Kindergeheim is
van
alle tijden
m
22 Donderdag 27 september 2007 PZC
Boeken vol geheimen
De 53e editie van de Kinder
boekenweek is van 3 tot en
met 13 oktober heeft als mot
to Sub Rosa - Boeken vol gehei
men.
Dinsdag 2 oktober is de uitrei
king van de Gouden Griffel en
is het Kinderboekenbal.
Het Kinderboekenweekge
schenk Kaloeha Dzong is ge
schreven door Lydia Rood en
geïllustreerd door Kees de
Boer.
Tonke Dragt en Annemarie van
Haeringen maakten het Pren
tenboekje van de Kinderboe
kenweek, getiteld Wat niemand
weet.
Voor de onder-, midden- en bo
venbouw in het basisonderwijs-
staan elk zes boeken met het
thema van de Kinderboeken
week 2007 centraal.
Ook op tv is er veel aandacht
voor de kinderboekenweek.
Zie www.schooltv.nl
PF| Meer informatie:
»-*■ www.kinderboekenweek.nl
Tonke Dragt schreef Wat niemand
weet, het Prentenboekje van de Kin
derboekenweek. De illustraties zijn
van Annemarie van Haeringen. Tonke
Dragt speelt in zijn boekje met het bij
belverhaal over de Ark van Noach. De
eenhoorns, die vroeger op aarde leef
de, wilden niet in de Ark. Zij zouden
er wel naast zwemmen. Eén klein mus
je lijkt hun ondergang te betekenen.
Maar in de ijszeeën van het noorden
leeft tot op vandaag de dag nog een
Narwal, een Zee-eenhoorn. Het boek
je is te koop voor 2,50 euro.
Op 3 oktober begint de
Kinderboekenweek 2007. Tientallen
activiteiten brengen het kinderboek
onder de aandacht. Maar is het
kinderboek van nu zoveel anders
dan vroeger. Is er een moderne Dik
Trom?
door Johan Bosveld
illustratie Alexia Pnevmatikos
Lydia Rood schreef het kinderboeken
weekgeschenk Kaloeha Dzong, een
verhaal over Corijn Winters. Corijn
lijkt pas echt tot leven te komen ach
ter zijn computer. In de internetwe
reld van Morgana (een soort Second
Life) is hij Kaloeha Dzong, een held.
Hij schiet het schepsel van Morgana
te hulp op zijn gevleugelde paard.
Steeds vaker vlucht hij weg met be
hulp van de computer, want Corijn
heeft geen vrienden die hem kunnen
helpen in zijn echte leven. De illustra
ties in het boek zijn van Kees de Boer.
Een van de eerste kinderboeken uit
de twintigste eeuw had wat betreft
het thema zonder moeite een plaats
je kunnen krijgen in de kinderboe
kenweek die woensdag 3 oktober begint.
Toen Top NaefFin 1900 haar inmiddels klas
siek geworden Schoolidyllen publiceerde,
raakte ze de ziel van de jeugd door te schrij
ven over hun hartsgeheimen, over zaken
waar kinderen van toen met niemand over
konden spreken.
Het motto van de kinderboekenweek 2007
'Sub Rosa - Boeken vol geheimen' is een the
ma van alle tijden. Het geheim heeft altijd
hoge ogen gegooid in de jeugd- en kinderli
teratuur. Wat NaefFin 1900 schreef, is niet
veel anders dan wat Carry Slee heden ten
dage doet in Afblijven of Paul van Loon in
Meester Kikker. Ook daarin gaat het om ge
heimen.
Is daarmee gezegd dat de thematiek van kin-
der- en jeugdliteratuur door de jaren heen
hetzelfde is gebleven? Voor een deel is datge
ne wat kinderen in 1900 bezig hield niet
veel anders dan beslommeringen van hun
leeftijdgenoten anno 2007. Toch zijn er na
tuurlijk grote verschillen. Kinderliteratuur is
net zo tijdgebonden als el
ke kunstuiting. De mees-
Kortom, elke periode kent kinderboeken als
opvoeder en boeken die de kinderen laten
wegdromen in sprookjeswerelden en woes
te avonturen. In de bibliotheek en boekhan
del (er zijn inmiddels zeventien officiële kin
derboekwinkels in Nederland) is het aan
bod enorm. Voor wie daar niet uitkomt,
zijn er tal van internetsites en tijdschriften
die ouders en kinderen op weg helpen bij
het maken van een keuze. Die kwantitatie
ve toename is misschien wel het grootste
verschil met vroeger tijden. Nog nooit ver
schenen er zoveel kinder- en jeugdboeken.
En nog nooit kreeg het genre zoveel aan
dacht. Terwijl Theo Thijssen Kees de Jon
gen) in het begin van de twintigste eeuw sig
naleerde dat kinderboeken hooguit met
een paar regeltjes werden aangekondigd
in onderwijsbladen („kletspartijtjes van
tien en een halve regel"), worden in tal
van kranten en tijdschriften met regel
maat kinderboeken gesignaleerd en be
sproken. En naturlijk zijn er sinds
1954 Kinderboekenweken en sinds
2004 Nationale Voorleesdagen.
Blijft over de vraag die ouders, on
derwijzers, critici en misschien kin
deren zich stellen sinds Hierony-
mus van Alphen in 1779 zijn Jantje zag
eens pruimen hangen schreef: wat is goe
de kinderliteratuur? Zoals bij alle litera
tuur is het maar waar je naar kijkt. Meet
je de kwaliteit af aan het aantal verkoch
te exemplaren van een boek, neem je het
gemiddelde van alle verschenen kritieken of
probeer je zelf een oordeel te vellen. Natuur
lijk zijn er goede en slechte kinderboeken.
Maar waar een volwassene de loftrompet
steekt over een prachtig boek, kan een kind
het afdoen als 'boeien', oftewel helemaal
niks. Omgekeerd kan ook: literair gesproken
is Ad van Gils' serie Snelle Jelle over een jeug
dig voetbaltalent niet bepaald hoogstaand,
maar tienduizenden jochies van een jaar of
10 hebben er van genoten.
Misschien is het met kinderboeken wel net
zo als met geschiedenis. We leren er niets
van, maar we begrijpen sommige gebeurte
nissen wel beter. Leren kinderen dan niets
van een opvoedkundig boek? Wie weet,
maar ze snappen in ieder geval wel beter
waaróm iemand met pesten begint en waar
óm een slachtoffer daar zo onder lijdt. En
niemand heeft een kind ooit hoeven uitleg
gen waarom een avontuur reuze spannend
kan zijn en een geheim zo zijn voor- en na
delen heeft.
Ook dit jaar is er weer een 'Biebboek-
je' dat gratis verkrijgbaar is bij alle
openbare bibliotheken. In 10 met een
Griffel is alles te lezen over de boeken
die centraal staan in de Kinderboeken
week. Verder wordt veel verteld over
de auteurs die met een Zilveren Grif
fel zijn bekroond. Naast fragmenten
uit boeken staan in het boek allerlei
leuke weetjes over de auteurs. Tijdens
de Kinderboekenweek is Een 10 met
een Griffel gratis af te halen voor ie
dereen die bij een openbare biblio
theek een kinderboek leent.
ËJ
0®3O£'3aE üSsttJIO
laas®»
Welke boeken zouden kinderen van 6
tot 12 jaar moeten lezen? Het ant
woord op deze en heel veel andere
vragen is te vinden in de Kinderboe
kenmolen. Dat is een gidsje waarin
van alles te lezen is over kinderboe
ken. Dit jaar is er vanzelfsprekend veel
aandacht voor boeken vol geheimen.
Er is informatie over nieuwe boeken,
maar ook over boeken die al eerder
zijn verschenen, maar nog steeds de
moeite waard zijn. De Kinderboeken
molen is verkrijgbaar in de boekwin
kel en bibliotheek.
rele vraagstukken. Ter
louw en Slee maken deel uit
van een heel leger auteurs die in hun boe
ken levenslessen geven aan de jeugdige le
zers; helaas 'vaak meer lessen dan leven', zo
als de jeugdliteratuur-recensent Bregje
Boonstra het ooit omschreef. Tegelijkertijd
verschijnen er honderden kinderboeken die
uitsluitend op de emotionele behoeften van
kinderen inspelen: Dik Trom, Pietje Bell en
Floddertje laten zien dat een kind best stout
mag zijn. Wat dat betreft is Annie M.G.
Schmidt nog altijd de maat der dingen. Paul
Biegel neemt met De Kleine Kapitein als een
moderne Jules Verne of Jonathan Swift Gul
livers reizen) zijn lezers mee op mateloze
avonturen in vreemde oorden. En Harry
Potter is zo'n bijzonder joch dat sommige
groeperingen er een gevaar voor de geeste
lijke gezondheid inzien.
te
boeken
van Astrid
Lindgren stam
men uit het compu-
terloze tijdperk en als
Hector Malot in 1878
schrijft over de eenzame Ré-
mi in Alleen op de Wereld
speelt zich dat in een volstrekt
ander tijdperk af dan het onze.
Zo zijn engagement en maat
schappijkritiek iets van de ja
ren zeventig, terwijl ontdek
kingreizen vooral in de ne
gentiende eeuw tot de
verbeelding van kinderen
spraken.
Er zijn in de loop van de jaren heel wat
studies geweest naar het verschijnsel jeugdli
teratuur. Grofweg is die literatuur in twee
genres te verdelen: boeken met een pedago
gische benadering (verhalen die een opvoed
kundig en/of informatief karakter hebben)
en met een zogenoemde esthetische benade
ring (waarin de emoties van het kind cen
traal staan). Die twee stromingen wisselen
elkaar steeds af elke periode heeft zo zijn fa
vorieten. Zo waren de boeken in de bloepe
riode van de Verlichting (zeventiende en
achttiende eeuw) natuurlijk zeer opvoed
kundig en informatief, hetzelfde kan wor
den gezegd van de boeken in de jaren zeven
tig van de vorige eeuw toen opvoeders
steeds maatschappijkritischer werden.
Ook vandaag de dag zijn er jeugdboe
ken met zo'n opvoedkundige on
dertoon. Veel romans van Jan Ter
louw zijn daar een voorbeeld van, maar ook
Carry Slee laat kinderen nadenken over mo-
