Buitengebied
Nieuwe raadkaart
Bouwplan II voor arbeiders
Alv' uure in karnemelk om piene te verzachten
20 Zaterdag 6 oktober2007 PZC
O
5
O
ui
O
z
-:7°
Uit de collectie van Hans Lindenbergh een nieuwe prentbriefkaart die
een beeld van een Zeeuwse stad toont. De vraag is als gebruikelijk: om
welke plaats gaat het en hoe heet de plek? Nadere bijzonderheden over
de situatie toen en nu zijn welkom.
Reacties kunnen tot en met uiterlijk donderdag li oktober worden ge
zonden naar: Redactie PZC Buitengebied, postbus 31, 4460 AA Goes;
fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl.
Onder de inzenders van een goede oplossing worden drie waardebon
nen verloot.
Bouwplan 11. Hteuw-Soes.
door Rinus Antonisse
De raadkaart van vorige
week is genomen in de
Schengestraat in Goes,
meldt Goesenaar A. de
Dreu. „Zelf woonde ik aan het an
dere uiteinde van deze straat, na
melijk in de Zuidvlietstraat. Ik heb
hier in mijn jeugd veel gespeeld. Je
kon er lekker voetballen, want au
toverkeer was er toen nog niet."
Volgens deze inzender woonde in
het eerste huis links op de hoek
Giel van Luijk. „Waar de kruiwa
gen staat, woonde klompenkapper
Janssens. Op het eind was er een
plantsoen. Dit was ook een unieke
speelplaats voor kinderen. Wij
noemden dit de driehoek."
G.W. Koe uit Goes noemt een
reeks namen van vroegere bewo
ners: Govers, Hendrikse, Ploeg-
aard, Janse, Boele, De Kubber,
Everaard, Reierse, Kuiper. Rechts
op de hoek een drukkerij (Glerum
en Sampon) en later kantoor van
dagblad De Stem.
Plaatsgenoot J. P. Schrier woonde
tot aan zijn trouwen in de Schen
gestraat. „De woningen rechts wa
ren van de neutrale woningbouw
vereniging Algemeen Belang, de
woningen links behoorden aan de
katholieke woningbouwvereniging
St.Willibrord. Het gebied werd
bouwplan II genoemd. De entree
vanaf de Westsingel is intussen
grondig gewijzigd. Achter de bo
men en heesters is de Ambachts
school wat moeilijk te onderschei
den, met rechts het doopsgezinde
kerkje aan de Westwal."
P.C. Snoep, ook uit Goes, schrijft
dat de straat rond 1920-1923 is aan
gelegd. „De naam Schengestraat is
vernoemd naar de waterloop tus
sen het voormalige eiland Wolp-
haartsdijk en Zuid-Beveland. Res
tanten van de Schenge zijn nog
duidelijk zichtbaar als men van
Goes naar Wolphaartsdijk rijdt."
Kees Stevense uit Middelburg
geeft aan dat de bebouwing van
Goes eind 19e eeuw buiten de
stadswallen trad. „Zo ontstonden
de Poelwegen I, II en III die later
de namen van Zeeuwse zeehelden
kregen. Dit gebeurde in feite ook
met de bouwplannen I, II en III.
De straten in bouwplan I kregen
de namen van bekende Goesena-
ren, die in II werden de namen
van Zeeuwse stromen toebedacht.
Dit plan, gelegen ter hoogte van
Ravelijn de Grenadier en de
rooms-katholieke begraafplaats,
werd door de gemeenteraad vastge
steld in 1917. Architect F.C.G. Rot
huizen kreeg opdracht het plan te
ontwikkelen."
D.E. Tollenaar uit Terneuzen
merkt op dat de woningen ge
bouwd zijn onder toezicht van ar
chitect Hamer. „Op een andere lo
catie in de stad had de man ook
huizen gebouwd, maar voor arbei
ders waren die te duur. Daarna
werden in bouwplan II goedkope
re woningen neergezet."
De waardebonnen gaan naar: C.
Snoek, Kruiningen, Timmerman,
Goes en T. van Gemert, Souburg.
V V.
door Engel Reinhoudt
Ondanks de vervlakking van de Zeeuwse dialec
ten en een afnemend aantal dialectsprekenden
zijn er heel wat mensen die hun belevenissen,
herinneringen en gevoelens in hun eerste taal
vastleggen. Wie een zwak heeft voor deze vorm
van literatuur kan weer uitzien naar een nieuw
boekje. De Vertelkring Midden-Zeeland brengt
eind van deze maand haar vierde verhalenbun
del uit. Ongetwijfeld zal dat nog aandacht krij
gen.
Toch moet er een schat aan gedichten en verha
len zijn die zelden of nooit het publiek bereiken.
Daar gaat het veel schrijvers ook niet om. Jan D.
de Voogd uit Vlissingen is er zo een. Hoewel van
huis uit en gewoonlijk geen dialectspreker weet
hij zich uitstekend in het Walchers, hij woonde
lange tijd in Veere, te verwoorden. Hij gaf me
een tijd geleden het volgende komische vers
over Bram op 't land.
Boer Bram die werkte op het land, ie was an 't
terve snieën. 't Was stikke werm d'n eêlen dag
en 't stikte van de bieën. Bram ad een buzze kou-
we thee, ie droenk mee hröte teugen. Mae wat 't
er in haet, moet 't er uut, das waer en dus gêên
leugen. En jae öör an den duifkant dan de klep
omlaeg geslöóge. Daè zette Bram z'n waeter af,
een straele as un bööge. Un bieë stak toen nest
dien strael. Boer Bram - jae dienk is even - zö
dattun nae de dokter moest, die eit um raed he-
heve: „Voor je nae bed gaet ouw j'um maer - en
onze Bram die lachte - Een alv' uure in de karne
melk om de piene te verzachten!" En 's aevens
docht de vrouw van Bram: „Waer is 't un toch
hebleve?" Toen zag z'um in de keuken staen, ze
is van schrik versteve! "Mae Bram noe toch, wat
gaet 't 'r om? Wat doe jie noe m'n joen? 'k Wist
nie nae 30 jaer hetrouwd da j'er eerst iets in
moest doen!
Ook schreef De Voogd een rienkrieërslied, waar
in hij de sfeer bij het ringrijden goed weet te tref
fen^
Op de paeren zonder zael, de maenen, staert die
bin hekröönd. En de rienk recht in de sleuve,
zuuver steke wordt beloond! Eit T iemand dan
hewonne, gaet un drie keer in de lucht Oöge
wordt un dan hejonast en ons zienge ophelucht:
't Is in! 't Is in, zö gaet un nae mun zin.(....)
As de priezen bin verreeë, gaen de paeren wee
naë stal. Mergen is er dan gêên rieër die nie stie-
ve weze zal. Eên dienk wete ons êêl zeker en da
's overal bekend: Vö plezier vö ons en d'aore, dit
gebruuk bluuft overend! Komisch is ook zijn
vers 'Een bakje koffie...' Een bakje koffie dat za
smaeke mee een babbelaer d'r bie. Een gebakje
is te zoete en een bolus lust ik nie. Ooguut nog
een schepje suuker en wat melk, mè nie te vee.
Je za me dan wè nie mj ore, want dan bin ik
hlad tevree. Lekker zitte in de zunne mee m'n
pett'op allef tien. Laet de boeren noe ma dosse,
ik bin vrie da ka'je zie. 'k de ööfdpries pas ge-
wonne in de Veerse loterie. 'k Bin geliek gestopt
mee werke, 'k bin noe aole daegen vrie. Mae noe
zoek ik nog een vrouwe, echt zo'n meid van
melk en bloed. Waer ik dan gauw mee wil gaen
trouwe, jae, wat is het leven goed. Maer de zun
ne gaet zo steke, da's noe jammer potjandrie, 'k
verdorie zitte drome, 't leste is waer, mè 't aore
nie!
Nog al eens krijg ik te horen dat men wel in dia
lect zou willen schrijven, maar dat te moeilijk
vindt vanwege de spelling. Wees gerust. Ieder
veuheltje schrieft zö at'n is gebekt en zö as um
of eur dienkt at het het beste uutkomt. Aol die
streepjes en dekjes bin gewoon op je toetsen
bord te vinden. En oe a je noe precies wêêter of
waeter schrieft dat weet gin (of hin of geen)
méns. Het bluuf nat.
