'Voor pianospelen
had ik het
geduld niet'
v15
PZC Zaterdag 22 september 2007
-w- -w- et moet anders, jongens.
I ^et moeI tranceachtig,
niet te melodieus. Denk
I aan tantraseks. Wist je
-M- -M. dat er Chinezen zijn die,
tegenover elkaar gezeten, elkaar mentaal
klaar kunnen laten komen?"
Wende Snijders zit tegenover haar drum
mer, bassist en pianist. Samen repeteren ze
Come Together van The Beatles voor haar
nieuwe show. Ze heeft het lied tot op het
bot ontleed, elk woord afgekloven en op
nieuw vlees en bloed gegeven. „Ik wil het
geluid van een vliegtuig dat door de ge
luidsbarrière gaat. Lukt dat?"
De trukendoos gaat open. Er wordt net zo
lang gezocht totdat Wende instemmend
knikt. Ze weet precies wat ze wil en werkt
daar met een tomeloze energie naar toe.
Staccato wordt legato, het aantal akkoor
den op de piano moet minder en kan die
rechterhand een octaaf hoger?
Er zijn welgeteld negen minuten voor een
plas, peuk en bekertje oude koffie. „Ik ge
loof heel erg in 'ja'. Dat je gaat voor het
geen je kiest. De muzikanten met wie ik
werk, hebben 'ja' gezegd. Het feit dat ze
zich hebben gecommitteerd, is het funda
ment. Daar boven kun je ruziën, bekritise
ren, bijsturen."
Bruine ogen, breed geschouderd en meer
meisje dan de overrompelende Wende op
het toneel. Ze is in de 'maakfase' als we el
kaar voor het eerst spreken. Mateloosheid
regeert. „Veel drinken, roken, hysterisch
winkelen terwijl ik winkelen haat, en veel
lezen en schrijven." Gulzig leest ze de aan
tekeningen die ze jaren eerder maakte van
reizen naar Parijs en Istanbul. Boeken ook,
over beroemde mensen en hun zienswij
zen. Van Carl Jung tot The Beatles en Jo-
han Cruijff. „De Beatles interesseren me
ontzettend op dit moment. Hoe ze zich
zelf hebben gedwongen om risico's te ne
men. Van Love Me Do naar A Dau In The
Life.
Ik lees ook dingen van Johan Cruijff: pinge
len, looptraining, tactisch inzicht. En toch
ruimte zoeken om niet te doen wat je al
deed. Wat je al deed, is het vangnet. Ik wil
in mijn nieuwe show ook niet enkel doen
wat ik al deed. Het is niet mijn doel om
mijn hele leven Franse chansons te zingen.
Ik wil ook in andere talen zingen en kijken
of het lukt om eigen liedteksten te schrij
ven.
Op advies kijk ik nu terug, om daarna
weer vooruit te werken. Ik moet incorpore
ren wat ik allemaal heb gedaan en geleerd.
Als je steeds opnieuw probeert het wiel uit
te vinden, trek je je batterij leeg."
Naast de televisie ligt een blocnote waarin
ze inspirerende citaten opschrijft, op het
nachtkastje pen en papier om nachtelijke
invallen niet te 'verslapen'. „Soms is het
vermoeiend. Dan lig ik net, hup licht weer
aan, schrijven. Hou nou op, denk ik dan. Is
het nu klaar?! Maar ik klaag er niet over."
Alles wat haar interesseert, legt ze voor
aan beste vrienden, collega's of haar moe
der. 'Beetje clichématig', zeggen die dan,
'Mooi', of: 'Nu volg ik je niet meer'.
Vriendin en choreografe Annabel Lopez
Ochoa werd ongevraagd getrakteerd op
passages van de psychiater Carl Jung. Wen
de is bezig, weten haar vrienden dan, die
de zangeres kennen als 'iemand die graag
praat'.
De 'maakfase' is een geobsedeerde en ge
passioneerde zoektocht. Nooit naar 'een
leuk liedje', maar altijd naar een tekst waar
van de noodzaak duidelijk moet zijn. Het
is geen eenvoudig proces. Nooit, en nu he
lemaal niet. Haar jarenlange relatie is ver
broken, haar zieke vader is onlangs overle
den en ze moest een concert voorbereiden
met het voltallige Metropole Orkest.
„Ik ga effe schapen hoeden, heb ik de afge
lopen weken gedacht. Maar ik denk niet
dat ik mijn vader een plezier zou doen als
ik m'n tournee zou afgelasten. Ik wil het er
eigenlijk helemaal niet over hebben. Ik wil
dit niet delen met mensen die ik niet ken.
Het is een misverstand dat de persoon ach
ter de artiest belangrijk is. Dan is het kunst
werk gewoon niet goed genoeg! Ja, zelf
lees ik in autobiografieën wel over de ge
voelens en ervaringen van mensen, maar
dan is het wel voorbij. Als ik nu mijn ge
voelens prijsgeef dan gaat het publiek met
ze aan de haal en kom ik helemaal niet aan
verwerking toe. Dan wordt theater zo'n
therapeutisch ding. Daarvoor maak ik
geen theater."
Het was op de middelbare school dat ze
voor het eerst optrad. „Ik voelde toen al de
spanning en voldoening van het podium.
Echt te gek!"
Vette soulnummers van Aretha Franklin
en The Weather Girls zong ze op het jaar
lijkse scholierenconcert op het lyceum in
Zeist. Daarnaast volgde ze vanaf haar 12e
wekelijks zangles.
„Mijn moeder en de zangdocente adviseer
den me te wachten totdat ik 16 was en
mijn stembanden waren volgroeid. Daar
kreeg ik steken van in mijn maag. Moet ik
nog zó lang wachten? Ik wilde zingen! Dat
deed ik altijd al, als ik niet neuriede. Voor
pianospelen had ik het geduld niet. Het in
teresseerde me niet genoeg. Dan ramde ik
agressief op de toetsen of maakte ik een
etude af naar mijn idee."
Ze gold niet als een belofte. Kei
hard heeft ze gewerkt om te zijn
waar ze is en dat moet ze nog
steeds. „Tot aan het vierde jaar
van de Kleinkunstacademie vond ik dat ik
niets kon. Uit onzekerheid, maar ook om
dat ik geen keuze maakte. Toen ik het Con
cours de la Chanson had gewonnen, heb
ik mijn ouders en Ruut Weismann (artis
tiek leider van de Kleinkunstacademie,
red.) opgelucht gezegd: ik ben zangeres! Ik
zong al tien jaar maar ik geloofde niet dat
het kon. Waarschijnlijk heb ik teveel naar
anderen gekeken. Naar Jacques Brei, naar
Bette Midler. Het gras is elders altijd groe
ner. Toen ik besloot niet meer te vergelij
ken, werd het rustiger en kon ik meer aan
dacht besteden aan wat ik deed."
Ze zingt (nog) veel Frans en Afrikaans.
Weinig mensen die het kunnen verstaan.
Maar iedereen vindt het prachtig. Wende
Snijders leeft het lied. Half actrice, half zan
geres vertelt ze haar verhaal met heel haar
lichaam. Niet bang om te bewegen, niet
bang om alles te geven. „Het is ook steeds
de angst bezweren. Ik kan heel nerveus
zijn, maar ik leef misschien tachtig jaar en
ik wil nog zoveel doen..."
Kort voor een optreden trekt ze zich terug.
„Dan heb ik zo mijn rituelen. Die zijn ge
heim. Stel je voor dat ik vertel dat ik dan
nog een boterham met pindakaas eet. Dan
denkt de hele zaal voordat het doek op
gaat: ze zit nu aan haar boterham met pin
dakaas. Ik wil niet alles inkleuren, dan hou
je geen verbeelding over."
Haar optredens zijn omschreven als 'harts
tochtelijk' en 'beestachtig'. „Overgave is
mijn primitieve kant. Maar ik heb meer
kanten. Ik wil ook het uitademen gaan be
naderen, het naar jezelf laten kijken."
Haar vaste arrangeur Sebastiaan Koolho
ven, die ook werkte met Mathilde Santing,
Karin Bloemen en Trijntje Oosterhuis,
denkt dat Wende ook internationaal hoge
ogen kan gooien. Vanwege haar nieuwsgie
righeid, zelfkritiek en ongelooflijk harde
werken. Niet dat ze lonkt naar roem en
rijkdom. Wende wil het beste uit zichzelf
halen en legt daartoe een eindeloze zoek
tocht af Valkuil is dat ze te hard werkt. Zo
als onlangs, toen ze na haar optreden op
de Amsterdamse Uitmarkt met het Metro
pole Orkest 'kortsluiting' voelde en op va
kantie ging.
Voor haar aanstaande tournee neemt ze
zichzelf in acht. „Ik heb een kwetsbare
stem, dus ik kan me niet veel permitteren.
Kort voor mijn tournee stuur ik mijn vrien
den een mail dat ik niet kan praten: we
gaan over vier maanden wel de kroeg in.
Om mijn stem te sparen, rook ik dan min
der, slaap ik meer en geef ik geen inter
views."
Een geslaagd optreden doet alle offers ver
geten. Nee, doet alles vergeten. „Zingen is
ook een tegengif voor als de tijden niet zo
rooskleurig zijn. Dat heb ik altijd zo ge
voeld. Ik begrijp ook dat het optreden van
Sting op 11 september 2001 doorging. Bij
rampspoed zou ik denk ik ook doorgaan.
Ik zou liever zingen dan huilend onder de
dekens kruipen. Niet om mezelf te over
schreeuwen, maar zingen is voor mij een
manier om mijn emoties te uiten."
Twee dagen voor de dood van haar zieke
vader zong ze op het North Sea Jazz Festi
val. Haar vriendin Annabel was erbij en
zag vanaf het moment dat Wende het po
dium besteeg, enkel bezieling. „Zingen is
voor Wende een soort meditatie. Het is
het moment dat de tijd niet bestaat."
