Buitengebied
Toren richtpunt voor grenzen
Mie d'r dikke èrmen en d'r rööie kaeken
Nieuwe raadkaart
20 Zaterdag 15 september 2007 PZC
Deze week uit de collectie van Hans Lindenbergh de tweede ansicht
kaart uit de stedenreeks. Een meer dan honderd jaar oude afbeelding
van een van Zeelands oudste steden. De vraag is niet alleen om welke
plaats het gaat, maar ook hoe de straatnaam luidt. Bijzonderheden over
de situatie toen en nu zijn van harte welkom.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk donderdag 20 september wor
den gezonden naar: Redactie PZC, postbus 31,4460 AA Goes; fax
0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl. Onder de inzenders van een goede
oplossing worden drie waardebonnen verdeeld.
TERNEUZEN
Leeuwe-De Vriend. „Een heel be
kend begrip, speciaal voor kinder
kleding na de oorlogsjaren 1940-
1945-"
Op de hoek met de Nieuwediep-
straat was er een kruidenierszaak
en daarna kwam er restaurant Mo-
nopole van Kees Hamelink. Er te
genover was hotel De Arend, dat
voor sloop is behoed, aldus Van
Leeuwe. D. E. Tollenaar uit Terneu-
zen schrijft dat de kerk op de foto
in 1849 in gebruik kwam en in
1915 vervangen werd door de Willi-
brorduskerk. In de Eerste Wereld
oorlog, 1914-1918, was het militair
tehuis. De toren is in de Tweede
Wereldoorlog vernield. Tollenaar
weet dat Monopole (net als andere
panden) is gesloopt ten behoeve
van stadsvernieuwing.
Hans Dekker uit Philippine noemt
als aardig detail dat de toren het
richtpunt was om de gemeente
grens tussen Borsele, Vlissingen
en Terneuzen in de Westerschelde
te bepalen. „De grens loopt name
lijk van de molen in Borssele naar
deze toren. Bij de reconstructie
van de grens is door het kadaster
per abuis de huidige Willibrordus-
toren genomen, die op een tiental
meters van de toren op de foto is
gebouwd. De fout is later her
steld."
Elian van Damme uit Terneuzen
herinnert zich allerlei activiteiten
in het patronaatsgebouw, zoals in
stuift film, sinterklaasfeest. „In de
flower-powertijd traden voor iets
oudere jeugd allerlei bands op. He
lemaal achteraan links hotel De
Arend, waar ik ben geboren.
Rechts op de plaats van de huisjes
is later café De Ster gebouwd, on
langs afgebroken." Later werd het
uitgebaat door ene meneer Geen-
se, met als bijnaam de Bison,
meldt inzender Hamelink-Dooms
uit Middelburg. Kees Stevense uit
Middelburg noemt ais exploitant
D. P. Solleveld-Pauwels.
De waardebonnen gaan naar:
S. F. Guequierre-Pijpelink, Terneu
zen, D. Boomsluiter, Biervliet en
C. Boon, Overslag.
door Rinus Antonisse
Een plattegrond van de Korte
Kerkstraat in Terneuzen -
gekruist door de Nieuwe-
diepstraat en de Dijkstraat -
zendt R. de Vries uit Terneuzen.
Erop aangegeven de belangrijkste
gebouwen. Onder meer de rooms-
katholieke kerk, het verenigings-
of patronaatsgebouw, het verblijf
van de nonnetjes en priesters (la
ter kantoor waterschap), de hotels
De Appel en De Arend en café
Van Dinteren, waarin een draaior
gel stond.
Ook plaatsgenoot Herman van
Leeuwe noemt de meesten ervan.
Hij voegt eraan toe dat de kerk is
vervangen door de Willibrordus-
kerk, die inmiddels ook alweer is
gesloopt (1969), omdat er door de
zeesluiswerken scheuren waren
ontstaan. De toren is, na actie, be
houden. Op de hoek met de Dijk
straat woonden de dames Galle,
modistes. Later werd dit pand de
dames- en herenkledingzaak Van
door Engel Reinhoudt
Toen ik dit voorjaar over het gedicht De Zout-
pot schreef en het deels weergaf, meende ik dat
de dichter ervan onbekend was. Een voorbeeld
van een echt volksgedicht of lied, omdat het in
het gehele land bekend is en nergens een dichter
wordt genoemd. De heer Smallegange uit Voorst
is er echter van overtuigd dat zijn vader, Jacob
Smallegange, de maker is van het lied. In het
boek waarin alle gedichten van Jacob Smallegan
ge zijn verzameld, staat nog zo een soort ge
dicht. Jaren geleden kreeg ik het ook al eens,
maar dan door een andere (vermeende?) schrij
ver. Het betreft de keuring voor militaire dienst,
vroeger een bijzondere en spannende dag.
M'n moed gieng in m'n stêêsens zienke a 'k toch
es wig mot voe soldaat!
Ik dost er aest nie over dienke, mè ik 's mie d'n
baes gepraat.
Jan trekt het laagste nummer dat er is, èèn, en
moet dus gekeurd.
Die vent mie strepen op z'n mouwe zei; „Trek je
schoenen eens uit, Jan!"
Ik zegge: „Dat za je berouwe, want ik gin
schööne sokken an
en 'k de mispit leeg ereeje!" Dat dondert niet,
trek uit de boel!
Ik heb bij Waterloo gestreeje, 'k heb reuk noch
smaak en geen gevoel."
Dan moet Jan worden gemeten.
'k Stieng 't aoldermooist van èêl de bende, toch
zei 't serzantje: „Sta rechtop!";
en toen viel ter van 't bovenênde 'n plankje,
boens, vlak op m'n kop!
Ik wier braaf kwaed, 'k zegge „Allemachtug, je
zou dóód!", wan 'k oorden 'krak'!
„Mond houwe, luizebos! Eén tachtig!" Ik zegge:
„Vent 'k niks op zak!"
„Dat is je lichaamslengte, vlegel!" Ik zegge: „Zó,
dat weet ik nie,
wor dan nie dadelijk zö kregel, zeit dat van
êêstenofen d'r bie!"
Jan moet zich tot zijn verbazing ook nog uitkle
den, maar ondergaat dat manmoedig.
Hij wordt goedgekeurd.
En a'k van 't voorjêr noe in dienst gae, dan krieg
'k 'n griesgroene rok.
En dan mö 'k aoltied ekserseere, lienks om,
rechts en 'k weet nie wat;
En êêle daegen mae marsjeere, mè 's aevens lek
ker ni de stad.
En as ik 't in dienst kan wenne dan neem ik les
voe generaal;
En wil ik gin boer mi kenne, dan kan 'k ze misse
allemaal.
Want dan 'k zelf te commanderen, net as 'n
boer of'n menêêr.
Oe dat za gae? De tied za 't leere! Saluu, toe op
'n andre kêêr!
Het gedicht is gedateerd 15 april 1928.
In het boek staat ook een voordracht, een twee
spraak, bedoeld om uitgespeeld te worden. Twee
buurmannen bespreken de verkiezing van een
schoonheidskoningin. De lui die dat hebben ge
daan, hebben vast Trui van 't oefje niet gekend.
En? Gae ze Trui van 't oefje nie verbie, de knap
ste meid van Slikdurp en contreien?
Dan die lui gin weet van knappigheid! Ons
moste kieze, wulder mie z'n beien,
Die Trui, die Trui. Zö'n beeld zeg van 'n meid,
mie d'r dikke èrmen en d'r rööie kaeken
En aoles even poeselug, mals en vet! Die moste
ze koneginne maeke....
Omda jie di bezonder vee op let?
