Een vriendengroep
met muziek als taal
Verhalende
muziekfilms
Blof en Cristina Branco tijdens de Umoja-concerten in Rotterdam
Peter Slager stelt voor het
festival zijn favoriete
programma samen.
„Ik vind muziekfilms die een verhaal
vertellen mooi", zegt Peter Slager.
Voor Film by the Sea heeft hij een
programma samengesteld met zijn fa
voriete muziekfilms. Hij wist meteen
dat Shut up and sing, over de Ameri
kaanse countryzangeressen Dixie
Chicks, erin moest. „Omdat daarin ze
ker een verhaal wordt verteld." Tij
dens een concert in Londen in 2003,
kort voor de invasie in Irak, zegt een
van de zangeressen op het podium
dat ze zich schaamt dat president
Bush uit Texas komt. Heel Amerika
valt over de Dixie Chicks, tot dan toe
de best verkopende vrouwengroep al
ler tijden. Slager: „Je ziet de worste
ling van de band om niet ten onder
te gaan."
Op het lijstje staat ook Ramses van
Peter Fleury. Een 'fantastisch' portret
van Ramses Shafïy, vindt Slager.
„Hoogtepunt is de uitvoering van 'De
trein naar het noorden'. Ie ziet een
verwaarloosde man, in de war, hij
drinkt te veel, hij heeft iemand nodig
die naar hem omkijkt. Als hij er weer
een beetje bovenop is gekomen,
zingt hij dat liedje, dat hij ooit heeft
geleerd van zijn moeder. Ik krijg al
kippenvel als ik erover vertel."
Natuurlijk kan Rattle and hum niet
ontbreken. „Ik ben altijd een groot
fan van Ü2 geweest", verklaart Slager.
„De film op zich is niet eens zo heel
geslaagd, maar het is dapper om te la
ten zien hoe ze proberen de Ameri
kaanse roots in hun muziek over het
voetlicht te brengen."
Naast klassiekers als The last waltz,
over The Band, en Let it be („Als Beat
lesfan wilde ik die er per se in", aldus
Slager) zijn verder nog twee films te
zien over onafhankelijke popvrou
wen: Render: spanning time with Ani
DiFranco en Woman of heart and
mind, over loni Mitchell
Nog eens Umoja? Is - na een album met
dvd, een tv-documentaire, een fotoboek en
een concertreeks - een bioscoopfilm over
de muzikale wereldreis van Blof niet wat
veel van het goede? Nee. Zo goed als in Een
manier om thuis te komen is het verhaal van
Umoja nog niet verteld.
door Ernst Jan Rozendaal
Het verhaal van Umoja
mag bekend worden
verondersteld. Twee
jaar lang reisde de pop
groep Blof de wereld
over. In alle uithoeken, van Japan tot
Argentinië en van India tot Nigeria,
werd samengespeeld met plaatselijke
artiesten, vaak grootheden in hun ei
gen land. Het geheel werd vastgelegd
op cd. De daarbij gevoegde dvd bevat
uren aan beeldmateriaal. Reisimpres
sies, muziekuitvoeringen, interviews;
completer leek het niet te kunnen.
„Over het eindresultaat waren we
toch een beetje gefrustreerd", vertelt
bassist en tekstschrijver Peter Slager.
„We hoorden van zoveel mensen dat
ze nooit die hele dvd hebben beke
ken. Het ging ze om de liedjes."
Daarbij kwam dat de band het niet
eens kon worden over een passende
afsluiting van het bijzondere project.
Gedacht werd aan een stadioncon
cert waarvoor alle buitenlandse muzi
kanten naar Nederland zouden wor
den gehaald. „Ik was daar eigenlijk
op tegen", verteld Slager. Een gesprek
met filmmaker Chiem van Hou-
weninge jr - die met Blof mee op reis
was geweest - en filmproducent Kees
Kasander bracht uitkomst. Slager:
„Kees zei: 'Waarom maken jullie
geen bioscoopfilm? Die kun je opne
men in een theater.' Ik realiseerde
me dat dat de oplossing was voor
mijn probleem en het probleem van
de hele band. Toen waren we er vrij
snel uit."
De film Een manier om thuis te komen,
waarmee vrijdag 14 september Film
by the Sea wordt geopend, is opge
bouwd rond vier concerten die vorig
jaar werden gegeven in het nieuwe
Luxortheater in Rotterdam. Op de
Amerikaanse band Counting Crows
(andere verplichtingen) en de Nigeri-
aanse zanger/saxofonist Femi Kuti
(ziek) na, deden alle gastmuzikanten
van Umoja mee. De film maakt duide
lijk waarom de concerten destijds lo
vend werden besproken. Iedereen
speelt op de toppen van zijn kunnen,
belichting en geluid zijn perfect. En
een bioscoopzaal biedt een plek op
de eerste rang aan oneindig veel
meer mensen dan er in stadion pas
sen. „De Luxorconcerten waren be
hoorlijk exclusief', bevestigt Slager.
„Met de film hebben we ze voor ie
dereen toegankelijk gemaakt. Het
mooiste is natuurlijk de live-ervaring
zelf. Die is onvervangbaar. Maar als
er iets dichtbij komt, dan is het een
groot scherm met groot geluid en pu
bliek om je heen. Dat heb je in de bio
scoop."
Toch is Een manier om thuis te komen
meer geworden dan alleen een con
certfilm. „We wilden het verhaal van
Umoja vertellen", verklaart Slager.
„Alles. We hadden toch het gevoel
dat dat onderbelicht was gebleven."
De concertbeelden zijn dus door
spekt met interviews en beelden van
de wereldreis. Voor de regisseurs Sla
ger en Van Houweninge was het aan
vankelijk tasten in het duister. Er
werd niet met een vooraf geschreven
scenario gewerkt, wat bij het maken
van een bioscoopfilm gebruikelijk is.
„We moesten de live-concerten afzet
ten tegen de Umoja-trips. We wilden
het verhaal vertellen van Blof daar en
hier. We hebben onderwerpen in in
terviews proberen op te hangen aan
de liedjes. Dat is op zich nog wel te
doen, maar het moeilijkste aspect
was de setlijst. Hoe vertellen we het
verhaal en houden we tegelijkertijd
de spanningsboog van een concert
vast? Waar zetten we een nummer
als 'Dansen aan zee' neer? Een vreem
de eend in de bijt, omdat het niet bij
Umoja hoort, maar onmisbaar, omdat
het allemaal is begonnen met het
duet dat we daarvan hebben gedaan
met Cristina Branco. Het was trial
and error. De hoeveelheid materiaal
gaf ons veel vrijheid, maar we had
den daardoor vaak ook het gevoel dat
we aan het zwemmen waren."
Zoals de titel ook uitdrukt is Een ma
nier om thuis te komen een film gewor
den over een popgroep die van huis
gaat om zijn roots te vinden. Daar
naast biedt de film het meest intieme
portret tot nu toe van de vriendschap
tussen de bandleden. Sterker nog, hét
thema van de film is wellicht vriend
schap in de muziekwereld, prachtig
verwoord door gitarist David
Immerglück van Counting Crows die
vertelt hoe hij, net als de leden van
Blof overigens, alleen via muziek met
de Cubaanse zanger/gitarist Eliades
Ochoa kon communiceren.
„Onze volgende plaat zal daar ook
over gaan", besluit Slager. „Over hoe
onze vriendschap zich met de jaren
heeft ontwikkeld."
