1 2 I Woensdag 3 oktober 2007 PZC
Wie (dit) leest, is
Vandaag begint de Kinderboekenweek. Maar welk kind leest nog een boek? Kinderen chatten, mailen
en gamen; aan een boek komen ze niet meer toe, zo hoor je overal. Maar recente onderzoeken laten
een minder somber beeld zien. „Kinderen houden altijd behoefte aan goede verhalen."
door Monique Prins illustratie Helen van Vliet
Nour zucht. Hij is al bijna twee uur bezig
met zijn boekverslag voor school. Bui
ten schijnt de zon. „Ik speel liever bui
ten met mijn vriendjes", zegt Nour Asa-
mis, die bijna ri jaar is. „Ik hou van ten
nis en van voetbal. En als het regent, gaan we 'voet
ballen' op de Nintendo. Lezen doe ik alleen in bed.
Stiekem onder de dekens, als mama denkt dat ik al
slaap."
Het lezen van kinderboeken staat onder druk van in
ternet en computerspelletjes, erkent Dick Schram,
hoogleraar literatuurwetenschap aan de Vrije Univer
siteit in Amsterdam. Toch vindt hij het belangrijk dat
jongens als Nour boeken blijven lezen. „Een boek is
een uniek middel om een kijkje in het hoofd van
een ander te nemen. Het leert je om je in te leven in
de emoties van anderen. Een boek roept een verbeel
de wereld op, waar je je tijdelijk in kunt verliezen.
Het prikkelt je fantasie. Kinderen die veel lezen, heb
ben vaak een betere emotionele ontwikkeling."
Het medialandschap mag dan sterk zijn veranderd,
Schram is niet somber over de toekomst van het (kin
derboek. „Er wordt nog ontzettend veel gelezen.
Meer dan 6o procent van alle kinderen leest graag
een boek. Mensen, en dus ook kinderen, houden al
tijd behoefte aan goede verhalen. Er is geen beter me
dium om je voor te bereiden op de wereld om je
heen."
Vooral het lezen van non-fictie boeken is de laatste
jaren afgenomen, stelt dr. Cedric Stalpers, docent aan
de Universiteit van Tilburg. „Wie een werkstuk moet
maken over Willem van Oranje, pakte vroeger een
boek uit de bibliotheek. Nu tikken scholieren hun
onderwerp in op Wikipedia of Google. Het lezen
van verhalenboeken is al jaren stabiel. Er is niet zo
zeer sprake van ontlezing als wel van ontboeking. Di
gitaal wordt er nog altijd veel gelezen."
Uit zijn promotieonderzoek uit 2005 over het leesge
drag van tieners tussen 13 en 18 jaar komt naar voren
dat 44 procent lezen heel leuk vindt, 28 procent
vindt het redelijk leuk, het hangt van het boek afj en
28 procent is niet meer t;e winnen voor het lezen van
boeken. In zijn onderzoek ontdekte hij dat er wel de
gelijk zoiets bestaat als een 'lees-gen'.
„Er is een duidelijk verband tussen persoonlijkheid
en leesgedrag. Je wordt eigenlijk als lezer geboren. Je
hebt denkers en doeners. Een echte denker, die
nieuwsgierig en fantasierijk is, zal sneller een boek
pakken dan een doener die meer praktisch is inge
steld. Ook ouders spelen een belangrijke rol. Maar
hun goede bedoelingen hebben weinig kans van sla
gen als er geen goede voedingsbodem is. Je kunt niet
van iedereen een liefhebber maken."
Vijftien blijkt een cruciale leeftijd is als het om lezen
gaat. „Rond het vijftiende levensjaar gaat een kind
zich echt ontplooien, krijgt andere interesses, gaat
op zoek naar een eigen identiteit. Kinderen gaan
doen waar ze goed in zijn. Wie niet goed is in lezen,
zegt het boek op deze leeftijd vaarwel. Want voor de
strips - de enige boeken die ze überhaupt nog lazen
- zijn ze dan te oud."
Professor Schram valt hem bij: „Vijftien is een leef
tijd waarop kinderen het druk hebben met school
werk, bijbaantjes en andere media als computers, te
levisie en radio. Het leesboek verliest het dan vaak
van deze nieuwe concurrenten. Zeker als je vrienden
kring iemand die leest als gek bestempelt."
Een Kinderboekenweek kan nuttig zijn om het lezen
te bevorderen, meent Schram. Probleem is dat veel
tieners zich hier niet meer door aangesproken voe
len. „Tieners voelen zich niet thuis tussen de 'lagere
schoolkinderen' maar ook niet bij de volwassenen.
Eigenlijk zou er speciaal voor hen een Tienerboeken
week moeten zijn. Dat heb ik niet zelfbedacht, dat
idee dwaalt al jaren rond. Maar zo'n boekenweek
heeft ook altijd een commercieel tintje en de boek
handels willen er niet aan.
Ze vinden tieners een te moei
lijke doelgroep om de gok te wa
gen."
Ook Stalpers zou graag zien dat tieners
apart worden aangesproken. Hij pleit
voor een aparte hoek in boekhandel en
bibliotheek met adolescente romans. Het
is een van de aanbevelingen die hij doet in zijn
onderzoek Het verhaal achter de lezer dat de
ze week is verschenen.
Andere tips zijn het gebruik van au
diovisuele boeken zodat ouders met
leesproblemen 'digitaal kunnen
voorlezen'. Of hulp bij het uitzoeken
van een geschikt boek, zoals volwasse
nen hulp krijgen bij het kiezen van
een geschikte wijn. Deze 'boekproeve-
rijen' op school voorkomen dat kinde
ren gefrustreerd raken en uit teleurstel
ling stoppen met lezen.
Ook hamert hij op verande
ringen in het literatuuron
derwijs. „Nog al te vaak
wordt gekozen voor een
autoritair systeem dat uitgaat
van belangrijke boeken die je gele
zen móet hebben. Ik kan me nog herinne
ren dat ik als tiener Nooit meer Slapen van W.F. Her
mans moest lezen, ik begreep er niets van. Het is als
levertraan: het is goed voor je, maar absoluut niet lek
ker. Ik zeg: laat een kind vaker kiezen wat het wil le
zen. En dan kun je het daarnaast coachen om steeds
een stapje hoger te zetten. Ik zie liever een kind dat
met plezier Harry Potter leest, dan Mulisch met te
genzin. Een kind dat eenmaal is afgehaakt, krijg je
niet meer terug. Eens verloren, blijft verloren."
EEK IN ZEELAND
WfiBM
mm
Woensdag 3 oktober
Goes
Bibliotheek, 14.00-15.30 uur: Feestelijk
begin Kinderboekenweek met voorlezen,
kleuren en knutselen.
Kloosterzande
Bibliotheek, 14.30 uur: Theatervoorstel
ling 'Een koffer vol geheimen' door Pop
pentheater Reutemeteut.
Oost-Souburg
Bibliotheek, 14.00 uur: Luisteren naar
een geheimzinnig verhaal en na afloop
knutselen (v.a. 8 jaar)
Sas van Gent
Bibliotheek, 15.00-16.00 uur: Avontuurlij
ke ontdekkingstocht voor kinderen van 4
t/m 8 jaar, getiteld 'Ontdek de geheime
dromen van sultan Sas(s
Vlissingen
Bibliotheek, 10.15 uur: Peutertje Luister.
Bibliotheek, 14.00 uur: Luisteren knut
selen (v.a. 8 jaar).
Bibliotheek, 14.00 uur: Workshop ge
heimschrift.
Zierikzee
Bibliotheek, 14.00 en 15.00 uur: 'De
toverbriefjes', voorstelling voor kinderen
groep 3 en 4.
Donderdag 4 oktober
Goes
Boekhandel Paard van Troje, 19.30-20.30
uur: Rob Ruggenberg signeert zijn boe
ken Plet verraad van Waterdunen en Sla
venhaler.
Middelburg
Zeeuwse Bibliotheek, 16.00-17.30 uur:
Minicursus 'Zelf schrijver worden' met An
neke Wiltink.
Zeeuwse Bibliotheek, 19.00-20.00 uur:
Prijsuitreiking BoekieBoekie-schrijfwed-
strijd 'Het geheim', met Anneke Wiltink,
die ook signeert.
Oost-Souburg
Bibliotheek, 9.30 uur: Peutertje Luister.
Vrijdag 5 oktober
Breskens
VW-kantoor, 15.30 uur: Anneriek van
Heugten signeert haar nieuwste boek Het
spook van de vuurtoren.
Bruinisse
Bibliotheek, 16.00 en 18.30 uur: 'De
toverbriefjes', voorstelling voor kinderen
groep 3 en 4.
Zaterdag 6 oktober
Axel
Bibliotheek, 10.30 uur: Theatervoorstel
ling 'Een koffer vol geheimen' door Pop
pentheater Reutemeteut.
Hulst
Bibliotheek, 14.30 uur: Theatervoorstel
ling 'Een koffer vol geheimen' door Pop
pentheater Reutemeteut.
Middelburg
De Drukkerij, 14.00-16.00 uur: Schrijvers-
markt met o.a. Willem Bek, Anneriek van
Heugten, Johanna Kruit, Floortje Zwigt-
man, Rob Ruggenberg, André Sollie, Rob
bert Jan Swiers en Anneke Wiltink.
De Drukkerij, 15.00-16.30 uur: Leerlin
gen van de Zeeuwse Muziekschool tre
den op.
Rob Ruggenberg
Oost-Souburg
Bibliotheek, 10.30 uur: 'Achterwerk in de
kast'
Vlissingen
Bibliotheek, 14.30 uur: 'Achterwerk in de
kast'
Zondag 7 oktober
Middelburg
Atelier Toos van Holstein (Korendijk),
13.00-17.00 uur: Eendaagse expositie
werk illustrator Martijn van der Linden.
Galerie T (Turfkaai 25), 13.00-17.00 uur:
Schrijfster Anneriek van Heugten en illus
trator Wouter Tulp geven uitleg en signe
ren
De Drukkerij, 15.00-16.30 uur: Kjoek op
zondag, met Greet Beukenkamp.
Dinsdag 9 oktober
Middelburg
Zeeuwse Bibliotheek, 10.00-11.00 uur:
Peuterochtend rond 'Kleine kangoeroe'.
De Drukkerij, 16.00 uur: Burgemeester
Schouwenaar opent expositie 'Het loopt
de spuit(t)gaten uit'.
Woensdag 10 oktober
Goes
Bibliotheek, 14.00 uur: Presentatie cd
leerlingen Goese Lyceum, met eigen lied
jes rond het thema van de Kinderboeken
week.
