Cultuur
Vleeshal als tempel kunstrelikwieën
Alleen met galgenhumor
is een tragedie te overleven
Aanbevolen
Keus van de jury
lastig te voorzien
Film Cronenberg
PZC Zaterdag 22 september 2007 45
Jeffrey Vallance legt
highlights van zijn
leven vast in relikwieën.
door Ali Pankow
MIDDELBURG - „Daar komt blauw
licht op te staan, zodat er een
soort hemelboog ontstaat en op al
die nissen wil ik rood licht", ver
wijst Jeffrey Vallance met brede
armzwaai in de ruimte. De beel
dend kunstenaar uit Californië zit
op dat moment nog druk in de op
bouw van zijn expositie Reliquary
Chapel in De Vleeshal in Middel
burg. In aanvulling daarop zijn in
De Kabinetten van De Vleeshal te
keningen en schilderijen van zijn
hand te zien. De tentoonstelling
wordt vanmiddag tussen 16.00 en
18.00 uur geopend.
Vallance vertelt met groot enthou
siasme over zijn werk en passie als
kunstenaar. „Het was geen kwestie
van een keuze, maar van een voor
bestemming. Ik ben als kunstenaar
geboren. Mijn grootvader, afkom
stig uit Noordwegen, hield zich be
zig met volkskunst Ook mijn moe
der was actief in de kunst. Heel
vanzelfsprekend dat ik dat ook zou
gaan doen. Bovendien, als kunst
niet zou bestaan, zou ik toch pre
cies hetzelfde doen als ik nu doe."
Hij kijkt even tevreden rond zich
heen naar de expositie in wording.
„Dit was oorspronkelijk een sla
gerswinkel, maar iedereen die bin
nenkomt, waant zich toch meteen
in een kerk", omschrijft Vallance
lachend de Vleeshal. De ruimte
spreekt hem zeer aan als onderdak
voor de nieuwe werken uit zijn re-
likwieënserie. De talrijke nissen in
de lange zijwanden lijken er wel
specifiek voor gemaakt. Het ma
ken van persoonlijke relikwieën is
ooit begonnen met verzamelen. Al
in zijn kindertijd bewaarde hij al
lerlei objecten als tastbare bewij
zen van plaatsen waar hij was ge
weest of van gebeurtenissen die
hij meemaakte. Door de verhalen
en herinneringen die ze oproepen
zijn als deze dingen voor Vallance
tot relikwieën getransformeerd.
De wijze waarop hij ze arrangeert
en als compositie verwerkt in
steeds weer een specifieke schrijn
maakt ze tot kunst. Performance
kunstenaar Chris Burden, even
eens uit Californië, bood hem een
lichtend voorbeeld voor zijn eigen
uitingsvormen.
'Als kunst niet zou bestaan,
zou ik toch precies hetzelfde
doen als ik nu doe'
Vallance heeft op specifieke wijze
de highlights van zijn eigen leven
vastgelegd. Tevens bieden de reli
kwieën de mogelijkheid tot univer
sele beleving. Zo kan het besef dat
de voorwerpen zijn aangeraakt
door beroemde personen of dat ze
onderdeel zijn geweest van belang
rijke gebeurtenissen diverse emo
ties oproepen. Flowers from
Nixon's Funeral bijvoorbeeld bevat
bloemblaadjes uit de boeketten
van buitenlandse gasten bij de be
grafenis van Richard Nixon op 22
april 1994. Vallance verwerkte ze
in een zwarte schrijn in de vorm
van een kathedraal met daarin ook
een replica van Nixon's doodkist.
Een ander voorbeeld biedt de
steen die hij in 2002 meenam van
de Masjestic Ranch in Texas waar
president Lyndon B. Johnson
woonde.
Ook de relikwieën met door paus
Johannes Paulus II gezegende voor
werpen zijn voor de kunstenaar
de fraai gearrangeerde sporen van
belangrijke ontmoetingen en erva
ringen. Hij reist daar stad en land
voor af. Het bezoek aan de paus
kreeg voor Vallance extra lading
toen hem duidelijk werd dat op
diezelfde dag Yasser Arafat Vati
caanstad bezocht. „Ik zwaaide
naar hem en hij wuifde terug. Zijn
bodyguards lachtten naar mij ter
wijl ze hun automatische wapens
op mij gericht hielden", beschrijft
de kunstenaar zijn oprechte en
bijna kinderlijke fascinatie in de
bijbehorende catalogus.
Met enkele desbetreffende kunst
werkjes betoont Vallance ook war
me herinneringen aan zijn bezoek
aan het eiland Tonga. Naast Ton
ga-relikwieën in de Vleeshal prijkt
in een van De Kabinetten een foto
van de kunstenaar samen met ko
ning Taufa'ahau Tupou van dat
land. Een rondgang door dit deel
van de expositie geeft een indruk
van Vallance's tekentalent. Zijn te
keningen van onder meer IJsland
getuigen van een grote voorliefde
voor mythische verhalen en volks
kunst. Dat resulteert in weergave
van krachtige figuren waar speci
fiek de eigen bewoners van een
land verbinding mee hebben.
Rn Reliquary Chapel, tot en met 2 dec.,
De Vleeshal De Kabinetten van
De Vleeshal, Middelburg, dins, t/m
zon., 13.00 - 17.00 uur; dinsdag 20
nov. lezing door Jeffrey Vallence, De
Vleeshal 19.30 uur.
Jeffrey Vallance met 'Flowers from Nixon's
foto Ruben Oreel
VLISSINGEN - De ervaring heeft het
geleerd: de keus van de jury bij de
Film Literatuur Award laat zich
lastig voorspellen. Dat Atonement
het hoogst scoort in de filmbaro
meter van het publiek zegt dus
niks. Bovendien heeft juryvoorzit
ter Rinus Ferdinandusse al laten
weten dat zijn voorkeur zeker niet
bij Atonement ligt. Het zou dus net
zo goed de bijna hilarische oorlogs
film Border post kunnen worden.
Gezien de hoge kwaliteit en varië
teit dit jaar van de negen genomi
neerde films lijkt de jury nog wel
wat te moeten uitvechten voordat
de award vanavond kan worden
toegekend. Aan Emmas glück bij
voorbeeld, of misschien zelfs wel
aan het laag gewaardeerde Opium.
Of aan een van de andere vijf
VLISSINGEN - Op het laatste mo
ment heeft Film by the Sea Eas
tern promises, de nieuwe film van
David Cronenberg, aan het pro
gramma kunnen toevoegen. Deze
is vanavond om 21.30 uur te zien
in zaal 3 van Cine City in Vlissin-
gen. De film won vorig weekeinde
nog de publieksprijs op het Film
festival van Toronto en wordt nu
al getipt als Oscar-kandidaat.
Rajko Grlic dingt met
'Border post' mee naar
prijs Film by the Sea.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Het is een van de aar
digste competitiefilms bij Film by
the Sea: Border post van de Kroati
sche regisseur Rajko Grlic. Het is
een vermakelijke film over een uit
eindelijk tragische oorlogssituatie.
„Het is galgenhumor. Dat is de eni
ge manier om te overleven. Het is
een vorm van zelfbescherming."
Voor Grlic is het zijn eerste bezoek
aan het festival. Toch zijn er ban
den met Film by the Sea. „Leo
Hannewijk heeft me destijds, een
jaar voordat dit festival begon, ge
holpen met het opzetten van het
Motovun Filmfestival in Kroatië."
Border post gaat over een legerpost
op de grens van Joegoslavië en Al
banië, waar de verveling regeert.
Als de commandant ontdekt dat
hij buitenechtelijk syfilis heeft op
gelopen, doet hij alsof een Albane
se aanval dreigt, zodat hij een ex
cuus heeft om niet naar huis te
hoeven.
De film is gebaseerd op een boek
van de populaire schrijver Ante To-
mic. Opmerkelijk is dat boek en
script vrijwel gelijktijdig zijn ont
staan en ook samen zijn gepubli
ceerd. Toch zijn er duidelijke ver-
Rajko Grlic: „Ik weigerde de situatie te simplificeren om de film internatio
naal begrijpelijker te maken."
schillen. „Het boek is wat luchti
ger, zeker het einde, en speelt zich
af in 1983. Ik heb het verhaal ver
plaatst naar 1987, de laatste dagen
van het vroegere Joegoslavië, de
vooravond van de tragedie die zou
volgen. Ik wilde geen film maken
over de oorlog; want dat is altijd
hetzelfde, maar juist over de situa
tie vlak voor. De film is ernstiger
dan het boek, zonder dat ik de lich
te bovenlaag wilde kwijtraken."
Border post was een groot succes in
eigen land, maar ook op internatio
nale filmfestivals. „Dat heeft me
foto Lex de Meester
wel wat verbaasd, want mijn be
doeling was echt een film te ma
ken voor de localsover het mo
ment dat ik het land verliet. Elk
personage heeft bijvoorbeeld het
accent van een ander deel van Joe
goslavië. Dat belangrijke aspect
gaat weliswaar verloren in de verta
ling, maar ik weigerde de situatie
te simplificeren om de film inter
nationaal begrijpelijker te maken."
'Border post': vandaag 13.30 uur in
zaal 4 (na afloop interview met
Grlic), morgen 17.45 uur in zaal 6.
Hoogtepunten vandaag
12.00 uur: compilatie In Europa,
interview Geert Mak/Roel van
Broekhoven; film Vergezicht in
een eikenhouten lijstje.
- 13.30 uur: Evening, met na af
loop interview met regisseur La-
jos Koltai.
13.30 uur: Die Blechtrommel, in
terview Volker Schlöndorff.
13.30 uur: Borderpost met inter
view regisseur Rajko Grlic.
14.00 uur: I served the King of
England, interview Jiri Menzel
14.00 uur: Ghosts, na afloop
(16.00u) debat toekomst van
Europa, met o.a. Karla Peijs.
14.45 uur: La caja, interview re
gisseur Juan Carlos Falcón.
15.30 uur: Opium met inter
view regisseur Janos Szasz.
19.15 uur: You kill me met in
terview acteur Ben Kingsley.
De PZC tipt films uit het festival
aanbod van het slotweekeinde:
Away from her (Sarah Polley).
Geen verrassende maar wel uitste
kend gemaakte film over de ziekte
van Alzheimer. Zaterdag 16.00 uur,
zaal 1; zondag 9.45 uur, zaal 1.
Trade (Marco Kreuzpaintner). In
dringende film over mensenhan
del. Zaterdag 18.45 UU1 zaal 6; zon
dag ij.30 uur, zaal 2.
Vier minuten (Chris Kraus). Tot
nu toe met afstand de hoogst ge- j
waardeerde film van het festival.
Gaat over een onhandelbaar piano
talent. Zondag 13.15 uur, zaal 2.
