Buitengebied
Besturen zat hem
in het bloed
30 I Dinsdag 25 september 2007 PZC
4* V-
In Nieuw- en Sint Joosland is de naam Polderdijk
sinds 1849 verbonden met 't Hof Nieuwlands-
rust. De hoeve die na de bedijking van de Mid-
delburgsche polder (in 1644) werd gebouwd.
Eén van de boeren uit de familie, Ferdinandus
Pieter Polderdijk, drukte lange tijd een stempel
op het maatschappelijk leven in het dorp. Histori
cus Piet Zuijdweg beschreef zijn leven en wer
ken.
door Rinus Antonisse
Ferdinand Polderdijk was geen man
van de voorgrond. Meer iemand
die achter de schermen aan de
touwtjes trok. Die, naar hij zelf zei,
bestuursfuncties aanvaardde uit plichtsbe
sef omdat op hem een beroep werd ge
daan in het algemeen belang. Maar dat
wel langdurig - en soms tegen de stroom
in - volhield. Een tikje valse bescheiden
heid was hem niet vreemd.
Het besturen zat hem net als het boeren
in het bloed en het paste in een familie
traditie. Wat hem volgens zijn biograaf
Piet Zuijdweg tot een bijzonder mens
maakte, die 'een formidabele prestatie'
verrichtte, waren zijn activiteiten op het
gebied van historisch onderzoek en carto
grafie en zijn publicaties. Opmerkelijk
repte hij daar zeifin zijn schets Mijn Le
ven nauwelijks over.
Samen met huisarts A. Walraven schreef
hij onder meer een standaardwerk over
de geschiedenis van Nieuw- en Sint-Joos-
Iand. Als landmeter tekende hij kadastra
le kaarten en kopieerde hij oude. Ook ver
zamelde hij cartografie, ook van buiten
Zeeland. De collectie belandde uiteinde
lijk in de historisch-topografische atlas Ze-
landia Illustrata.
In de Encyclopedie van Zeeland, een uit
gave van het Zeeuwsch Genootschap, is
Polderdijk geen hoofdstukje waardig be
vonden. Hij komt wel voor in de bronver
melding bij Nieuw- en Sint-Joosland.
Geeft dat zijn plek in de geschiedenis
juist weer? Immers, er waren destijds in
de provincie vele boeren die méér deden
dan een bedrijf bestieren en zich bemoei
den met het bestuur van gemeente, wa
terschap, kerk en school. Die in hun dorp
de dienst uitmaakten.
Uit de biografische schets van Zuijdweg
blijkt dat Polderdijk (1860-1944) deels
zijn dorp ontsteeg. Met een opleiding
van slechts 9 jaar lagere school ontwikkel
de hij zich breed. Het leverde hem het
destijds prestigieuze lidmaatschap van
het Genootschap op. Zijn directe omge
ving bleef echter altijd centraal staan. Dat
verklaart wellicht zijn afwezigheid in de
encyclopedie. Wereldberoemd in Nieuw
en Sint-Joosland zogezegd.
Ook als landbouwer wilde hij vooruit,
nieuwe wegen inslaan, gebruikmakend
van wetenschappelijke inzichten. Hij trad
tegenover zijn arbeiders op als een libera
le boer. Dat liberale verklaart ook zijn op
stelling in de schoolstrijd (openbaar ver
sus christelijk): pro openbaar onderwijs.
Het kostte hem korte tijd het wethouder
schap.
Als oudste zoon volgde hij zijn vader op
Nieuwslandsrust op. Met 100 hectare een
van de grotere bedrijven op Walcheren.
Na het overlijden van zijn vader moest
de boel in i9t6 verdeeld worden en be
landde de boerderij in de categorie to-20
hectare, hoofdzakelijk akkerbouw en wat
vee. De verkleining speet Polderdijk zeer.
Hij profiteerde niet van de hogere prijzen
tijdens de Eerste Wereldoorlog.
In Zuifdwegs schets komt de mens Pol
derdijk - altijd in Walcherse dracht ge
kleed - niet zo uit de verf Hij was kri
tisch en hield zich niet in. Hij hechtte
aan goede persoonlijke verhoudingen.
Hoe groot zijn gevoel voor humor was,
heeft Zuijdweg niet achterhaald. „Hij
geeft de indruk vooral een serieus mens
geweest te zijn."
Laat de zuinigheid de wijsheid niet bedrie
gen. Biografische schets Ferdinandus Pieter
Polderdijk, Nieuw- en Sint-Joosland. Door
Piet Zuijdweg. Niet in de boekhandel, wel
in de collecties van diverse archieven en bi
bliotheken.
Van links naar rechts poseren op Nieuwlandsrust de oude Cornelis Polderdijk, Liesje Polderdijk, Jannetje Polderdijk-van Waarde en Ferdi
nand.
(ESSaHMH
Waterloo
Omstreeks 1815 verloor Napo
leon zijn laatste en beslissen
de veldslag bij Waterloo. Hij
werd afgezet en verbannen
naar St. Helena. In
Wolphaartsdijk, net op de
grens met Wilhelminadorp,
ligt in de verre Wilhelmina-
polder een grote hoeve - Wa
terloo. Het eerste en het twee
de Waterloo hebben alles met
elkaar te maken.
Dat zit zo: in het najaar van
1809 kocht een groepje zeer
kapitaalkrachtige Rotterdam
se kooplieden en reders een
verzameling schorren en slik
ken ten noorden van Goes.
Die stad wilde van die schor
ren af want ze bedreigden de
haven en de doorvaart van en
naar Goes. De Rotterdamse
heren hadden te veel geld. Ze
konden dat niet, zoals ge
woonlijk, beleggen in Indië.
Die koloniën waren bezet
door Engeland en wij waren
ingelijfd door Frankrijk. Enge
land en Frankrijk waren met
elkaar in oorlog en dat kostte
ons alle koloniale inkomsten.
De Rotterdammers polder
den de schorren voor Goes in
en stichtten boerderijen. De
nieuwe polder noemden ze
opportunistisch de Lodewijks-
polder, naar koning Lodewijk
Napoleon, broer van keizer
Napoleon. Maar oei, enige ja
ren later was Lodewijk weg,
Napoleon verbannen, en een
nieuwe Oranje zat op de
troon. Onze Rotterdammers
waren niet voor één gat te
vangen en gaven een nieuwe
naam aan de Lodewijkspol-
der. Die werd Wilhelminapol-
der genoemd, naar de vrouw
van koning Willem I. Om ten
derde male hun koningsge
zindheid te benadrukken ga
ven zij een boerderij de naam
van de plek waar de zoon van
koning Willem I zijn lauwe
ren geoogst had in de strijd te
gen Napoleon: Waterloo.
Gerard Smallegange
