v16
Zaterdag 22 september 2007 PZC
am
De laatste
.•-jjJPIWi
aw* v.1 TrrwMiiwrniiiii
foto David van Dam
Nederland is kampioen
veetransporten. Jaarlijks gaan
miljoenen varkens, koeien,
kippen en schapen de grens over.
Het protest daartegen zwelt aan.
Waarom kunnen de dieren niet
om de hoek worden geslacht?
Nu duurt hun laatste reis vaak 24
uur, opeengepropt in een hete
vrachtwagen, zonder eten en
weinig te drinken.
door Peet Vogels en Peter de Leeuw
Varkens reppen zich naar licht.
Om zes uur op deze septem-
berochtend is het nog don
ker, maar lampen zetten het
boerenerf in Schaijk, bij Oss,
in een geel schijnsel. „Dat helpt", zegt var
kenshouder [o Bouwens. Ze lopen nu mak
kelijker naar buiten."
Voor 180 slachtvarkens, die een half jaar
oud zijn en per stuk no tot 115 kilo wegen,
begint de laatste reis. In hun geval naar
Duitsland, naar het slachthuis in Hamm
bij Dortmund. Ze zullen de avond niet ha
len, vandaag nog zullen de slachters van
Hamm zich over hen ontfermen. De var
kenshouder drijft zijn beesten in groepjes
van tien door een smal gangetje de stal uit.
Met een houten plaat en plastic zak als
schild, belet hij de dieren om te keren. Een
maal buiten de staldeur lopen de varkens
tussen de hekken door de laadklep van de
vrachtwagen op. „Ho hier, ho hier...",
roept Bouwens. Hij en chauffeur Edwin
Geurts van Kessel slaan enkele dieren met
de vlakke hand op de billen, de hammen
in spe, om ze in het gareel te krijgen.
Veel aanmoediging hebben de varkens
niet nodig om aan hun laatste reis te begin
nen. Zodra de hekken op de laadklep dicht
zijn, oormerkt de vrachtrijder de dieren
met een tang. Ook daar blijven ze vrij rus
tig onder. „Ze staan hier 'strakker' dan in
de stal. Daarom doe ik het hier", zegt Bou
wens. Door het nummer -1814525 - in
hun oor blijft te zien dat de dieren afkom
stig zijn van zijn fokkerij.
De stilte overheerst, bij het krieken van de
dag, aan de rand van een veld met suiker
bieten en bospeen, waar je vanaf het erf
op uitkijkt. In de verte staat maïs, karakte
ristiek voor de Brabantse zandgronden.
Het kost de varkenshouder en de chauf
feur bijna een uur om de eerste negentig
varkens in de vrachtauto te laden. Weer
een uur later hebben ze ook de aanhanger
met de negentig andere krulstaarten gela
den.
Het is een tafereel dat dagelijks vele malen
in Nederland te zien is. Niet alleen met vol
wassen varkens. Ons land is een Europese
grootmacht als het gaat om de uitvoer van
levende dieren. Jaarlijks gaan er 8,6 mil
joen koeien, varkens, schapen en paarden
de grens over. Voor al die dieren zijn ruim
32.000 transporten nodig. Met die handel
is jaarlijks 880 miljoen euro gemoeid.
De aantallen zijn enorm. Zo is Nederland
de Europese kraamkamer als het om big
gen gaat. Vorig jaar kwamen er 4,9 miljoen
terecht in varkensstallen elders in Europa.
„Nederlandse biggen zijn gewild, Neder
landse varkensboeren kunnen biggen leve
ren van uniforme kwaliteit met een hoge
gezondheidsstatus", aldus Dé van der Riet
van het Productschap voor Vee en Vlees.
Maar ook de vleesvarkens zijn populair, ge
let op de 3,3 miljoen stuks die daarvan jaar
lijks de grens over gaan. „Duitsers en Italia
nen houden van zware varkens. Een Itali
aan wil grote hammen en een Duitser dik
ke schnitzels. Daarvoor hebben ze de Ne
derlandse varkens nodig", aldus Van der
Riet.
Er is één verhaal dat hij graag de wereld
uit helpt: Nederlandse varkens gaan niet
naar Italië om vervolgens als dure parma
ham terug te keren. „Dat is een hardnekki
ge fabel. Parmaham mag alleen gemaakt
worden van varkens die in de regio gebo
ren, getogen en geslacht zijn." Nederland
se varkens worden volgens Van der Riet
alleen gebruikt voor de gewonere prosciut-
to's (hammen) zonder streekaanduiding,
en voor spek, fricandeau en dergelijke.
De kritiek op het gesleep met al die miljoe
nen beesten zwelt aan. Vooral de langduri
ge transporten zijn dieronvriendelijk, ook
als de transporteurs zich keurig aan de re
gels houden. Voor de veehandelaren zijn
de verre transporten lonend omdat de bui
tenlandse slachterijen meer betalen voor
de dieren.
Europa bepaalt bijvoorbeeld dat varkens
24 uur staand en opeengepropt vervoerd
mogen worden, zolang ze maar wat kun
nen drinken. Jonge beesten mogen twee
keer negen uur onafgebroken in een wa
gen zitten met een verplichte tussenstop
van een uur. Met paarden mag ook een et
maal rondgereden worden zolang ze elke
acht uur wat water krijgen. Koeien, scha
pen en geiten kunnen zelfs tweemaal veer
tien uur de vrachtwagen in met slechts
een verplichte stop van een uur.
Dan hebben we het niet over de excessen,
zoals het transport van 108 shetlandpony's
uit Groningen, dat begin deze maand door
de Duitse politie van de weg werd ge
haald, omdat er teveel pony's veel te lang
in de veewagens vervoerd werden. De
beesten kwamen meer dood dan levend
uit de wagen. De week daarvoor hield de
Duitse politie een Nederlands veetrans
port aan, omdat er bloed uit de vrachtauto
droop. Twee varkens waren aan het vech
ten geslagen door de stress van de reis. Het
zelfde bedrijf is vorig jaar nog door de
Griekse overheid geverbaliseerd toen bij
aankomst bleek dat er 263 dode biggen aan
boord waren. De biggen van tien weken
oud waren gestikt tijdens de tocht van
