Buitengebied
De
Burg was vroeger knus
Zeker tussen de deure gezeeten?
Nieuwe raadkaart
22 J Zaterdag 29 september 2007 PZC
Opnieuw een ansichtkaart uit de collectie van Hans Lindenbergh waar
van de foto in het verleden is genomen in een van de Zeeuwse stadjes.
De vraag is: om welke plaats en welke straat gaat het? Nadere bijzonder
heden over de afgebeelde situatie en de huidige zijn welkom.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk donderdag 4 oktober worden
gezonden naar: Redactie PZC Buitengebied, postbus 31, 4460 AA Goes;
fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl.
door Willem Staat
De oplossing van uw raadkaart
van 22 april is Middelburg. Het
gaat om de hoek van de Lange
Burcht. Het was niet makkelijk de
kaartte lokaliseren, schrijft D. E.
Tollenaar uit Terneuzen. Deze in
zender heeft gelijk. Overigens kon
den maar weinig mensen de af
beelding thuisbrengen.
„Rechts het in het oog springende
pand van David Salomon Gobetz,
die daar tot 2905 een manufactu
renzaak dreef Links een horloge
rie, later sigarenwinkel. Daarnaast
de drankenwinkel van Van Aart-
sen. Aan het eind van de straat
rechts is nog een van de torens te
zien van de Abdij. De Lange
Burcht was toen een levendige
straat", schrijft Tollenaar, die de
kaart dateert rond 1900.
Kees Fase uit Sint-Annaland meldt
dat de foto rond 1915 moet zijn ge
nomen. Vaste inzender Kees Ste-
vense uit Middelburg schrijft dat
de kaart de situatie weergeeft van
rond 1890. Hij gaat ook in op de
naamgeving: „De straat die zijn
naam ongetwijfeld ontleent aan
de omstreeks het jaar 800 opge
worpen ringburgwal, verbond de
Markt met de Groenmarkt en de
Balans. De Lange Burcht, ook
wel Burg genoemd, gaf uitzicht op
de in 1582 gebouwde sociëteit van
schuttersgilde Sint Joris."
De situatie is intussen grondig ge
wijzigd. De Lange Burcht is her
doopt in Nieuwe Burg. Stevense
beschrijft hoe dat komt: „Op 'vre
selijke vrijdag', 17 mei 1940, werd
de gehele Middelburgse binnen
stad verwoest tengevolge van het
Duitse bombardement, dus ook
de Lange Burcht. Reeds in 1941 is
begonnen met de wederopbouw
van de binnenstad. De oude Lange
Burg is toen vervangen door de
Nieuwe Burg, die tegenwoordig
Burgpromenade wordt genoemd.
Een wat kale straat en niet zo knus
als op onze raadkaart!"
Op de plek van Gobetz' winkel,
rechts op de foto, stond voorheen
het huis 'Brandenburg'. De naam
was volgens Stevense een voorte
ken, want het pand werd op 28
juni 1857 een prooi der vlammen.
Gobetz gaf het de naam 'De Zon'.
In 1920 vestigde de firma F.B. den
Boer zich in het pand van Gobetz
en ging er serviezen en kunstwer
ken verkopen. Tollenaar rept hier
ook over en weet te melden dat de
zaak een internationale uitstraling
had. „Dat kwam door opschriften
als 'post cards', aangevuld met
'english-spoken' en 'corner house'.
Op een ander raam stond vermeld
'on parte francais'.
Stevens somt nog diverse zaken op
die eertijd aan de Lange Burcht wa
ren gevestigd: juwelier Firma Hac-
kenberg (sinds 1873), bakker R. A.
Papegaay en Zoon (van het be
roemde Zeeuwsche Profeten
brood), Mes Sigaren en kleding
zaak Toebes.
De waardebonnen gaan naar Kees
Fase, Sint- Annaland, Theo Tas,
Middelburg en D. E. Tollenaar, Ter-
neuzen.
door Rinus Willemsen
Ei je hie last van muuzenvraag ik aan mijn
buurman als ik twee muizenvallen op z'n
stoepje zie staan.
Het is half september, op een late middag. De
zon heeft de hele dag geschenen en het is nog
best lekker buiten. Jao, zegt-ie tegen me, 't is ei
genlijk best wè vervelend. Die muuzen. 's Avus vlie
gen ze over m'n plafon van d'êêne kant van de zol
der nao den anderen.
Hij vertelt dat de muizen er eigenlijk al jaren zit
ten. Dat ze ieder jaar opnieuw als het kouder
wordt, naar binnen willen komen. En dat hij al
le gaten en kieren al heeft gezocht en opgestopt
mee van alles en nog wat.
Je snapt 't nie, mao ze kommen toch aided wee
deur een klein gaotje. Misschiens wè deu de spouw-
muuren. Met enthousiasme gaat hij verder en ver
telt over zijn zoektocht deze zomer naar de
kleinste kiertjes. Alles opgestopt, mao niig'hopen
ee.
Vorige week zat hij 's avonds de krant te lezen
en hoorde hij ze weer over het plafond rennen.
't Net of ze ielken aovund zö maor eventjes kom
men kieken. Ze vliegen over de plafondplaoten en
ze binnen nao 'n paor tellen dan wee weg.
Natuurlijk is het een geweldige racebaan. Maar,
het is ook een bedreiging van buurman George
z'n privéterrein. Vandaar zijn drastische ingreep:
de valletjes.
Een paar weken geleden schreef ik toevallig in
deze rubriek over muizenvallen. Kort daarna ont
ving ik een bericht van de Oostburgse familie
Risseeuw. Die herkende de oude, eigengemaakte
muizenvallen. Holtes, waarin wel drie, vier of
vijf muizen tegelijk gevangen kunnen worden.
Nii mee kaos, mao mee tèrve korrels. Die leggen
wudder achter in die holletjes. Dat is veel beter
dan kaas, want die korrels bederven immers
niet.
Me maoken die valle zelf van 'n stikje 'out, een bit
je draod en wa naoigaoren. Op deze manier wor
den binnen die familie de muizen op peil gehou
den en de handigheid wordt binnen de familie
doorgegeven. Over huisvlijt gesproken. En tradi
tie.
Op 'n kêê zaoten d'r muuzen op de vlierink. On
middellijk werd binnen het gezin beraad gehou
den en werd de val tevoorschijn gehaald. De val
le wier starklaor gemaokt. En als bewijs van de de
gelijkheid bereikte mij een kleurenfoto met daar
op vijf dode muizen. Twii 'olletje waoren nog lee-
ge gebleven...Als mijn buurman dit verhaal
hoort, knikt hij. Gisteren zat 'r muus in m'n valle
en die was mee valle en al op de loop gegaon. Met
een ouwe schop had hij het diertje de hersens in
geslagen. Toen zat m'n muuzevalle vol mee smur
rie. Daorom lag de vandaoge in de zonne. Om te
dröögen.
Als we buiten staan prikt de late septemberzon
nog even tussen de blaren, 't Begin best al frisjes
te wörren ee, 's aovus, zeg ik in 't weggaan.
George knikt en inspecteert zijn twee muizenval
len.
'k Gaon ze klao zetten, hoor ik 'm zeggen. Langst
de muur.
Voorzichtig gaat hij op z'n 'ukken zitten om de
muizenvallen op spanning te brengen. Dat is
nog een hele kunst. Vroeger deed ik dat ook nog
wel eens. Het probleem is om het koperen staaf
je zo nauw te zetten, dat de muis niet het kaasje
kan opeten zonder het staafje aan te raken.
Pas op je duum ee, hoor ik m'n moeder nog zeg
gen. Maar het was al te laat. Met een vrolijk
sprongetje knipte het valletje omhoog.
'Oe komme hie an zö'n blauw naogell vroeg de
meester de volgende dag op school. Tussen de
deure gezeeten zeeker?
