook
gaan doen. Ik heb gemerkt dat ik
met die programma's heel wat
mensen aan het lachen heb ge
maakt, ik heb voor wat vrolijkheid
gezorgd. Het hoefde niet per se flit
send, want er waren maar één of
twee netten. Nu moet je uit een
ander vaatje tappen. Daar ben ik
best toe bereid. Op elke tegenslag
van het marktsysteem iets beden
ken, daar word je inventief van. Ik
heb ook heel wat afgeknutseld. Ik
deed performance nog voordat het
woord ingeburgerd raakte. Ik
'Ik ben met toneel
begonnen om mijn
vriendinnetje te imponeren'
maakte installaties -ook zo'n
term- ik deed allerlei rare dingen
op kunstgebied, waarbij ik schat
plichtig ben aan dada. Dat soort
dingen vind ik nog steeds prach
tig. Wetenschap en techniek inte
resseren me. Het is jammer dat ik
geen natuurkunde heb gestudeerd,
maar ja, daar ben ik te ongediscipli
neerd voor. Ik ben een volstrekt
chaotisch iemand. Ik doe allerlei
rare dingen, maar ik pak het wel
professioneel aan, ik wil het wel
goed doen. Van toneel hield ik he
lemaal niet, ik vond het ouder
wets. Ik ben met het schrijven er
van begonnen om mijn vriendin
netje te imponeren. Nou, dat is ge
lukt. Zij is gek op toneel. Om aan
te tonen dat ik zoiets ook best kon
heb ik voor toneelgroep Centrum
een paar eenakters geschreven en
in 1984 het avondvullende stuk
'Kutzwagers'. Het was een hit. 'De
Nederlandse Molière is opgestaan
of zoiets', schreef de NRC, terwijl
de acteurs 'm van tevoren flink
knepen. Het was ook een behoor
lijk idioot stuk, over de vrije wil
en determinisme. Dat kon je als je
erin geïnteresseerd was heel goed
snappen en ook mensen die geen
idee hadden, hadden een kostelij
ke avond.
Bij impresariaat Hummelinck
Stuurman wilden ze al heel lang
dat ik een nieuw stuk voor ze
schreef. Dat heeft destijds ook
mijn 'Going to the dogs' (1986,
met herdershonden op het
schouwburgpodium als 'acteurs'.
red.) geproduceerd. Heel bijzon
der, dat ze dat toen aandorsten.
Tot in Amerika heeft men zich
daarover verbaasd, ik zat ermee in
het Engelse journaal. Ze vonden
het niet zo aardig van mij dat ik
wel met stukken voor anderen af
kwam en niet voor hen. Daarop
bood Tits aan om niet alleen de
hoofdrol te spelen in een nieuw
stuk van mij maar ook beloofde
hij mij bij het schrijven ervan ach
ter mijn vodden te zitten.
Ik doe wel een hoop, maar af en
toe heb ik een zetje nodig. Als ik
eenmaal bezig ben, werk ik alsof
mijn leven ervan afhangt.
'Wuivend graan' is een behoorlijk
krankjorum stuk. 'Wim, we haten
je,' zeiden de acteurs, toen ze be
gonnen met repeteren. Het is in
derdaad niet gemakkelijk. Er zitten
ernstige zaken in waar je toch om
moet lachen. Ik wil wel dat er iets
om te lachen is omdat ik het niet
kan laten, maar het moet geen op
telsom van moppen worden. Ti
tus, die hier hoogleraar ethiek
speelt, wilde er graag zo veel moge
lijk vrouwen in, dat leek mij ook
wel wat. De moeder van de profes
sor, zijn echtgenote, dochter en
vriendin.
Mannen onder elkaar maken graag
grapjes over vrouwen, kinderachti
ge grapjes, je kent dat wel, echt
van die mannenpraat. Als je ouder
wordt, wordt het steeds erger. Nee,
het wordt niet erger, het wordt
raarder. Een vieze oude man word
je toch. Ik dacht altijd: het zal wel
een keer ophouden? Nee dus. Het
geeft geen pas. Ik wilde iets met
ethiek doen, want ik erger me nog
al aan Jacobine Geelachtige pro
gramma's met ontzettend geleuter
en transcendentaal metafysische
kletspraat over dat er meer is tus
sen hemel en aarde. Wat dat dan
ook is, want daar hoor je nooit
iets over. De mens is een sociaal
dier, dat is belangrijk voor de in
standhouding van de soort. Om
egoïstische redenen heeft een
mens inlevingsgevoel. Dat is niet
iets wat de godsdienst kan clai
men, godsdienst heeft het eerder
overgenomen. De mens is de eni
ge diersoort die er een god op na
houdt. Wat is de evolutionaire be
tekenis daarvan? Allemaal reuze in
teressant. Toen dacht ik, ik voer
een ethiekprofessor op die over
morele systemen spreekt in een le
zing waarop hij zich slecht heeft
voorbereid. De lezing wordt ver
stoord, de boel escaleert."
Wuivend graan is donderdag 22 no-
vember te zien in de stadsschouw
burg van Middelburg.
Het Harlem Gospel Choir heeft volgens leider Allen Bailey een missie.
foto GPD
door Harry de Jong
AMSTERDAM - Allen Bailey (66) be
kijkt het leven altijd van de fleuri
ge kant. Het leven als leider van
het befaamde Harlem Gospel
Choir is klaarblijkelijk een groot
feest. Maar het is dan ook de mis
sie van het zestien leden tellende
Amerikaanse koor om de wereld
een beetje zonneschijn te breng
en.
„Hoe ik aan de juiste leden van
het koor kwam? Ik hoefde alleen
door de straten van Harlem te
wandelen. Er wonen net zoveel
gospelzangers in Harlem als er
kangoeroes rondlopen in Austra
lië. Elke zwarte kerk in Harlem
heeft z'n eigen koor en die zan
gers en zangeressen zorgen elke
zondag voor een feest.
Steeds meer mensen ontdekken
dat. Een touroperator zei laatst
nog tegen mij dat een tripje langs
de zwarte kerken in Harlem zo
langzamerhand een van de popu
lairste toeristische attracties van
New York aan het worden is. Men
sen zijn onder de indruk als ze
zien en horen hoe het er bij ons
in de kerk aan toegaat. Iedereen
gaat uit z'n dak voor Jezus en de
gemeenteleden dansen en zingen
in de gangpaden."
Dat hij aanvoerder is van een go
spelkoor wil niet zeggen dat Bai
ley het evangelie er met harde
hand bij zijn publiek in wil ram
men. Integendeel, preken laat hij
liever aan een dominee over. Bai
ley is van mening dat je de wereld
alleen verbetert door de handen
uit de mouwen te steken. Daarom
laat hij geen gelegenheid onbenut
om geld in te zamelen voor kinde
ren die honger lijden. Waar ook
ter wereld.
Eigenlijk komt de voormalige road-
manager van Lionel Richie en Mi
chael Jackson alleen maar goed
heid tegen sinds hij op de kop af
21 jaar geleden begon ging met het
Harlem Gospel Choir. „Ik weet
nog precies wanneer dat was",
zegt Bailey trots. „Het was 21 ja
nuari 1986, de verjaardag van Mar
tin Luther King. We herdachten
hem in onze kerk in Harlem en be
spraken hoe we zijn gedachtegoed
voor een betere wereld voort kon
den zetten. Met een paar andere le
den van onze kerk kwamen we
toen op het idee een
koor-met-een-missie te beginnen.
We besloten niet alleen geld in te
'Er wonen net zoveel
gospelzangers in Harlem als
kangoeroes in Australië'
zamelen voor goede doelen, maar
stelden ons ook als doel een beter
begrip te kweken voor de Afri
kaans-Amerikaanse cultuur en de
zwarte kerkgenootschappen in
Harlem."
Nieuwsgierig als hij is, neemt Bai
ley bijna altijd even een kijkje in
de kerken van de steden die hij
met zijn groep aandoet. „Ik wilde
hier in Amsterdam net nog een
prachtige kerk binnenstappen,
maar hij bleek op slot. Ik zei toen
tegen mezelf: waarom doe je in
godsnaam een kerk op slot? Zo'n
gebouw moet 24 uur open zijn,
want iedereen moet er op elk ge
wenst moment binnen kunnen
stappen. Dan pas is het Gods
Huis."
„Ik wilde van jongs af aan per se
iets in de muziek doen, maar ik
kan helaas niet zingen", buldert
Bailey en slaat zich op de knieën
van de pret. „Ik bleek echter wel
een heel goeie coördinator te zijn
en als tourmanager heb ik dan
ook altijd mijn boterham in de
muziek kunnen verdienen." De
laatste jaren werkt Bailey alleen
nog met The Harlem Gospel
Choir, want die klus vindt hij zo
inspirerend dat hij er zijn hele ziel
en zaligheid in kwijt kan. Want
als ik denk aan de uitdrukking op
de gezichten van al die opa's,
oma's, vaders, moeders en kinde
ren voor wie we ooit gespeeld heb
ben, dan weet ik zeker dat we het
goed gedaan hebben."
The Harlem Gospel Choir treedt 23
oktober op in Theater De Mythe in
Goes.
