Zeeuwse kamermuziek
Vergeten dichter Van Breen krijgt in
Goes alsnog de eer die hem toekomt
Wereldmuziek op hoog niveau
42 Donderdag 27 september 2007 PZC
RENEE VAN BAVEL
El: VRAGEN AAN 'WÊÊÊÊÊ
Zangeres en liedjesschrijfster Renee van Ba-
vel opent zaterdagavond het theaterseizoen
in het Ledeltheater in Oostburg met haar
nieuwe liedjesprogramma Hart.
Naam: Renee van Bavel
Leeftijd: 26 jaar
Woonplaats: Amsterdam
Beroep: Zangeres/liedtekstschrijfster
door Ali Pankow
Waar komt de fascinatie voor het theatervak vandaan
„Mijn moeder zong in een band en trad op bij feesten en partijen. Ik
vond het magisch om te zien wat zo'n optreden teweegbracht in de
zaal. Ook was het als kind geweldig om te zien in de kleedkamer hoe
een gewoon mens in een artiest veranderde. Verder nam mijn vader me
vaak mee naar theatervoorstellingen. Ik ben dus wel in dat wereldje op
gegroeid."
Waarom koos je voor de opleiding theaterdocent en daarna kleinkunst in
plaats van specifiek voor een zangopleiding?
„Een zangstudie aan het conservatorium leek niet mijn weg te zijn. Ik
sta altijd heel erg in het moment en dat leidde tot dit traject. Ik had wel
vanaf mijn twaalfde al zangles en ik schreef op jonge leeftijd al liedjes.
Tijdens mijn opleiding Docent Drama in Eindhoven zat ik de meeste
tijd achter de vleugel in de kapel daar. Daarop heb ik besloten dat ik
maar beter de kleinkunstopleiding in Den Bosch kon gaan volgen."
Wat inspireert je tot het schrijven van liedjes?
„Dingen die dicht op je huid zitten. Emoties op de vierkante meter.
Voorheen heb ik ook wel politiek geëngageerde teksten geschreven,
maar nu zoek ik die dichter bij huis. En dan niet over dat we minder
vaak auto moeten rijden ten behoeve van het milieu bijvoorbeeld, maar
meer over positief in het leven staan. Ik schrijf ook wel over schaduw
kanten in het leven, maar ik wil de mensen met mijn liedjes toch vooral
een positief gevoel geven."
Hoe verloopt dat proces van tekstschrijven?
„Het begint te rommelen in m'n hoofd als ik een bepaald woord hoor in
de trein of een uitspraak als ik op straat loop bijvoorbeeld. Ik noteer al
lerlei kreten op handen en bierviltjes en vervolgens ga ik thuis aan de
slag met het schrijven van teksten. Samen met Daniël Debie, mijn toetse
nist en met gitarist Evert Zeevalking komen daarna de composities tot
stand. In Hart spelen trouwens nog twee muzikanten mee: Bart Soeters
op bas en Joram Helmer op drums."
Wie zijn je lichtende voorbeelden in dit vak?
„Lichtend zelfs? Tsja. Er zijn wel veel verschillende mensen die me inspi
reren. Dat gaat van Madonna tot Blofi
In welk opzicht verschilt 'Hart' van je vorige programma 'Rood*?
„Dat is echt een wereld van verschil. In Rood lag de nadruk veel meer op
jazzy getinte muziek en zong ik ook Engelstalige nummers. In mijn nieu
we programma kom ik met popsongs, lekkere rock, maar ook met bal
lads. Ik zing uitsluitend nog in het Nederlands. Dat is mijn eigen taal, de
taal die ik het beste beheers. Dat vind ik heel spannend. In het Engels
ligt er altijd nog een verhullend laagje overheen. In het Nederlands
komt het veel directer over. Niet dat ik alles recht voor zijn raap zing,
natuurlijk ben ik steeds op zoek naar de beste metafoor. Maar er zitten
toch minder vaagheden in dan wanneer je in een andere taal zingt."
Waarom moeten de mensen zaterdag komen kijken en luisteren?
„Omdat het de allereerste try-out is van ons nieuwe programma en om
dat het publiek de kans krijgt twintig gloednieuwe, prachtige liedjes te
horen van mijn debuut-cd die nu nog in de maak is."
Theaterconcert Hart, zaterdag 29 september, Ledeltheater Oostburg, 20.00 uur.
door Rolf Bosboom
NISSE - In de Mariakerk in Nisse
wordt zaterdag 29 september een
opmerkelijk dubbelconcert gehou
den, met optredens van Irfan uit
Bulgarije en de Zeeuwse groep
Nada Naga. Beide gezelschappen
maken wereldmuziek op hoog ni
veau en werken vanuit muzikale
en spirituele tradities uit diverse
oosterse en westerse culturen.
Het is voor het eerst dat Irfan naar
Nederland komt. Dat is gelukt
dankzij een samenwerking van de
Vlissingse muziekwinkel De Bard
met de festivals Pastorale au Parvis
in Nisse en Unknown Pleasures in
Den Bosch. De groep doet twee
concerten: morgen in Den Bosch
en zaterdag in Zeeland.
De muziek van Irfan roept associa
ties op met de muziek van onder
meer Dead Can Dance. In 2003
TY, zo heet het eerste
professionele kamerorkest in
Zeeland. Het ambitieuze
ensemble presenteert
zichzelf met concerten in
Terneuzen (zaterdag) en
Middelburg (5 oktober).
door Rolf Bosboom
Carlo Nabbe is zeker niet
ontevreden. Hij heeft
net, in het Goese kerkge
bouw De Hoogte, met
zijn orkest Orawa van de Poolse
componist Wojciech Kilar doorge
nomen. Een uiterst dynamisch
werk, waarbij dirigent Nabbe in
zijn enthousiasme zelfs even de
partituur van de standaard van
een van de altviolisten slaat. Na af
loop evalueert hij kort. „Dat doen
we zaterdag nóg wat beter. Zorg er
voor dat we strak blijven in het
tempo, dat niemand gaat explode
ren."
Het is mooi om te zien hoe het
nieuwe kamerorkest TY, voor het
eerst in zijn volle omvang bijeen,
zich voorbereidt op zijn eerste con
certen. Bijna dertig professionele
musici uit Zeeland, Brabant en
Vlaanderen die aan een half
woord genoeg hebben om te be
grijpen wat Nabbe, en later op de
avond Christian Blaha, nog beter
willen hebben. Kreten als 'iets los
ser', 'een duidelijke komma' en
'wat soepeler' volstaan. „Een goe
de klank", zegt hij tegen zijn con
certmeester Dirk Van de Velde.
„Maar kun je het met een iets lich
ter hart spelen?"
„Dit is echt een droom", zegt Nab
be, zelf violist, naderhand. „Je ver
wacht niet dat je als dirigent ooit
voor een professioneel kameror
kest terechtkomt." Hij heeft met
Blaha een respectabel gezelschap
weten samen te stellen. Nabbe is
vooral blij met Van de Velde, die ja
renlang als primarius van het Ru-
bio Kwartet over de wereld heeft
gereisd, samen met onder anderen
Dirk Van den Hauwe, die bij TY
de tweede violen aanvoert. De
twee zijn dus zeer goed op elkaar
ingespeeld en vormen de drijven
de kracht van de strijkers van het
kamerorkest. „Eigenlijk kun je het
niet beter hebben", zegt Nabbe.
Hij en Blaha broedden al enkele ja
ren op het idee een kamerorkest
op te richten, niet alleen om zelf
hoogwaardige concerten te verzor
gen maar ook om Zeeuwse koren
te begeleiden en onderwijsprojec
ten op te zetten. Er werd een be
stuur en een comité van aanbeve
ling in het leven geroepen en een
klein jaar geleden volgde de offi
ciële oprichting. Aangezien er in
middels een goede financiële basis
is, kan TY ook letterlijk van zich la
ten horen.
bracht de groep haar eerste cd uit;
eind volgende maand wordt het
tweede album verwacht. Irfan ge
bruikt zowel traditionele als mo
derne instrumenten. De zang wor
telt deels in de opera-, de ortho
doxe en de Gregoriaanse tradities.
Hoewel Irfan muziek schrijven en
uitvoeren als een spirituele bezig
heid ziet, doet het resultaat allesbe
halve zweverig aan.
Nada Naga is in binnen- en buiten
land bekend door haar 'droomtijd
concerten'. De groep treedt op te
midden van het publiek, wat zorgt
voor een muzikale ervaring maar
ook voor een spirituele belevenis.
Het concert begint zaterdag om
20.00 uur. Kaarten zijn te koop bij
boekhandel De Koperen Tuin in
Goes en muziekwinkel De Bard en
Galerie Dumais in Vlissingen én
via debard@zeelandnet.nl.
Artikel en expositie
brengen veelzijdig
man in herinnering.
door Rolf Bosboom
GOES - Een daad van rechtvaardig
heid, zo wordt het genoemd. De
vergeten dichter Leo van Breen
(1906-1988) is in herinnering ge
roepen dankzij Lo van Driel. Hij
heeft een uitgebreid artikel over
diens Zeeuwse jaren gepubliceerd
in het september-nummer van Zee
land, het tijdschrift van het Ko
ninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen.
De Goese burgemeester Van der
Zaag ontving gisteren het eerste
exemplaar in het stadskantoor van
zijn gemeente, waar hij tevens een
kleine expositie over Van Breen
opende. „Een veelzijdig man", al
dus Van der Zaag. „Laten we hem
postuum de eer geven die hem toe
komt door deze tentoonstelling
aan hem te wijden." Dë expositie
duurt tot en met 6 oktober.
Van Driel beschouwt het leven
van Van Breen als 'een avonturen
roman'. Hij was de zoon van een
leraar Engels aan de HBS in Goes
en schreef al vroeg gedichten. Hij
bekwaamde zich als journalist, bij
de Middelburgse!ie Courant en later
bij Het Vaderland. Daar werd hij
weggestuurd vanwege zijn homo-
'Hij moest zichzelf voor zijn
ouders en het bekrompen
Goes wegcijferen'
seksuele geaardheid. „Hij moest
zichzelf voor zijn ouders en het be
krompen Goes wegcijferen", zei
Van Driel gisteren. „Daarom zocht
hij zijn toevlucht in de poëzie."
Van Breen was nadien een van de
oprichters van de Zeeuwse Vereni
ging voor Dialectonderzoek, publi
ceerde honderden artikelen in het
blad Ons Zeeland en was actief in
de vredesbeweging. In de jaren der
tig verhuisde hij met zijn partner
Jos Krop naar Renesse, waar ze on
der meer als projectontwikkelaar
en boek- en kunsthandelaar actief
waren. De twee woonden vervol
gens in Den Haag en Delft.
Van Breens activiteiten liepen zeer
uiteen. Hij publiceerde de roman
Vaarwel Budapest (1940), investeer
de veel in weekbladen, was korte
tijd eigenaar van de Haagsche Post
en ontwikkelde zich, in de woor
den van Van Driel, tot 'woordvoer
der van rechts Nederland'.
In de jaren zestig verhuisde Van
Breen - 'verguisd door de journalis
tiek, gemarginaliseerd in de lette
ren' - met Krop naar Italië. Beiden
overleden in de jaren tachtig op Si
cilië en zijn daar ook begraven.
Christian Blaha (links) en Carlo Nabbe vormen de artistieke leiding en direc
tie van TY. foto Willem Mieras
Repetitie van Zeeuws kamerorkest TY, d
