Pareltjes van
Het wijnparadijs verdort
v30
Lusten en lasten
van de Unesco
Werelderfgoedlijst
Zaterdag 6 oktober 2007 PZC
We rijden door de heuvels van de Barossa Valley in
het zuiden van Australië. Een paar honderd kilome
ter verderop moet de man wonen die we zoeken.
Het is een mooie rit, maar dat is hier geen uitzondering. En
hoewel het voorjaar net voorzichtig is begonnen, loopt de tem
peratuur aangenaam op. De Barossa Vallei is een zeer bekende
wijnstreek. Al rijdend kom je vanzelf in een vinologische stem
ming. We rijden door de Penfolds-landerijen, langs de Wolf
Blass-wijngaarden en over de glooiende Cawarra-heuvels. Het
kan niet anders of je krijgt een enorme zin in een klein glaasje
rood met een verfijnd kaasplankje erbij. Halverwege wordt de
verleiding te groot. In Angaston een culinaire tussenstop. Heer
lijk.
Overigens valt het me wel op dat de wijnranken er nogal uitge
droogd en mistroostig bijstaan. Ik ben geen expert en natuur
lijk is de druivenpluk nog ver weg, maar toch.
Eenmaal de Barossa Valley uit, kom je vrijwel meteen in het
'Riverland'. Het van oorsprong waterrijke gebied rondom de
langste rivier van Australië, de Murray River. Langzamerhand
begint ook hier de droogte zich aan je op te dringen. 'River
land', allemaal mooi en wel, maar eigenlijk zie je alleen maar
drooggevallen rivierbeddingen en troosteloos verdorde boom
pjes. Vruchtbaar is wel het laatste waaraan je hier denkt.
De streek is rijk aan afstammelingen van emigranten. In de ja
ren vijftig kwamen ze uit onder andere Duitsland, Engeland
en ook Nederland. Op zoek naar
I een betere toekomst. Ik krijg de
Ik ben Nostradamus indruk dat die emigranten een
niet, maar hier hard bestaan hebben geleid.
Maar ook een vrijgevochten be
gaat iets fout staan. Baas van je eigen leven.
Klinkt goed, maar er is een keer
zijde. Dit prachtige wijn- en watergebied lijkt ten dode opge
schreven. Ik ben Nostradamus uiteraard niet, maar dat hier
iets fout gaat, kan iedereen zien. In de gebieden die het water
voor de streek leveren, heeft het al twaalf jaar niet fatsoen
lijk meer geregend. De hoeveelheid water die men nu per huis
houden mag gebruiken, is gereduceerd tot 10 procent van wat
het ooit was. Tuinen worden besproeid met rioolwater. En dat
ruik je. Geen druppel wordt gemorst. En als je oppert het
grondwater op te pompen, barst iedereen in lachen uit. Dat
water is door de chemicaliën die al tientallen jaren in de wijn
bouw worden gebruikt zo giftig, dat het onbruikbaar is gewor
den.
Dit prachtige gebied blijkt een streek op de rand van de totale
uitdroging. Het leven wordt er met de dag moeilijker. Men
schat dat de helft van alle wijn- en fruitgebieden dit jaar niet
meer besproeid kan worden en dus niets zal opleveren. Dus
verdwijnen de banen en wordt de broekriem verder aange
haald.
De bewoners zijn nog steeds trots op hun onafhankelijkheid
in het vrije Australië, maar de droogte staat ze tot aan de lip
pen. Straks is de laatste druppel hier verdampt en trekt men
massaal naar de streek waar het water nog wel stroomt. Tot
het ook daar is verdwenen. En dan? Terug naar Europa, hoor
je sommigen al fluisteren. Tja...
Elke ochtend zie je de macabere voorbode van rampspoed
langs de kant
van de wegen.
Dode kangoe
roes, groot en
klein. Aangere
den omdat ze
te dichtbij ko
men in een po
ging nog iets
te eten en drin
ken te vinden.
Emigranten
naar Australië
waren destijds
dappere avon
turiers. Maar
het lijkt er op
dat, hoe noem
je dat met voet
bal ook al
weer?
Oh ja, dat de
thuisblijvers
uiteindelijk
misschien toch
gelijk zullen
krijgen.
Twaalf Tsjechische
monumenten staan al op de
Werelderfgoedlijst van de
Unesco. Nog eens elf staan
op de wachtlijst. In Tsjechië
hoefje niet lang te zoeken
naar een monumentaal
gebouw.
infographic: CRW
De Werelderfgoedlijst van de
Unesco wordt regelmatig ge
noemd in reispublicaties,
meestal in combinatie met bij
zondere historische monumen
ten (al kan het ook om ander
erfgoed gaan zoals natuurpar
ken).
Er staan inmiddels ruim 800 na-
tuur- en cultuurmonumenten
op de Unesco-lijst. Zonder uit
zondering zijn het monumen
ten van nationale trots en vaak
ook wereldwijd bekende attrac
ties. In Nederland staan onder
meer het voormalige eiland
Schokland, de Nieuwe Holland
se Waterlinie en de molens van
Kinderdijk op de lijst.
Op de lijst komen, is een presti
gekwestie maar geen onver
deeld genoegen. Er is een posi
tieve kant: een plaats op de
top 800 van de Unesco garan
deert een vrijwel ononderbro
ken stroom toeristen die de na
tionale bezienswaardigheid ko
men bezoeken en dus geld in
het laatje brengen. De keerzij
de is dat een plaats op de lijst
een land verplicht zich te hou
den aan nauwgezette regels. En
het verplichte onderhoud van
de monumenten is vaak duur.
door Jan Willem Veenhof
foto's CPD
Natuurlijk, van Praag wisten
we het al. Het hele histori
sche stadshart staat al van
af 1992 op de werelderfgoedlijst
van de Unesco. Want het Wences-
lasplein, de Karelsbrug, het oude
stadsplein, de Praagse Burcht, de
joodse wijk Josefov, de synagogen,
de barokke paleizen, de kerken, de
Vituskathedraal, het Nationaal
Theater en de middeleeuwse steeg
jes: het blijven architectonische pa
rels.
Praag is een geweldige toeristische
trekker in een prachtige natuurlij
ke setting, gedrapeerd tussen de
heuvels waar de rivier de Moldau
zich gracieus een weg doorheen
slingert. We gingen deze keer ech
ter de provincie in, naar Moravië,
in het middenzuiden van het
land, waar plaatsen als Tele en Tre
ble liggen. Minstens even mooi als
Praag, maar een slag rustiger en
veel minder commercieel.
Voor we naar Zuid-Moravië door
rijden, komen we eerst langs Kut
na Hora, op een kleine zeventig ki
lometer van Praag en sinds 1996
op de Unesco-lijst. Waarom? Dat
zie je meteen als je door dit stadje
loopt, dat groot geworden is met
zilverindustrie.
Kutna Hora wordt wel klein Praag
genoemd, omdat het mijnwerkers
stadje een sterke gelijkenis ver
toont met de Praagse hoofdstad.
Praag heeft de beroemde Karels
brug over de Moldau, vol stand
beelden. Kutna Hora heeft óók
een brug met standbeelden.
Praag heeft de St. Vituskathedraal,
naast de Praagse burcht, Kutna Ho
ra heeft de St. Barbarakathedraal,
aan het einde van de brug, van
waar je een mooi overzicht over
de stad hebt. In beide gevallen te
kende architect Peter Parler voor
de kathedralen. „Dat was een
naam die eigenlijk voor zichzelf
sprak", vertelt gids Milos Curik, als
we over de brug naar de St. Barba
rakathedraal lopen. „Petrus bete
kent rots en Parler is het Franse
woord voor spreken. Met andere
woorden: met zijn naam Peter Par
ler maakte de architect duidelijk
dat de kathedralen voor zichzelf
moesten spreken." En spreken
dóét de immense gotische kerk.
De diepste mijnen ter we
reld (500 meter diep) wa
ren hier in Kutna Hora in
de middeleeuwen te vinden. De
kompels die er in afdaalden om zil
vererts te winnen voor de toen ge
bruikte zilvermunten, waren vaak
gewoon bang. Santa Barbara werd
de patrones, de beschermheilige
die de kompels aanriepen om hen
onder de grond te beschermen.
Die sterke verbondenheid tussen
het werk in de mijnen en geloof
zie je ook terug in de St. Barbaraka
thedraal.
Prachtige afbeeldingen van Santa
Barbara in glas-in-loodramen
staan er naast een standbeeld van
een mijnwerker die, vanaf een pi
laar in het middenschip van de
Een beeld van het interieur van de Nieuwe Synagoge van Treble.
OOSTENRIJK
De joodse begraafplaats in Treble.
