De beleggingsadviseurs
beleggingsadvies
Leo Louwerse - ABN Amro Bank
Senior beleggingsadviseur
Fed voorzitter Bernanke heeft de rente in Amerib sterker verlaagd dan waar de
meeste financiële analisten van durfden te dromen. In reactie zet een golf van op
luchting de markt hoger. Vooruitlopend op deze beslissing kreeg de markt al een
steun in de rug van de Amerikaanse Investment Bank Lehman Brothers*. De
schadelijke invloed van de kredietcrisis en "subprime" leningen op haar resultaten
vielen mee. De beursreactie is vooral één van emotionele opluchting na zoveel
maanden slecht nieuws. Koren op de molen van aanhangers van Behavourial Fi
nance. Zij proberen psychologie en economie te combineren om beursreacties
te verklaren. Kern van hun denken is dat op de lange termijn koersreacties de
fundamentele analyse moet weerspiegelen. Afwijkingen gebaseerd op emotie
emotioneel handelen worden gecorrigeerd. De historie laat een patroon van
weerkerende valkuilen zien. Eén valkuil uit de Bahavourial Finance ligt op dit mo
ment op de loer. De valkuil van "anchoring". Deze term verwijst naar een veel
voorkomend fenomeen, namelijk dat beleggers bij hun beslissingen teveel waar
de hechten aan koersen uit het verleden. Vooral spijtoptanten die nu nog aan de
zijlijn van de aandelenmarkt staan zijn hier gevoelig voor. Zij laten zich in hun be-
leggingsbeslissing leiden door oude, veel hogere koersniveau's. Zij zijn te verblind
om te zien dat er momenteel meer bakens in het beleggingslandschap verschui
ven. Een aantal van deze bakens, zoals de afnemende fusie en overnameactiviteit,
stijgende olieprijs en teruglopende economische groei naderen voor analisten
omslagpunten. Het verdere verloop is onduidelijk en dat maakt het beeld over
het langere termijn economische klimaat zeer veranderlijk. De analisten hebben
meer tijd nodig om de puzzelstukjes opnieuw in elkaar te passen. Wie nu de
markt in wil, moet zich dan vooral bewust zijn van het risico van "anchoring". Be
leggen op de verwachting dat oude koersniveau snel terugkeren, kan door de
verschuivende bakens gemakkelijk op een teleurstelling uitlopen.
Schrijver heeft geen positie in aandelen Lehman Brothers Ine
Martin Janse- Fortis bank
Senior beleggingsadviseur
Centrale banken grijpen in
Het blijft rommelen op de wereldwijde financiële markten. Hier
door kijkt men met argusogen naar de Amerikaanse centrale
bank, de FED, en de Europese tegenhanger, de ECB. Deze instel
lingen gaan binnenkort weer bepalen wat ze met de rentetarieven
gaan doen. Normaal gesproken is de inflatie leidend voor het ren-
tebeleid. Een stijgende inflatie zal de centrale bank doen besluiten
de rente te verhogen. Een dalende inflatie is een reden om de ren
te te verlagen. Mogelijk dat de centrale bankiers nu naar het ren
tewapen grijpen om de crisis te bezweren. Maar ze hebben nog
een middel- Ze kunnen de geldkraan opendraaien om een ver
trouwenscrisis tegen te gaan. Dit laatste gebeurde in augustus.
Krantenkoppen meldden kapitaalsinjecties van vele miljarden.
Hoe werkt dit? Commerciële banken lenen elkaar vaak op dagba
sis bedragen uit. Aan het einde van de dag worden deze bedragen
terugbetaald, inclusief de rente. Door de hypothekencrisis in
Amerika was het voor veel banken onzeker of uitgeleende be
dragen wel terugbetaald zouden worden. Het lenen aan en van el
kaar kwam tot stilstand. Om er nu toch voor te zorgen dat de bu
siness bij banken, namelijk het uitlenen van geld aan bedrijven of
het verstrekken van hypotheken, gewoon door kon gaan, konden
commerciële banken geld lenen bij de centrale bank tegen een
aantrekkelijk tarief. De centrale banken fungeerden zo als liquidi
teitsverschaffer om de economie draaiende te houden.
De komende tijd zullen we zien welk middel de centrale banken
gaan gebruiken om de rust te herstellen.
Arian Bakker ING bank
Hoofd beleggen
Oosters gevaar
Behalve door de renteverlaging van de Federal Reserve wordt het
hernieuwde optimisme ook gevoed door groot vertrouwen in
voortgaande economische groei in Azië en Europa. De eigen dyna
miek in die regio's lijkt sterk genoeg om de tegenwind vanuit de VS
te weerstaan. Toch is niet alles positief wat het stempel draagt van
'made in Asia'. Ik wil wijzen op twee bedreigingen voor de rust op
de korte termijn. De eerste is de koersontwikkeling van de Japanse
Yen. Deze stijgt de laatste tijd en lijkt af te stevenen op een niveau
van 110 Yen voor een Amerikaanse dollar. Een dergelijke ontwik
keling zou een bedreiging zijn voor de zogenaamde 'carry trade'.
Dat is het lenen in Yen - vanwege de lage rente - en beleggen in bij
voorbeeld Amerikaanse staatsobligaties, maar ook risicovoller za
ken als grondstoffen en hoogrentend schuldpapier van opkomende
landen. De versterking van de Yen vreet aan de winstgevendheid
ervan en kan leiden tot afwikkeling van de carry trade; lees verkoop
van die beleggingen. De tweede bedreiging is de Chinese beurs. Die
is de afgelopen twaalf maanden met 200% gestegen en de koersgra-
fiek vertoont gelijkenis met die van de Nasdaq eind vorige eeuw. In
China is de rente dit jaar al vijf keer verhoogd en de inflatie staat
met 6,5% op het hoogste niveau in 11 jaar. Hoewel het Chinees
geen equivalent schijnt te kennen voor 'irrational exuberance' is dat
natuurlijk geen garantie dat er geen fikse koerscorrectie kan plaats
vinden. De impact van de beurs in China op de reële economie is
gelukkig veel kleiner dan in bijvoorbeeld de VS of Europa, gezien de
beperkte relatieve omvang ervan. Maar het blijft ook een factor die
het sentiment weer even kan bederven.
R. Melchers - F. van Lanschotbankiers
Econoom
Managementproblemen verdoezelen gezonde groei
Met een beetje goede wil kun je stellen, dat Siemens symbool
staat voor Duitsland. Het bedrijf heeft jarenlang gekampt met een
stagnerende omzet- en winstgroei. Het heeft jaren geduurd om
deze tanker een nieuwe richting op te sturen. Nu is het zover.
Siemens ziet omzet en winst weer met dubbele cijfers groeien en
alle divisies voldeden aan de verwachtingen. De doelstelling van
een operationele marge van 7,5% is vroegtijdig behaald. In reactie
op deze sterke uitkomsten heeft Siemens een reeks nieuwe doel
stellingen geïntroduceerd onder de naam FIT4 2010. Belangrijke
onderdelen zijn, dat de operationele marge voor het concern in
2010 zeker 9% moet bedragen en dat het rendement op eigen
vermogen van 10% naar 16% moet stijgen.
Het succesverhaal is de afgelopen tijd overschaduwd door het
fraudeschandaal, wat heeft geleid tot het terug treden van Hein-
rich von Pierer, voorzitter van de Raad van Commissarissen en
van CEO Klaus Kleinfeld. Beide heren hebben Siemens met har
de hand gereorganiseerd. Hun vertrek en de zoektocht naar een
nieuwe CEO schept onzekerheid. Hoe lang duurt de zoektocht
en zet de nieuwe eerste man het tot dusverre succesvolle beleid
voort?
Als wij echter kijken naar de koers-winstverhouding, die voor
2007 op 16,6 staat en voor 2008 op 13,4, dan lijkt die aarzeling bij
beleggers daarin verwerkt. Het langjarige gemiddelde ligt bij Sie
mens beduidend hoger.
F. van Lanschot Bankiers is positief over Reed Elsevier
ImtechFugro en Siemens
Paul Koole - Rabobank Beveland
Senior beleggingsspecialist
Angst voor recessie in VS neemt toe
Door slechte cijfers over de Amerikaanse hypotheken-, huizen
en banenmarkt is bij beleggers de angst voor een recessie in de
VS toegenomen. Uit een rapport van de Mortgage Bankers Asso
ciation blijkt dat in het tweede kwartaal het aantal wanbetalingen
op hypotheken verder is toegenomen. In het subprime-segment
heeft nu zelfs al een krappe 15% van de bestaande leningen een
betalingsachterstand. De komende kwartalen zal dit naar onze
verwachting verder toenemen, omdat op veel van deze leningen
de rente opwaarts wordt bijgesteld.
Ook is onze verwachting dat het aanbodoverschot op de Ameri
kaanse woningmarkt de komende maanden verergert. Bij de hui
dige problemen op de kredietmarkten zijn hypotheekleningen na
melijk erg moeilijk door te verkopen. Dat maakt banken terug
houdender in het verstrekken van nieuwe hypotheken, wat de
vraag naar woningen weer remt. Door de gedwongen huizenver
kopen en de demping van de vraag door strengere banken stijgt
het aanbodoverschot. Wij gaan er daarom van uit dat de huizen
prijzen in de komende maanden verder gaan dalen.
Een van de weinige lichtpuntjes in de Amerikaanse economie is de
toenemende export. Zo namen de Amerikaanse exporten in juli
met maar liefst 20% toe vanwege stijgende vraag uit Europa en de
opkomende landen. De waardedaling van de dollar speelt dit na
tuurlijk in de kaart. We verwachten dat de Amerikaanse econo
mie, dankzij de exportgroei en de renteverlagingen van de FED,
niet in een recessie komt. We vinden Noord-Amerika overigens
het minst aantrekkelijke werelddeel om in aandelen te beleggen.
Michèl Beckers - SNS bank
Senior beleggingsadviseur
De ontwikkeling van de kapitaalmarktrente
Het kan niemand zijn ontgaan, de lange rente (tienjaarsrente) is in
de afgelopen drie maanden in Euroland sterk opgelopen van
3,90% naar 4,65%. De laatste maand laat deze een stijging van 40
basispunten zien, zijnde het steilste stuk van de grafiek. Genoem
de stijging betekent echter een daling van de betreffende obliga-
tiekoers van circa 4%, waarmee in een keer bijna het gehele coup
onrendement over een heel jaar teniet is gedaan. Onze mening is
dat dit hogere peil van obligatierente blijvend is. Historisch gezien
is namelijk het huidige niveau van de rente beter in verhouding
met fundamentais als economische groei en inflatie.
De lange rentes in Europa en vooral de VS zijn veel sterker ge
stegen dan de korte rentes. Dit lijkt op een herallocatie van gel
den uit de obligatiemarkt richting cash en andere assets zoals aan
delen. De aandelenmarkten zijn namelijk de afgelopen maanden
ook sterk gestegen, voor een belangrijk deel gedreven door een
hausse aan overnames. Voor de financiering doen overnemende
partijen, veelal private-equity-investeerders, voor enorme bedra
gen een beroep op kredietverstrekkers. De hogere rente be
perkt echter de Ieencapaciteit en dus het vermogen om overna
mes te doen. Daarmee dreigt een belangrijke marktaandrijvende
factor weg te vallen. Niet verbaasd zijn dus, als de rente de aan
delenmarkten de komende tijd toch nog eens flink in de weg gaat
zitten.
