De leges-puzzel
Als iets de naam puzzel verdient, dan wel de wijze waarop de
verschillende gemeenten tot berekening van hun leges voor bouwkosten
komen. Barbara van Eeeuwijk van de Vereniging Eigen Huis (VEH) vreest
dat het nog wel even duurt voor de burger exact weet waar hij aan toe
is. „Sommige gemeenten begrijpen hun eigen berekeningen niet."
Alarm
Vrijwillig
Transparanter
HUIZENMARKT 15
door Herbert Kats
Gemeenten berekenen de kosten door die
verbonden zijn aan het aanvragen van een
bouwvergunning. Die zogeheten leges zijn
bedoeld ter compensatie van de admini
stratieve handelingen die daaraan te pas ko
men. Het is niet de be
doeling dat gemeenten
daaraan verdie
nen.
De praktijk
blijkt echter
anders.
Iedere ge-
meente
hanteert
een ande
re reken-
rn e t h o d e
Het meest re
cente onder
zoek van Eigen
Huis zorgde deze zo
mer voor de nodige
commotie. De verschillen
in tarieven bleken groot. De rekening kan
honderden tot zelfs duizenden euro's ver
schillen.
In Zuidwest-Nederland viel het naar ver
houding nog mee: de onderzochte ge
meenten Etten-Leur, Moerdijk, Tholen,
Goes en Terneuzen liepen redelijk in de
pas met het gemiddelde en de laatst ge
noemde gemeente was zelfs aan de voorde
lige kant. Het totaalbeeld was echter voor
Eigen Huis verontrustend genoeg om
alarm te slaan en het stof is nog steeds niet
volledig neergedaald.
Belangrijkste conclusie: de verschillen in
de tarieven zijn in vier jaar onderzoek nog
nooit zo groot geweest. En er is bijna geen
gemeente die helder kan uitleggen hoe de
berekeningen in elkaar steken. Het comple
te overzicht van het onderzoek is overi
gens te vinden op:
www.eigenhuis.nl/bouwleges2007
Eigen Huis heeft ook onderzocht hoe de
burger tegen de verschillen in legeskosten
aankijkt. Uit eigen onderzoek blijkt dat
acht van de tien Nederlanders van mening
is dat gemeenten dezelfde tarieven moeten
hanteren. Volgens
woordvoerder
Barbara van
Eeeuwijk is
het echter
niet een
voudig
de ge
meen
ten op
één lijn
te krijgen.
Voor de belangenvereniging bestaat er
geen twijfel: gemeenten hadden de burger
die wil verbouwen al lang veel meer duide
lijkheid moeten geven.
Barbara van Eeeuwijk: „Op mijn bureau
ligt nog ergens een brief van de toenmali
ge minister Remkes, die zich in 2005 af
vroeg waarom er een jaar eerder al niet
een modelverordening was ingevoerd."
Uit het VEH-onderzoek is gebleken dat
slechts één van de veertig onderzochte ge
meenten de modelverordening gebruikt.
De verklaring is simpel: „Het is ook vrijwil
lig."
Eigen Huis is ook na vier jaar niet van me
ning dat dat het zinloos is om met de on
derzoeksresultaten steeds weer op hetzelf
de aambeeld te hameren. Duidelijkheid is
er immers nog altijd niet en de verschillen
worden, volgens de eigen bevindingen,
eerder groter dan kleiner.
„Zeker is sprake van enkele hardnekkige
gewoonten", beaamt Van Eeeuwijk. „Maar
gemeenten weten nu in elk geval dat er op
hen wordt gelet."
Wat Eigen Huis betreft is l
nu snel over met de
vrijwilligheid en legt
de overheid een lan
delijk te gebruiken
model op.
Om dat doel te be
reiken worden de
pijlen gericht op
de politieke par
tijen en - nóg ge
richter - op de ge
meenten die bij het
onderzoek naar de le
geskosten aan de hoge
kant zaten. „We doen ook
een verzoek aan de Rekenkamer om uit te
zoeken waarom de kosten soms zo hoog
zijn. Werkt de ene gemeente efficiënter
dan de andere?"
De Tweede Kamer heeft zich tot tevreden
heid van Eigen Huis nu ook op de kwestie
geworpen. De regeringspartijen PvdA en
CDA dringen er vooral op aan, snel duide
lijkheid te geven over hoe de kosten in el
kaar steken. Wat de PvdA betreft heeft de
VNG nog een jaar om de zaak op orde te
krijgen.
De WD slaat een aanmerkelijk hardere
toon aan: Kamerlid C. Aptroot eist dat de
zaak in een wet wordt geregeld omdat hij
de huidige praktijk als 'pure diefstal' ziet.
Tijdens het vergaren van de onderzoeksre
sultaten bleek dat gemeenten ook zelf lang
niet altijd kunnen zeggen hoe de kosten in
elkaar steken. „We kregen soms te horen
'we snappen niet hoe jullie aan
die berekening komen'.
Ook zijn er gemeenten
die de kleine letter
tjes niet kennen van
de regels die zij
zelf hebben op
gesteld. Ge
volg was dat
er dus ook
niet volgens
die regels werd
gehandeld. „Ter
wijl het zwart op
wit stond."
Op korte termijn
blijft het probleem bestaan
dat er nog niet eens een mo
del is dat op brede acceptatie kan bogen.
Ook de modelverordening die door Bin
nenlandse Zaken en de Vereniging Neder
landse Gemeenten is ontwikkeld voldoet
niet om iedere burger inzicht te geven in
de materie. „Het zegt niet: deze kosten
zijn wel meegenomen en die niet", verdui
delijkt Van Reeuwijk. „Wij zouden het
veel beter vinden als er een model kwam
dat inzicht geeft wat er achter die kosten
ligt."
De toerekening van kosten zijn in haar
ogen hét grote probleem. Een klein voor
beeld: „Wat je in rekening moet brengen
voor de ambtenaar die op bouwzaken
werkt is nog wel helder. Maar de ene ge
meente rekent veel geld voor een kopietje
omdat ook de kopiermachine moet wor
den afgeschreven, de andere ziet dat als al
gemene kosten."
luist dit soort interpretatieverschillen
maakt de zaak zo ondoorzichtig, meent Ei
gen Huis.
Een deugdelijke checklist in klare taal kan
de moeilijke materie van de bouwkosten
inzichtelijker maken. Of'transparanter', zo
als Barbara van Eeeuwijk het noemt.
„De burger levert een papiertje in en wil
weten wat er voor z'n aanvraag wordt ge
daan. Als je er niet voor hebt gestudeerd,
is er voor een gewoon
mens nauwelijks uit|
te komen. Ik vind
het knap als het
iemand wél
lukt. Het staat
er namelijk
vaak ook in
erg moeilijk
leesbare taal."
