Gekken op wielen Tit O cils
v14
Zaterdag 8 september 2007 PZC
STANDPLAATS
door
llona Eveleens
Na bijna twaalf jaar in Kenia blijf
ik me verbazen over het rijge
drag. Bestuurders zijn, en ik
durf glashard te generaliseren,
onbeschoft en agressief Ze maken van
hun auto's efficiënte moordmachines. Dat
gedrag in combinatie met de te smalle we
gen en te diepe kuilen zorgen ervoor dat
Kenia hoog op de ranglijst staat van lan
den met de meeste verkeersslachtoffers.
Het rare is dat Kenianen over het alge
meen vriendelijk en beleefd zijn, soms
bijna onderdanig. Maar zodra ze wielen on
der zich krijgen en een stuur in hun han
den, veranderen ze van dr. Jekyll in mr.
Hyde. Toen ik mijn eerste auto hier kocht,
had ik toch al veel rijervaring. Ik ma
noeuvreerde wagens door Parijs, Cai-
ro en New Delhi, met hun drukte en
gekte. Maar in Kenia hielp dat niet.
Ik maakte mijn eerste rit naar het
centrum van hoofdstad Nairobi net
na de ochtendspits met een goede
vriendin naast me. Bij een rotonde
liet ik netjes de auto's op de rotonde
voorgaan. Na enige tijd merkte mijn
w passagier op: „Zeg, ik heb geen lunch
pakket bij me. Je moet duwen!"
ik leerde de neus van mijn auto lang
zaam maar zeker de weg op te rijden
om het andere verkeer te blokkeren
en mijn plaats te veroveren. Ja, 'vero
veren', want Kenianen voeren op we
gen oorlog met elkaar. Het is de bedoeling
geen centimeter prijs te geven aan mede
automobilisten. Op de vraag naar het waar
om, komt geen antwoord, maar wordt
slechts schaapachtig gegrinnikt. Een vriend
opperde dat het een goed onderwerp is
voor een afstudeeropdracht voor psycholo
gen. Later scheurde hij weg, handen om
het stuur geklemd, klaar voor de strijd op
het asfalt. Verkeersregels zijn niet meer
dan verspilling van moeite en papier. Nie
mand houdt zich eraan. Het is zelfmoord
om als voetganger te denken dat het zebra
pad bescherming biedt. Het is slechts weg
versiering, bij een zebrapad
dient alleen te worden over
gestoken als er in de wijde
omtrek geen verkeer is.
Als verkeerslichten, die zel-
W ,den functioneren, op groen
springen, wil dat niet zeg
gen dat een automobilist onbekommerd
kan optrekken. Niet één, niet twee, maar
tientallen automobilisten van de andere
kant karren gewoon door rood.
Ook rijdt iedereen te hard. Een vriendin is
net als de meeste Kenianen zo slim in de
schaduw te lopen als de zon de aarde ge
selt. Is er geen schaduw, dan vertraagt ze
haar tempo om niet enorm te zweten. Ze
vindt mij dom, omdat ik er altijd een Hol
landse pas in heb, ook als de zon recht bo
ven me staat. Maar de verstandige vrien
din verliest haar wijsheid als ze wielen on
der zich voelt. Ze geeft toe dat ze te hard
rijdt, maar heeft geen idee waarom. „Ieder
een doet het", is haar enige excuus.
Kenianen gaan zelfs zo ver dat ze poli
tieauto's voorbij scheuren, die weer geen
enkele moeite doen de daders achterna te
zitten. De politie dwingt alleen aan het ein
de van de maand weggebruikers om zich
aan de regels te houden. Dan moeten zij
net als ieder ander de huur en het school
geld betalen. En zolang het loonzakjejiiet
binnen is, worden verkeersregels opeens
strikt opgelegd. Een agent schrijft geen
bon om het foute gedrag, maar om wat
geld te kunnen afpersen om zijn rekenin
gen te kunnen betalen.
Er zijn meer landen in Afrika waar het rij
gedrag te wensen overlaat, maar Kenia is
toch uniek. Elke keer als ik na een reis in
het land terugkeer, realiseer ik me in de
taxi dat ik weer thuis ben. Links en rechts
op de weg word ik overdonderend verwel
komd door gekken op wielen.
door Marloes de Koning foto's CPD/ANP
De loegoslavische dictator ]o-
sip Broz 'Tito' was eigenlijk
van adel. Het bewijs: hij
hield zijn polsen kaarsrecht
als hij piano speelde. Nena,
een Servische dertiger, doet bloedserieus
na hoe de socialistische president achter
de piano zat. Zoiets leerden alleen vorsten.
„En heb jij ooit foto's gezien van Tito met
zijn moeder?", vraagt ze retorisch.
Het ontbreken van de negentiende-eeuw-
se kiekjes onderbouwt, samen met zijn
posmum getrokken horoscoop, haar veron
derstelling dat Tito een telg was van het
Habsburgse vorstenhuis, een bastaardzoon
van keizer Frans Josef 27 jaar na de dood
van de man, die tussen 1945 en 1980 Joego
slavië bijeenhield, zijn de mythes over
hem nog niet uitgewerkt.
Op het Kroatische eiland Veliki Brijuni
staat de Cadillac van Tito te glimmen on
der een afdakje. Tito hield van het goede
leven en woonde in de zomer op Brijuni.
Hij ontving er staatshoofden en filmster
ren, alsook zijn vele vriendinnen. De slee
was een cadeautje van de Amerikaanse pre
sident Dwight Eisenhower, vertelt de gids
aan een grote groep toeristen. Deze auto
bestuurde Tito zelf, daar kwam geen chauf
feur aan te pas. Hij reed bij voorkeur
mooie vrouwen rond, zoals Sophia Loren
en Elizabeth Taylor.
Miranda Ruizendaal uit Bunschoten-Spa
kenburg neemt foto's van haar kinderen
bij de glimmende neus van de wagen.
Voor Tito heeft ze geen speciale belangstel
ling. „Alle groten der aarde hebben hier
overnacht, dus we wilden eens kijken."
Op de politieke kleur van Tito gaat het klei
ne museum op het eiland amper in. Het
100 kilometer verderop gelegen ge
vangeniseiland Goli Otok voor po
litieke tegenstanders, komt ook
niet aan bod. De tentoon
stelling bestaat uit een lan
ge reeks foto's van de dicta
tor met andere staatshoof
den, onder wie koningin
Zolang hij de eenpartijstaat leidde, was maarschalk
Tito onbetwist de held van het volk, die met zijn
partizanenleger de nazi's versloeg. Tijdens het
bloedig uiteenvallen van Joegoslavië gold hij als de
duivel, die het nationalisme in de republieken
onderdrukte. Tegenwoordig zijn het vooral
verstokte oud-communisten,
'Joegostalgische' jongeren en de
toeristenindustrie die hem in ere
houden.
