De pornografie van macht
J
I
Verbijsterend debuut Elena Forbes De donkerste hoekjes van de geest
ra
ra
ra
ra
PZC Donderdag 13 september 2007 19
Zijn publieke doorbraak kwam met
Schaduwkind, een aangrijpend literair
kleinood over de plotselinge dood van
zijn dochtertje, zes weken na haar
geboorte. De nieuwe roman van P.F.
Thomése Vladiwostok! is volstrekt
anders.
door Nico de Boer
foto David van Dam
Vladiwostok!, de kersverse roman van
P.F. Thomése is een boek over manne
tjesmakerij, de hitsige leegheid en on
verschilligheid van de politiek. Maar
door het stilistische vuurwerk is het toch een
echte Thomése. „Het is het smerigste boek dat
ik ooit geschreven heb." Vladiwostok! is niet zo
zeer een politieke roman als wel een boek over
de 'nieuwe politiek'. P.F. Thomése noemt het
zelf een post-Pim-roman. „Het gaat over ambi
tie, over gevestigde macht", zegt Pieter Frans
Thomése (1958, Doetinchem). „De meeste
mensen achter de macht zijn vrij saai. De mis
lukkelingen, de halfwastalenten, de vallende
engelen, de mensen die het net niet halen, die
zijn het interessantst omdat daar iets wringt,
iets niet klopt." Zijn roman gaat niet alleen
over politieke macht, ook over die van de me
dia, over de macht van mannen over vrouwen
en die van vrouwen over mannen.
In Vladiwostok! wil ene Fons Nieuwenhuijs, po
litiek strateeg en communicatieadviseur, zijn
vriend Hans Portielje in de Haagse politiek
'neerzetten'. De flamboyante Portielje bedriegt
zijn vrouw. De morsige mannetjesmaker Nieu
wenhuijs is niet zo'n rokkenjager, maar heeft
in dezen ook een verleden. Hij aanbidt zijn
vrouw Pam, een voormalig tv-presentatrice. Bo
vendien heeft: hij zijn handen vol aan zijn twee
heimelijke gezinnetjes, waarvan zijn vrouw
geen weet heeft. Thomése laat aan de hand van
zijn narcistische personages zien hoe (politiek)
bedrog in de praktijk werkt. „Elk bedrog is zelf
bedrog."
Het is een lege wereld die Thomése oproept en
waarin hij ongeremd de onderbuik van zijn
hoofdpersonen laat spreken. Bij de presentatie
van zijn boek merkte hij op dat 'het schrijven
over politiek allengs een behoorlijk schunnige
toestand werd, waarbij schuttingwoorden en
kazernetaal helaas niet altijd te vermijden ble
ken'. Met de geseksualiseerde gedachten van de
hoofdpersonen wil Thomése 'de pornografie
P.F. Thomése: „Vladiwostok! is het smerigste boek dat ik ooit geschreven heb."
foto David van Dam
van onze maatschappij' laten zien. „Ik ben een
liefhebber van de negentiende-eeuwse etser Fé-
licien Rops. In zijn tijd was pornografie het
meest exclusieve wat je kon bezitten, omdat
het verboden was en geen bestaansrecht had.
Wij leven nu in een openbare pornografie. Zij
is zichtbaar op tv, in de TXveede Kamer, overal.
Dat kunstmatige, dat gelikte, zie je overal. De
gekunsteldheid van popsterren. Je vraagt je af
of ze nog van vlees en bloed zijn, maar het is
een bewuste facade. Net als het bloot op straat.
Dat is of getatoeëerd, gepiercet of anderszins be
werkt, het is nooit meer echt bloot. Het gekke
is dat hoe meer ze to
nen, hoe minder je
ziet."
Met hoeveel merk
baar plezier Thomése
zijn roman ook moet
hebben geschreven,
onderhuids schrijnt
een wrokkige woede.
„Een boek schrijven is
een daad van zorgvul
digheid, toewijding
en liefde. Maar de
bron is woede en ver-
ongelijktheid die gesti
leerd worden. Toch
BOEKEN KORT
Amos Oz volgt zijn
grote, autobiografische meester
werk Een verhaal van liefde en
duisternis op met een weergalo
ze novelle, getiteld Verzen van
het leven en de dood. Oz grijpt de
simpele verhaallijn, schrijver
geeft lezing, aan om alle zijwe
gen te onderzoeken die de schrij
ver en zijn eigen verhaal in zou
den kunnen slaan. Bij een ser
veerster fantaseert hij een hele
levensloop bij elkaar, waar hij
zelf in gaat geloven. Gaat hij wel
of niet mee met de vrouw die
zijn teksten voordraagt en wat
zou er dan allemaal kunnen ge
beuren? Een sublieme korte ro
man vol schrijfplezier; een feest
van de verbeelding.
Amos Oz: Verzen van het leven en
de dood. De Bezige Bij. 16,90 euro.
(geb.)
zou ik het prettig vinden als bepaalde mensen
zich aangesproken voelen. Die ga ik niet bij na
me noemen, omdat het dan onschuldig wordt.
Ik wil niet dat andere mensen denken, het gaat
over hem, dus niet over mij."
Vladiwostok! heeft ook zijn zachte kanten. „De
zekere kwetsbaarheid in Vladiwostok! heeft te
maken met de rol van de kinderen erin. Als je
zelf met opvoeden bezig bent of een kind ver
liest, valt pas op hoe grof en onverschillig men
sen met hun kinderen omgaan, de achteloos
heid waarmee ouders met hun kinderen com
municeren, zonder ze aan te kijken. Ik had de
rol van de kinderen nodig om een zekere diep
te en spanning in mijn boek te brengen, want
met alleen maar kerels en hun obsceniteiten
krijg je een plat verhaal."
Vladiwostok! leest gemakkelijk en snel. De ro
man is op de maat van deze tijd gesneden. „Ik
wil met dit messcherpe boek wraak nemen op
de wereld. Ik word óók gepiepeld aan elk loket
waaraan ik me vervoeg. Want dat is toch wel
een van de heimelijke genoegens van de schrij
ver, om thuis, als niemand het ziet, het alle
maal goed op te schrijven. Ik vind het heerlijk
om me ook eens machtig te voelen."
Een jonge studente, ge
naamd Bibi van Amstel, raakt
verzeild in een alles of niets-rela-
tie met de oudere, vermogende
hasjhandelaar De Walrus. Ze
plukken de dag in dure restau
rants en hun decadente levens
stijl doet hen de realiteit van al
ledag vergeten. Tot De Walrus
ten onder gaat. Wanneer Bibi
een Cubaan ontmoet, komt het
verleden in alle hevigheid terug.
Ziehier de verhaallijn van De
Walrus, het debuut van Bregje
Bleeker. De roman heeft ze ook
opgedragen aan De Walrus.
Bregje Bleeker: De Walrus. Meulen-
hoff, 16,90 euro.
i De Ameri
kaanse auteur Arthur Phillips
heeft iets met Europa. De titel
van zijn eerste roman was
Praag. Angelica, zijn derde ro
man, is zijn derde boek dat in
Europa speelt. Angelica is een
spookverhaal. De thriller speelt
in Victoriaans Engeland. De
moord die plaatsheeft, wordt
door vier mensen beschreven.
Wie van de vier heeft de waar
heid in pacht? Er is geen detecti
ve in het boek te vinden die de
lezer terzijde zou kunnen staan.
P.F.Thomése: Vladiwostok! Uitgeverij Contact,
295 blz, 19,90 euro, gebonden 22,90 euro.
Arthur Phillips: Angelica. De Geus,
22,50 euro. (geb.)
door Fred Monsma
P|H Elena Forbes - Sterf met
mij, Cargo,
e voelt je alleen op de we
reld en niemand begrijpt
je. Je wilt zelfmoord pie
len, maar het lef daarvoor
ontbreekt. Dan blijkt dat ie
mand je snapt, precies de juis
te dingen zegt, als enige op
de hele wereld. Als dank ben
je bereid samen met hem zelf
moord te plegen. Want ook
hij zegt het niet meer te zien
zitten. Maar het loopt hele
maal anders. Uit de hand.
Om dit intrigerend gegeven
draait het in de opwindende
debuutthriller Sterf met mij
van Elena Forbes. Aan het be
gin van haar verhaal vindt de
politie het ontzielde lichaam
van de 14-jarige Gemma in
een kerk in de Britse hoofd
stad. Het heeft alles weg van
een ongeluk. Bij nader onder
zoek blijkt echter dat haar
lichaam een hoge dosering
van de partydrug ghb bevat.
En iemand heeft een lok van
Gemma's haar afgeknipt.
Geen ongeluk dus. Geen zelf
moord, maar..... moord.
Een team van de Londense
politie wordt op de zaak ge
zet. Op fraaie wijze zet Elena
Forbes haar personages neer.
Zoals de leider van de politie-
speurneuzen die net door
een motorongeluk is uitge
schakeld, de beoogde nieuwe
chef inspecteur, een hoofd
agente en de resterende, veel
al anonieme teamleden.
Meeslepend verweeft Elena
Forbes het verslag van het on
derzoek naar de geheimzinni
ge dader, door de kranten
reeds 'de bruidegom' ge
doopt. Via e-mails heeft hij
reeds meerdere jonge vrou
wen de dood ingejaagd. Even
denk je, nee niet nog een se
riemoordenaar, maar Forbes'
eersteling is origineel uitge
werkt, de ontknoping verbijs
terend.
door Mieske van Eek
Scarlett Thomas -
verdwijning van
De
Thomas Lumas
Vertaling Susan de
Ridder. Q, 19,95 euro
s het waan of werkelijk
heid, de wondere wereld
waarin Scarlett Thomas
haar lezers meesleurt? Haar
roman De verdwijning van
Thomas Lumas is een opmer
kelijk en fascinerend boek,
dat de grenzen verkent van
de wetenschap en de donker
ste hoekjes van de menselijke
geest opzoekt. Thomas roept
een wereld op waarin alles
met alles samenhangt, niets is
wat het lijkt en tijd en ruimte
inwisselbaar zijn. Hoofdper
soon Ariel Manto heeft een
passie voor de zonderlinge ne
gentiende-eeuwse filosoof
Thomas Lumas. In een anti
quariaat stuit Manto op een
nagenoeg onvindbare roman
van Lumas, The End of Mr. Y.
Ze geeft haar laatste geld uit
aan het boek, hoewel ze weet
dat er een vloek op rust. De
schrijver stierf meteen bij het
verschijnen van de roman.
Daarna lieten ook de uitge
ver, de redacteur en de zetter
van de roman het leven.
Lumas beschrijft in zijn boek
gedachte-experimenten, die
hem in staat stelden door te
dringen in de geest van ande
ren. Manto slaagt erin het ex
periment na te volgen. Zij
blijkt zelfs over verbazingwek
kende vermogens te beschik
ken. Ze raakt verzeild in de
vierde dimensie. Maar haar
geestelijke uitstapjes blijken
niet zonder gevaar. In die an
dere wereld moet zij het op
nemen tegen nietsontziende
tegenstanders, maar vooral te
gen haar eigen zwakten en
spookbeelden. Het maakt De
verdwijning van Thomas Lu
mas tot een bijzonder span
nende roman waarin de
schrijfster heel het bestaan op
losse schroeven zet. Een boek
om pas weg te leggen als je
het uit hebt.