Boeken
Neem jezelf serieus
Ontvoering tegen wil en dank Gedichten over hete frites
BOEKEN KORT
ra
ill Donderdag 4 oktober 2007 PZC
Wat moet je met je le
ven als je bent vastgelopen en
geen zin meer ziet in het be
staan? De hoofdpersoon in Klei
ne doorschijnende man van Erik
Jan Harmens stort zich in de
aandelenhandel. Hij klampt
zich vast aan een vroegere klas
genoot omdat deze man het le
ven wel naar zijn hand kan zet
ten. Hij bedelt hem een contract
afj maar al snel loopt hij vast in
zijn woede en zijn onvermogen
zich te binden. De uitvoerige be
schrijvingen van de aandelen
handel leveren taaie leeskost op
en halen de vaart uit het boek.
Erik Jan Harmens - Kleine doorschij-
nende man Nijgh Van Ditmar,
18,50 euro
Regisseur Ingmar Berg
man wordt gekweld door twij
fels als hij werkt aan zijn film
De Avondmaalsgasten. Het ver
haal over een predikant die twij
felt aan zijn roeping betekent
veel voor hem, omdat hij daar
door echt in contact hoopt de
komen met zijn vader die predi
kant is. Het lukt hem echter
niet zijn vader voor de film te in
teresseren. Alexander Ahnhoril
deed uitvoerig onderzoek naar
Bergman en volgt zijn schep
pingsproces in De regisseur op
de voet in deze aangrijpende en
pijnlijke roman.
Alexander Ahndoril - De regisseur
(Vert. Janny Middelbeek-Oortgie-
sen) De Geus, 24,95 euro, incl. dvd
Waar is de regen voor hij
valt? Het volwassen antwoord is
dat pas het vallen regen tot re
gen maakt. Kinderen ervaren de
werkelijkheid vaak anders. Jona
than Coe geeft aan dit gegeven
een meesterlijke draai als hij in
zijn roman De regen voor hij valt
een klein meisje laat zeggen:
'Natuurlijk bestaat dat niet.
Daarom is het juist mijn lieve
lingsregen'. Breekbaar geluk in
een beeldend geschreven roman
over de teloorgang van liefde,
vriendschap en geluk.
Jonathan Coe - De regen voor hij
valt (Vert. Cecilia Tabak Querido)
18,95 euro
Markus Sakey -
Breekpunt (Vert. Rogier
van Kappel) Van Holke-
ma Warendorf,
16,95 euro
door Mieske van Eek
Het gegeven van
Breekpunt, het ro
mandebuut van de
31-jarige Ameri
kaanse reclameman Marcus
Sakey, is eenvoudig, maar ra
zend knap uitgewerkt. De jon
ge Danny Carter groeit op in
een arme buurt in Chicago
en lijkt in de wieg gelegd als
misdadiger. Als een inbraak
met zijn schietgrage maat
Evan uit de hand loopt en
Evan door het lint gaat, sluipt
Danny er vandoor. Hij breekt
met de misdaad, zoekt een
baan en kiest voor een veilig
en burgerlijk bestaan met zijn
vriendin. Al snel blijkt dat eer
lijk werken meer loont dan in-
braakjes en overvallen.
Terwijl Evan zeven jaar straf
wegens zware mishandeling
uitzit, maakt Danny carrière
en denkt hij zelfs aan kinde
ren. Alles verandert als Evan
uit de gevangenis komt en
vindt dat hij met Danny nog
iets te vereffenen heeft. Als
Evan ook zijn vriendin be
dreigt, besluit Danny zijn
vroegere maat voor de laatste
keer te helpen bij een crimine
le klus, de ontvoering van het
zoontje van Danny's werkge
ver. Het harde leven in de ge
vangenis heeft Evan echter
nog onberekenbaarder, roeke
lozer en wreder gemaakt dan
hij al was. Danny zet al snel
meer op het spel dan hem lief
is, maar een weg terug is er
niet.
Breekpunt is meer dan een
bloedspannend boek. Sakey
werkt zijn karakters psycholo
gisch goed uit zonder dat dat
ook maar een moment af
breuk doet aan de vaart van
zijn boek. Het blijft ademloos
doorlezen tot aan de opwin
dende ontknoping. Breekpunt
is een debuut dat naar meer
smaakt.
C3
Judith Herzberg: (Judith
Herzberg leest) Zijtak,
bundel cd. Uitgeverij
De Harmonie, Amster
dam. 17,50 euro.
door Nico de Boer
Judith Herzberg (1934) is
niet alleen een van de
meest gelezen Nederland
se dichters, ze is ook een
van de interessantste.
Haar jongste bundel (Judith
Herzberg leest) Zijtak bevat
een mengeling van oud en
nieuw werk dat door de dich
teres op een bijgevoegde cd
wordt voorgelezen.
Zijtak is een rijke, gevarieerde
bundel met maar liefst 72 ge
dichten.
Poëzie laat zich het best op
papier genieten. Het neemt
niet weg dat een rafelig ge
dicht als Te late? Ra ra raad
van de stotteraar pas goed tot
zijn recht komt op de bijgele
verde cd als Herzberg haar
stem leent aan een stamelaar.
Dat Herzbergs poëzie popu
lair is bij een breed publiek, is
niet verbazend. Haar gedich
ten zijn betrekkelijk toeganke
lijk. Ze is gefascineerd door
het absurde en wonderlijke in
de alledaagse werkelijkheid.
Ze schrijft daarover in helde
re, sobere taal die tegen de
spreektaal aanleunt. De toon
is speels en licht ironisch. Het
drama zit niet in maar tussen
de regels.
Herzberg staat stil bij zaken
waaraan anderen voorbij
gaan. In Dingen is een oude
vrouw na haar opname of
dood nog aanwezig in het
halflege glas en het net niet
meer volle pak koffie. De din
gen om ons heen zijn stille ge
tuigen. Wie beweert dat ze
dood zijn, heeft niet goed ge
keken.
Alles kan bij Herzberg aanlei
ding zijn tot een gedicht. De
invalshoeken zijn soms verras
send. Zo zul je het hierna
maals niet snel in verband
zien worden gebracht met
het zin hebben in een punt
zak gloeiend hete frites.
Katharina Hacker wist niet wat ze
hoorde. Wat een moed. Haar collega
Ingo Schulze verklapte hoe hij onder
het schrijven constant romans van zijn
grote voorbeelden raadpleegt. Mijn
eerste reactie was: maar dat doe je
toch niet!"
door Theo Hakkert
foto David van Dam
Ook Katharina Hacker (Frankfurt,
1967) raadpleegt tijdens het schrij
ven romans van collega's. „Als Ingo
Schulze het mag, waarom ik dan
niet?" Het heeft haar over 'de beginnersangst'
heen geholpen dat je als schrijver te veel beïn
vloed kunt worden, zegt ze. „Het gaat om de
toon, en de toon is van jezelf. Verder is er niets
op tegen om zo nu en dan te kijken hoe je
voorbeelden het zouden aanpakken."
Tijdens het schrijven van Lege handen, de eer
ste roman van Katharina Hacker die in het Ne
derlands is vertaald, raadpleegde ze herhaalde
lijk het werk van Samuel-Joseph Agnon - een
vergeten Nobelprijswinnaar. Maar als er een
schrijver is wiens stilistische sporen in Lege
handen terug te vinden zijn, is het William
Faulkner, met name in de innerlijke monolo
gen van de personages. „Ik wilde dat de hoofd
stukken vanuit de personages verschillende
tempi zouden krijgen. De ene
man is snel, zijn logica gaat
met hem op de loop. Een an- K'
dere man reflecteert, hij is rus
tig"
Net als in Faulkners The wild
palms lijken de verhaallijnen
in Lege handen aanvankelijk
niets met elkaar te maken te
Jtebben. „De verhoudingen
worden pas later duidelijk.
Lees je Faulkners As I lay
dying (Terwijl ik al heenging -
red.), dan ervaar je een en al
verwarring. Het hele boek
gaat over hoe ze een dode wil
len begraven en nooit aanko
men. Komisch, rijk en gek.
Dat is de soort complexiteit
die ik nastreef. Het volgende
Katharina Hacker: „Ik wil per se met elke nieuwe roman iets leren, ik wil iets anders."
boek zal complexer zijn. Hier ben ik heel
braaf"
Inhoudelijk is Lege handen allesbehalve een
braaf boek. Hacker beschrijft, bespreekt en be
kritiseert het lege levensgevoel van een Duits
stel dat het heeft gemaakt, maar aan ledigheid
en desinteresse ten onder gaat. Isabelle en Ja
cob vertrekken uit Berlijn om in Londen te
gaan wonen. Daar raakt Isabelle in de ban van
een drugsdealende buurman en Jacob van zijn
raadselachtige, homoseksuele
baas.
iHiRiNA hacker „Of je met lege handen blijft
staan of niet, dat hangt vaak
van je eigen gevoel af Ik
hoop dat wat Jacob en Isabel
le in de loop van het boek
denken te ontdekken over
zichzelf niet klopt. Het is juist
wel belangrijk wie ze zijn. Je
moet jezelf serieus nemen. Ik
weet wel: enerzijds is het idi
oot om jezelf serieus te ne
men. Dat vinden veel men
sen in deze tijd moeilijk. En
pijnlijk soms. Anderzijds is
het zeer belangrijk. Anders
verlies je de greep op het le
ven. Ik wil dat de wereld er
anders uitziet en daar doe ik
iets aan, zo zouden Jacob en Isabelle moeten
denken."
Voor Lege handen kreeg ze vorig jaar de
Deutsche Buchpreis. Vervolgens werd de ro
man een groot verkoopsucces. „Zo bereik je le
zers die je anders waarschijnlijk niet zou berei
ken, zeker met een boek als dit. Nu wordt het
overal vertaald. Ik kan me daar vaak weinig bij
voorstellen, eerlijk gezegd. Mijn boek in het Ko-
reaans! Wie in Korea heeft dit boek nodig, in
hemelsnaam?"
Het schrijven aan het volgende, 'complexere'
boek wil niet vlotten. „Ik wil per se met elke
nieuwe roman iets leren, ik wil iets anders. Het
is grauenhaft (vreselijk, red.) om meer boeken
in dezelfde stijl te sctirijven. Ik ben bang dat ik
zeer inefficiënt werk. Ik begin steeds opnieuw.
Eén pagina per dag, maximaal. Ik heb twee-,
driehonderd vellen met van alles niks. Er zitten
ook goede stukken bij, maar het heeft geen zin
die ene bruikbare zinswending, dat ene beeld
of formulering eruit te zeven. Als het echt van
waarde is, komt het wel terug. Al sinds 2005
heb ik eraan gewerkt en ik heb nog niks om te
laten zien. De toon is het belangrijkst, maar ik
kan die maar niet vinden. Nee, ook niet bij
mijn voorbeelden. Toon is van jezelf, zei ik al."
rpi Katharina Hacker: Lege handen. (Vert. Gerda Meije-
rink) 301 pag. 19,90 euro. Uitgeverij Meulenhoff
