Familie
El
PZC Vrijdag 28 september 2007 21
uitgereikt, krijgen docenten tips hoe ze verborgen stotteraars
kunnen herkennen. Een kind dat veel stopwoordjes gebruikt,
steeds opnieuw begint met een zin of extra bewegingen maakt
bij het spreken (met de kaak trekken, ogen knipperen), kan ei
genlijk gewoon een stotteraar zijn. Is zo'n kind zwijgzaam en
geeft het nauwelijks antwoord op vragen, dan hoeft dat niet
per se een motivatieprobleem te zijn, maar kan het ook angst
zijn om te gaan haperen.
Als stotteraar maak je het jezelf een stuk makkelijker door voor
al niet te moeilijk te doen over je probleem. De Dood: „Door
direct te benoemen dat je stottert, breek je het ijs. Maar ook de
andere partij kan er over beginnen, zodat de druk bij de stotte
raar wegvalt."
Dat je de zin van een stotteraar nooit mag aanvullen, is volgens
De Dood niet helemaal waar. „In een gesprek met een vloeien
de prater vul je elkaar ook aan. Het belangrijkste is dat je ook
dit aspect gewoon blootlegt. Eerst vragen dus. Sommige stotte
raars zullen aangeven dat ze het zelf willen doen, anderen zijn
blij dat ze van dat rotwoord af zijn."
Lachen, ook zoiets. „Als gestotter er echt grappig uitziet, waar
om mag je dan niet lachen? In de therapie laat ik de stotteraars
op video naar zichzelf kijken. Dan grinniken ze om het rare ge
zicht dat ze trekken of de vreemde geluiden die ze maken. Ik
leg de stotteraars uit dat het misschien niet leuk voelt als er ge
lachen wordt, maar dat je er best begrip voor kunt hebben. Ie
mand vertelde mij eens dat-ie op pingpingpingping-pong zat.
Dan moet ik lachen. Maar leg wel uit waarom je lacht. Dat het
is omdat het er lollig uitziet of klinkt, of dat het meer grinni
ken uit onzekerheid is. Omdat je je ongemakkelijk voelt. Maak
in elk geval duidelijk dat je iemand niet aan het uitlachen
bent."
Het stottercentrum Zeeland kan belangstellenden helpen met informa
tie en materiaal. Het centrum is op het internet te vinden op
www.stottercentrumzeeland.nl.
Op de deze week geopende website www.sttrz.nl kunnen stotterende
jongeren met elkaar chatten.
Afke van der Tooien: „Hoe meer tijd, hoe moeilijker het afscheid wordt."
keer als ik daar binnen zou ko
men, iets dramatisch zou meema
ken. Dat hou je niet vol. Maar on
derschat niet de sfeer die in een
hospice hangt. Zodra je binnen
stapt, weet je dat er mensen liggen
die aan het doodgaan zijn. Dat is
al drama genoeg."
Het werd Van der Tooien
na een halfjaar zelfs te
veel. Ze moest afstand
nemen van wat ze toen
de 'sterffabriek' ging noemen. „Ik
kreeg weerzin erheen te gaan, om
weer iemand te leren kennen die
binnen weken dood zou gaan. Je
loopt steeds op je tenen, moet
voortdurend aanvoelen wat je wel
en niet tegen iemand kunt zeg
gen."
Uiteindelijk ging Van der Tooien
terug en na een tijdje wende het
weer. Ze zag zoveel mensen balan
ceren op hun laatste drempel, dat
ze het nu bijna arrogant vindt nog
een punt te maken van haar eigen
sterfelijkheid. „Ik zal nog wel bang
zijn als het zover is, maar het is
wel minder. Het blijft een krank
zinnige gedachte dat alles wat je in
je koppie hebt, met al je herinne
ringen, er opeens niet meer is.
Maar het blijkt toch de normale
gang van zaken te zijn."
Wat blijft is de angst voor de ma
nier waarop je de poort doormoet.
Toen ze in het hospice begon, had
Van der Tooien nog een melancho-
lisch-romantisch beeld van die laat
ste dagen. Overdag tijd voor boe
ken en 's avonds mooie muziek.
Maar bewoner Leopold zei: 'Er
komt een tijd dat alle muziek wan
klank wordt'. Susanna kon totaal
niet meer bewegen, haar lichaam
zwol op en ze kon niet meer zin
gen. Bestaat er wel een ideale ma
nier om dood te gaan?
„Ik had laatst een droom. Ik zou
standrechtelijk worden geëxecu
teerd, de lopen waren al op me ge
richt. Toen kwam er iemand langs
met een fruitmand, dat was de eer
ste vertraging. Daarna verscheen
er iemand die zich afvroeg of ik
niet thuis kleren moest halen voor
in de kist. Door al die vertragingen
werd het zwaarder. Als je meer
tijd hebt de dood voor te bereiden,
wordt het afscheid misschien juist
wel moeilijker."
Laatste Huis. Afke van der Tooien.
19,90 euro. Uitgeverij Contact.
'Ruis' helpt onrustige
leerlingen concentreren
'Ruis' op de achtergrond helpt kin
deren met adhd of concentratie
stoornissen om zich te concentre
ren op school. Kinderen die zich
goed kunnen concentreren, preste
ren juist beter als het stil is. Dat
concluderen wetenschappers van
de Universiteit van Stockholm.
Aan een test deden 42 kinderen
mee tussen de 9 en 13, waarvan de
helft met adhd. De kinderen met
adhd konden zinnetjes beter ont
houden als ze tegelijkertijd 'ruis'
hoorden, het geluid van een radio
die tussen twee stations staat afge
stemd. (Psychological Review)
Vrouwen rijden beter
na een videospelletje
Onderzoekers van de Universiteit
van Toronto hebben ontdekt dat
verschillen tussen mannen en
vrouwen bij taken waar je ruimte
lijk inzicht voor nodig hebt, ver
minderen als ze een videospelletje
spelen. Mogelijk helpen games om
beter te worden in kaartlezen, au
torijden of wiskunde. „Vrouwen
zijn gemiddeld minder goed in het
razendsnel switchen van onder
werp", aldus onderzoeker J. Feng.
„Na een game verbetert dat aan
zienlijk en dat houdt maanden
stand." (Psychological Science)
Winterdepressie komt
door tekort serotonine
Bij mensen die lijden aan een win
terdepressie (sombere gevoelens
en eetstoornissen tijdens de win
termaanden) wordt tijdens de de
pressieve periode het 'stemmings
hormoon' serotonine sneller uit
de hersenen afgevoerd dan bij
mensen zonder een depressie. Na
behandeling van de winterdepres
sie (met lichttherapie of medicij
nen) en tijdens de zomerperiode
is de afvoer van serotomine in de
hersenen weer normaal. Dit
schrijft M. Wileit in het vakblad
Neuropsychopharmacology.
Virus mogelijk oorzaak
chronische moeheid
Mogelijk speelt bij een deel van de
mensen die lijden aan het chro
nisch vermoeidheidssyndroom
een langdurige infectie van de
maag met enterovirussen een rol
bij hun ziekte. Bij 80 procent van
de mensen met het chronisch ver
moeidheidssyndroom vond J.
Chia (Enteroviral Medical Re
search, Lomita) deze virussen in
de maag. Van de onderzochte ge
zonde personen droeg slechts 20
procent deze virussen, meldt Chia
in het vakblad Journal of Clinical
Pathology.
Depressie vergroot kans
op tweede hartinfarct
Bij mensen die na een hartinfarct
depressief worden, is een succes
volle behandeling van hun depres
sie niet alleen gunstig voor hun
geestelijk welbevinden, maar ook
voor hun lichamelijke toestand.
Zij hebben vier- tot vijfmaal min
der kans om op korte termijn op
nieuw (ernstige) hartklachten te
krijgen dan patiënten bij wie het
niet lukt de depressie te bestrij
den. Dit constateert P. de Jonge
(UMC Groningen) in het vakblad
American Journal of Psychiatry na
onderzoek onder 168 patiënten.
