28
HET ZIT OM JL JE NEK EN BUNGELT NAAR
BENEDEN. EEUWENLANG IS DE MODE AAN
HET VERANDEREN, MAAR DE MAN IS TOT
DIE STROP VEROORDEELD. DOOR HANS JACOBS
t staat in De Ontknoping
van Reimer Riensma en Her
man Vuisje. Vrij vertaald: 'De
moord op het Bavariagevoel.'
Kroatische huurlingen zouden
het ding om hun nek hebben ge
had om hun amulet te bescher
men. Kroatendoek werd in het
Frans cravate en in het Duits Krawat-
te. Maar de Britten zijn natuurlijk de
echte vaders, die hadden in de tijd van
Lodewijk de XIV al een velours lint om de
nek, a crabbat. Wat leert de geschiedenis:
de stropdas is het symbool van de man met
een goede baan, die de handen schoon kan
houden. Freud haalde er in 1911 in zijn Traum-
deutung nog iets anders bij: 'In dromen van man
nen vindt men dikwijls de das als symbool van de
penis, niet alleen omdat ze bungelt en voor de man
kenmerkend is, maar ook omdat de man na believen
kan uitkiezen, een vrijheid die hem bij het eigenlijke
object waarna het symbool naar verwijst, door de natuur
is ontzegd.'
Macht, trots, gezag, seksidentiteit, maar dus ook kwetsbaar
heid en conservatisme. Maar nog steeds 'waarom' is de grote
vraag. Wat bijvoorbeeld als mannen géén das dragen. Vrou
wen laten graag hun nek zien, het is uitnodigend, een erotisch
gebaar, de voordeur tot het decolleté. Mannen hebben niet
zo'n snoeptafel. Hebben ze dan wat te verbergen? Woont ach
ter de das soms iets dat wijst naar zwakheid, naar emotionali
teit? De adamsappel bijvoorbeeld. Is die adamsappel de ver
raderlijke leugendetector, die in pijnlijke situaties zichtbaar
slikt? Is het het borsthaar, dat wordt gezien als het doorge
schoten schaamhaar, dat verborgen moet blijven. In Traum-
deutung vertelt Freud de droom van vrouw, die een badka
mer binnenstapt en daar een naakte man ziet. Hij slaagt er
nog net in om een hemd aan te trekken. Wat zegt hij:
„Neemt u mij niet kwalijk, ik ben zonder das."
Nu wordt het écht pijnlijk. De erotische symboliek van
de stropdas zit dus niet in de rol van plaatsvervangende
penis. Het is ook een uiting van preutsheid. De strop
das moet aan de ene kant het schaamdeel verbeelden
en aan de andere kant verhullen. Op het strand heb
ben de mannen daar geen problemen mee, alleen
als het gaat om zakelijke en formele contacten.
Dus hebben we bij de stropdas meer te maken
met een diepgewortelde kwetsbaarheidgevoel.
Een man met een das is kwetsbaar. Vandaar
dat hij er ook zo wild aan rukt als hij zich
maar even onbespied en vrij voelt. De strop
das, schaamdeel én vijgenblad. If God created
man, the devil designed his clothes. Iets om
over na te denken bij het uitzoeken van
een stropdas.
ZELFS DE WOELIGE JAREN
ZESTIG EN ZEVENTIG hebben'
er geen einde aan kunnen ma
ken. De stropdas. Dat bungelende uitroep
teken om je nek. Symbool van de BV
Macht en Gezag, het banier van het conser
vatisme. Vrouwen gooiden de knellende bh
uit en wat deden de mannen? Even ging de
stropdas de kast in. Even maar, want al snel
hing het ding weer om de nek. Een raadsel.
De stropdas zit niet lekker, knelt, is lastig bij
het eten, kan in de soep gaan hangen, heeft
geen enkele functie om iets bij elkaar te hou
den wat een knoop ook niet kan. Fatsoenlijk
een stropdas knopen kan ook al niet iedere man.
Een functieloos ding dus. Maar mannen kunnen
niet zonder het rare ding om hun nek.
De das is blijkbaar het paspoort tot de beschaafde
wereld. Er zijn gelegenheden waar je zonder strop
das niet binnenkomt, waar je er zelfs aan de deur
een moet kopen om binnen te komen, van casino
tot dansen voor alleenstaanden. Wie je ook verder
bent, als je een stopdas om je nek hebt, ben je een
'heer'. Solliciteren doe je met een das om. Premier
worden? Zonder das wordt je hooguit vice-pre
mier of man van de koningin. Dus wil je wat be
reiken, moet je je aanpassen, je conformeren.
De stropdas als pijnlijke prijs van het conserva
tisme, als keurmerk. 'A well tied tie, is the first
serious step in life, zei Oscar Wild. In A
Well-dressed Gentleman's pocket guide, de
zakbijbel van de ware heer, staat: 'Van de
stropdas wordt gezegd dat het de vlag is
die we hijsen om te signaleren wie we
zijn, dat het meer uitdrukt dan elk an
der kledingstuk'. Dit in tegenstelling
tot de besluiteloosheid waarmee de
keuze van een das zo vaak wordt
geassocieerd.'
Nu wordt het pijnlijk. De strop
das is het paspoort tot de be
schaafde wereld, maar dwingt
je als man tot aanpassing en
dat maakt de stropdas ook
tot de pijnlijke prijs voor het
conservatisme. 'Het is een
duivelse verleiding, want
conservatisme staat in on
ze cultuur niet hoog aan
geschreven. Je ver
koopt een stukje van
je ziel, van je manne
lijke vrijheid, om te
doen wat je wilt'.
DE STROPDAS
